بر اساس گزارش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، کیفیت هوای کلانشهر اصفهان از ابتدای فروردین تا هفدهم اردیبهشت امسال در چهار روز پاک، ۴۰ روز سالم و چهار روز ناسالم برای گروههای حساس بود.
محمد کوشافر روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: ما با پدیده شیوع بیماری کرونا در اسفند سال گذشته و فروردین امسال مواجه شدیم و تردد وسایل نقلیه در کلانشهر اصفهان با محدودیت زیاد مواجه، مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل و توصیه به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی شد.
وی با بیان اینکه در چهار روز فروردین منع تردد خودرو در شهر وجود داشت و شرایط جوی هم در مجموع مناسب بود، تصریح کرد: اما تعداد روزهای پاک در اصفهان بسیار محدود بود و بیشتر روزها شاخص کیفیت هوا در وضعیت سالم و حتی در برخی روزها، ناسالم قرار داشت.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه در برخی روزها "شاخص اکنون" (لحظه‌ای) کیفیت هوای اصفهان، ناسالم برای عموم گزارش شد، تاکید کرد: با توجه به شرایط مذکور این پرسش پیش می‌آید که چرا با وجود کاهش قابل توجه تردد خودرو، مشکل هوای اصفهان برطرف نشد.
کوشافر با بیان اینکه طبق گزارش پلیس راهور در بیست و یکم فروردین کاهش ۹۷ درصدی تردد خودرو در شهر اصفهان وجود داشت، خاطرنشان کرد: با این وجود در همان روز میانگین ۲۴ ساعته کیفیت هوا، وضعیت پاک را گزارش نکرد.
این استاد دانشگاه با تاکید براینکه فرصتی ایجاد شده است تا در باره این اطلاعات بازاندیشی کنیم، گفت: این مسائل فراتر از داده‌های معمولی است و می‌تواند مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، ضمن آنکه قبول داریم که کیفیت هوا تابع اثرهای متقابل فعالیت‌های انسان و وضعیت اقلیمی است.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته همواره گفته می‌شد که حدود ۷۰ درصد از آلودگی اصفهان توسط خودروها ایجاد می‌شود، تصریح کرد: آنچه که در اسفند و فروردین گذشته اتفاق افتاد، این فرضیه را بشدت مورد تردید قرار داده است.
کوشافر افزود: امید است از قالب سنتی ۷۰ درصدی خارج شویم و تمرکز را بر واقعیت‌ها بگذاریم زیرا اگر منابع اصلی آلودگی شناسایی شود می‌توان معضل آلودگی هوای کلانشهر اصفهان را حل کرد.
وی اضافه کرد: تمرکز زیاد بر روی نقش و سهم خودرو باعث خطا در حل مساله می‌شود، البته ما مُنکر نقش خودروها در آلودگی هوای اصفهان نیستیم که باید در جای خود بررسی شود اما نباید از عوامل دیگر هم غافل شد.
این استاد دانشگاه گفت: نیروگاه‌ها و صنایع از مراکز مهمی هستند که سهم قابل توجهی در آلودگی هوای اصفهان دارند.
به گفته وی سهم خودروهای صنعتی و وابسته به فعالیت صنایع در محاسبات باید از خودروهای شخصی جدا شود.
کوشافر افزود: کرونا بدی‌های زیادی داشت و باعث فوت تعدادی از هموطنان شد اما در کنار آن فرصتی را هم فراهم کرد تا مسوولان شهر اصفهان بتوانند با واقعیت‌های آلودگی هوا بیش از پیش آشنا شوند.
وی ادامه داد: به عنوان عضوی از سازمان‌های مردم نهاد از آنها درخواست دارم که تحلیل واضح‌تری نسبت به قبل در این زمینه ارائه کنند.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه برای تحقیق در باره آلودگی هوا، مهمترین مرجع، داده‌های ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست و اداره‌های استانی است، تاکید کرد: این سنجش‌ها در زمان حاضر دارای اشکالاتی است و در برخی مواقع ممکن است ایستگاه‌های پایش دائم کیفیت هوا، نواقص فنی داشته باشند.
کوشافر اظهارداشت: تعداد ایستگاه‌ها با شهر و میزان آلودگی هوای آن متناسب نیست و بیشتر شدن تعداد دستگاه‌ها به تحلیل و سنجش دقیق تر کمک می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در سنجش آلودگی هوا، میزان ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرو متر(PM۲.۵) گزارش می‌شود در حالی که شاخص‌های دیگری مانند گوگرد نیز اهمیت دارد.
وی تصریح کرد: شاخص کیفی هوا(AQI) متشکل از پنج شاخص است و همه آن باید برای محاسبه در نظر گرفته شود.
کوشافر با تاکید براینکه برای گام اول در تحلیل، بررسی و برنامه‌ریزی درست به آمار دقیق‌تری نیاز داریم، اظهار امیدواری کرد که اگر مشکل بودجه برای تعمیر و تامین دستگاه‌های سنجش وجود دارد این موضوع هرچه سریعتر برطرف شود و مسوولان استان و کشور با توجه به شرایط خاص هوای اصفهان توجه ویژه به آن داشته باشند.
کوشافر به تحقیقات دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی این شهر در باره سیاهه آلاینده‌های هوا اشاره و خاطرنشان کرد: این تحقیقات اقدامی مناسب ارزیابی می‌شود و پارسال بخشی از نتایج آن ارائه شد که به نظر می‌آید در ارائه اشکالاتی وجود داشت در حالی که برای برنامه‌ریزی بهتر باید این نتایج در زمان مناسب، هرچه سریعتر، بدون درنظر گرفتن ملاحظات و بر اساس واقعیت ارائه شود.
این فعال محیط زیست به مقایسه گزارش کیفیت هوا در سال‌های گذشته و امسال پرداخت و گفت: روزهای در محدوده سالم و زرد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است اما مردم و مسوولان باید بدانند که واژه سالم به معنای نبود آلاینده در هوا نیست بلکه میزان آن قابل قبول است در نتیجه حتی در روزهای سالم آلاینده در هوا وجود دارد اما سطح آن چندان زیاد نیست که مشکلات جدی ایجاد کند.
کوشافر تاکید کرد: این موضوع چند نکته را متذکر می‌شود از جمله اینکه منابع آلاینده کنترل نشده و وجود دارد اما مقدار آن در هوا کمتر است و اگر تعداد روزهای سالم زیاد شد یعنی با تعداد قابل توجهی از روزها با مقدار کم آلاینده مواجهیم که تجمع آن می‌تواند پرسش‌هایی در باره سلامت مردم ایجاد کند.
به گزارش مرکز ملی تغییر هوا و اقلیم، اصفهان در بین هشت کلانشهر ایران (شامل تهران، اصفهان، مشهد، تبریز، کرج، اهواز، شیراز و اراک) رتبه نخست آلودگی هوا را دارد.
گزارش جدید سازمان حفاظت محیط زیست نیز نشان می‌دهد که اصفهان در مقایسه با سایر کلانشهرهای کشور از اول فروردین تا چهاردهم اردیبهشت امسال، کمترین تعداد روزهای پاک را داشته است. بر اساس این گزارش، اصفهان در این مدت ۲ روز هوای پاک داشت در حالی که این تعداد در مدت مشابه سال گذشته که مسائلی مانند شیوع بیماری کرونا و محدودیت تردد خودرو مطرح نبود، ۱۶ روز بود.
نداشتن طرح جامع علمی و عملی، موازی‌کاری، نبود ضمانت اجرایی قوانین و مدیریت یکپارچه شهری، نگرش سلیقه‌ای و نبود کنترل آلاینده‌ها از جمله عوامل پیشروی آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور از سوی کارشناسان اعلام شده است.
شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر منوکسید کربن، دی اکسیدگوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، ازون و ذرات معلق(ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرو متر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرو متر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است را تبدیل به یک عدد بدون واحد می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.