«وضعیت ما شبیه به آن است که یک بمب هسته‌ای، وسط یک بیزینس منفجر شده باشد.» این جمله توصیفی است که «دیوید پولاند» منتقد سینما و سردبیر مجله «Movie City News» برای وضعیت این روزهای صنعت رسانه، به کار می‌برد.
سینماها در سراسر جهان تعطیل شده‌اند. سالن‌های تئاتر در سراسر جهان تعطیل شده‌اند. بزرگترین پروژه‌های سینمایی تعطیل شده‌اند و این تعطیلی، به «اسکار» در آمریکا و «فستیوال کن» در فرانسه نیز رسیده است. از یک طرف صنعت سینما تنها تا میانه ماه مارس، بیش از هفت میلیارد دلار از تعطیلی گیشه ضرر کرده و از طرف دیگر میزان فروش «نت‌فلیکس» یک شرکت پخش آنلاین فیلم و سریال، ۲۱ درصد افزایش یافته است.
نت‌فلیکس؛ تنها برنده صنعت رسانه؟
بیزینس‌اینسایدر می‌نویسد: «از تعطیلی پارک‌های دیزنی تا توقف تولیدات نت‌فلیکس؛ این تاثیری است که همه‌گیری ویروس کرونا بر شرکت‌های رسانه‌ای داشته است. تولیدات فیلم و سریال متوقف شده است، رویدادهای بزرگ و مهم ورزشی لغو شده‌اند، پارک‌های فرهنگی در سراسر جهان تعطیل شده‌اند. بنابراین صنعت «رسانه» نیز مانند دیگر بخش های اقتصاد به دلیل این همه‌گیری محدود شده است.»
با شیوع ویروس کرونا، سهام «نت‌فلیکس»، یک شرکت پخش آنلاین فیلم و سریال ۱۰ درصد رشد کرد و به تعداد کاربران آن ۱۵ میلیون و ۷۷۰ هزار کاربر در سراسر جهان اضافه شده است. اما شرکت نت‌فلیکس، در تولید فیلم و سریال نیز فعال است و ویروس کرونا، تمام پروژه‌های آن را متوقف کرده است.
سود شرکت «دیزنی» با بسته بودن درهای پارک‌های آن، ۹۱ درصد سقوط کرده است. بر اساس گزارش سی‌ان‌ان‌بیزینس، این بلایی است که همه‌گیری ویروس کرونا بر سر این امپراتوری رسانه‌ای آورده است.
البته میزان فروش این شرکت در همین سه ماه، ۲۱ درصد افزایش یافته و به ۱۸ میلیارد دلار رسیده است. اما با بسته بودن فروشگاه‌ها و پارک‌های «دیزنی‌لند» در سراسر جهان، درآمد عملیاتی این شرکت در مقایسه با سه ماه اول سال گذشته، ۵۸ درصد سقوط کرده است.
به اعتقاد تحلیلگران، شرکت دیزنی در این میان بیشترین آسیب را دیده است اما شرکت نت‌فلیکس، از فاصله‌گذاری اجتماعی و ماندن در خانه سود برده است. شرکت‌های رسانه‌ای «دیسکاوری»، «فاکس»، «سی‌بی‌اس» و «ای‌ام‌سی» دیگر شرکت‌هایی هستند که بیشترین آسیب را دیده‌اند.
اما بر خلاف رشد سهام شرکت نت‌فلیکس، این وضعیت حتی برای آن‌ها نیز به معنای سودآوری نخواهد بود. این شرکت امسال روی درآمد از طرف کاربران و همین‌طور گردش مالی بازارهای بین‌المللی حساب کرده بود. به خصوص منطقه‌هایی مانند آسیا و اروپا که در آن‌ها همه‌گیری کووید-۱۹ بدترین وضعیت را دارد. تحلیلگران بیزینس‌اینسایدر، اعتقاد دارند که مردم این مناطق اگر نگران معیشت و مخارج ماهانه‌شان باشند، طبیعی است که تمایل چندانی برای پرداخت حق کاربری به نت‌فلیکس نخواهند داشت.
نمودار زیر که از پایگاه داده‌پردازی استاتیستا، به فارسی برگردانده شده است، رشد کاربران نت‌فلکس را نشان می‌دهد:
از هالیوود تا بالیوود؛ تعطیلی مطلق
مجمع جهانی اقتصاد در گزارشی که به تازگی منتشر کرده، می‌نویسد: «از آن‌جایی که کشورها در حال کاهش اقدامات قرنطینه‌ای هستند، استودیوهای فیلم و سریال نیز در حال بازگشت به کارند.»
بر اساس این گزارش، در استرالیا یک شرکت فیلم‌سازی تمهیدات ویژه‌ای را برای کارکنان خود فراهم کرده است. بازیگران و عوامل فیلم، فاصله گذاری اجتماعی را رعایت می‌کنند اما با دوربین‌های ویژه، طوری فیلمبرداری می‌شود که شخصیت‌ها به‌هم نزدیک‌تر به نظر برسند. این روند «نرمال جدید» بر این اساس است که در هر روز بیشتر از ۱۰۰ نفر نباید در صحنه فیلمبرداری باشند. بازیگران مرد، گریم نخواهند داشت و یک پرستار نیز در صحنه حاضر است.
این تمهیدات برای سریال تلویزیونی «نیبرز» یا همسایه‌ها در استرالیاست که دو هفته پیش از عید پاک تولید آن متوقف شده بود و حالا اولین سریال انگلیسی زبان است که در دوران ویروس کرونا، تولید آن از سر گرفته می‌شود. «تام هنکس» یکی از بازیگران همین پروژه بود که به کووید-۱۹ مبتلا شد.
برآورد می‌شود که هزینه تعطیلی‌های گسترده در صنعت فیلم و سینمای استرالیا از ۳۲۵ میلیون دلار بیشتر باشد. بیش از ۱۰۰ پروژه تلویزیونی، در این کشور تعطیل شده‌اند.
کالیفرنیا در آمریکا، در قرنطینه کامل قرار دارد و به همین دلیل فیلمبرداری در هالیوود نیز تعطیل شده است. از جمله پنجمین فیلم «جیمزباند» با عنوان «وقتی برای مردن نیست» نیز متوقف شده است. همچنین در اقدامی بی‌سابقه، آکامی «اسکار» برای سال ۲۰۲۰ تنها فیلم‌هایی را داوری می‌کند که به صورت آنلاین پخش شده باشند. در هندوستان نیز اوضاع از همین قرار است. «بالیوود» حداقل تا سوم ماه می در قرنطینه بود.
بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، در میانه ماه مارس ضرر جهانی گیشه سینما حدود ۷ میلیارد دلار بود. فقط در چین، ۷۰ هزار سالن سینما بسته بودند. اما حالا پیش‌بینی می‌شود که از این زمان به بعد با گسترش ویروس کرونا در سراسر جهان، زیان صنعت سینما از فروش بلیت، به ۱۷ میلیارد دلار برسد.
در کانادا، ۵.۲ میلیارد دلار با تعطیلی پروژه‌های فیلمبرداری تا پایان ماه ژوئن، از دست می‌رود. این تعطیلی، همچنین موسسه تولیدکنندگان رسانه‌ای کانادا اعلام کرده است که این تعطیلی‌ها، روی شغل ۱۷۲ هزار نفر اثر می‌گذارد.
در انگلستان، BFI(موسسه فیلم بریتانیایی)، بسته‌ای ۴.۶ میلیون یورویی برای کمک به سازندگان در نظر گرفته که ۲ میلیون یوروی آن به تولیدکنندگان مستقل برای از سرگرفتن تولیدات خود بعد از لغو قرنطینه می‌رسد. ۲.۵ میلیون یورو نیز به خویش‌فرمایان این صنعت و «فریلنسرها» اختصاص داده شده است.
در فرانسه نیز «فستیوال کن» که قرار بود در ماه می برگزار شود، به ماه ژوئن موکول شده است. اما باز هم معلوم نیست که در این ماه هم برگزار شود یا نه.
نمودار زیر، برآورد «هالیوود ریپورتر» را از درآمد از دست رفته صنعت سینما در میانه ماه مارس و پیش‌بینی آن را تا آخر ماه می نشان می‌دهد:
به سوی وضعیت عادی جدید
اما بعضی از تولیدکنندگان فیلم و سریال نیز، با این اوضاع سازگار شده و کارهای خود را متوقف نکرده‌اند. مجمع جهانی اقتصاد می‌نویسد: «بعضی از صنایع سرگرمی به سرعت به وضعیت «نرمال جدید» پاسخ داده‌اند و با جلوه‌های ویژه و از خانه کار می‌کنند.»
بر این اساس در انگلستان، برنامه‌ای گفت‌وگو محور و مهمان‌محور که با حضور تماشاچیان در استودیو ضبط می‌شد، بدون حضور تماشاچی در استودیو و حتی بدون استودیو، روی آنتن می‌رود. میزبان، دو مجری و دو نمایشگر از طریق تماس ویدئویی با هم برنامه اجرا می‌کنند.
شرکت «یوتیوب» نیز برنامه‌های جدیدی با عنوان «جانشین سلبریتی» طراحی کرده که در آن معلم‌ها و ستاره‌ها با همکاری هم، بچه‌ها را درگیر فضای مدرسه در خانه می‌کنند. مانند اینکه بعضی از بازیگران مطرح هالیوودی، برای بچه‌ها کتاب قصه می‌خوانند.
در یک حرکت پیشگام، انیمیشن « DreamWorks Animation’s Troll» نیز قید پخش سینمایی را زد و به صورت آنلاین برای سرویس‌های پخش خانگی پخش شد. به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، پخش آنلاین این فیلم برای شرکت «یونیورسال پیکچرز» فقط در سه هفته درآمدی بیش از پخش پنج ماه آن در سینما ساخته است.
اتحادیه بین‌المللی سینماها(UNIC) اعلام کرده است که سالن‌های سینما از اوایل ماه ژوئن می‌توانند به کار بازگردند اما این موضوع، بستگی به اقدامات قرنطینه‌ای کشورها دارد.
مجمع جهانی اقتصاد می‌نویسد: «زمانی که سینماها درهای‌شان را دوباره بازکنند، احتمالا فضایی بسیار متفاوت با چیزی که قبلا به آن عادت داشتیم، تجربه خواهیم کرد.»
در این شرایط، اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی در سینما هم رعایت خواهد شد.