رونق کفاشی و رکود بازار کفش زیر سایه کرونا

کرونا تغییرات زیادی روی اجزای زندگی اقشار مختلف ایجاد کرد که مهم‌ترین وجه آن تغییر در شرایط اقتصادی مردم است. صنوف مختلفی تا کنون دچار آسیب‌های جدی مالی شدند که در انتظار تسهیلات و حمایت‌های مالی دولت هستند، اما در این بین برخی صنوف هم وضعیت کاری‌شان به دلیل شرایط خاص اقتصادی ایجاد شده و رکود بازار، رونق بیشتری نسبت به گذشته گرفته است. کفاشی یکی از همین صنف‌هاست که از زمان شیوع کرونا و بویژه با بازگشایی واحدهای صنفی با مراجعات بیشتری نسبت به دوره پیش از شیوع کرونا مواجه شده است.

بسیاری از خانواده‌های قشر متوسط این روزها به جای خرید کفش و کتانی به فکر ترمیم کفش‌ها و کتانی‌های مستعمل و استفاده شده خود افتاده‌اند. نگاهی به واحدهای کفاشی این موضوع را به سادگی اثبات می‌کند که گرایش خانواده‌ها در این روزهای خاص با هدف صرفه‌جویی اقتصادی و مدیریت دخل و خرج به سمت بهره‌گیری از داشته‌های موجود است.

رونق کار کفاشی‌ها

 در واقع از یک سو کاهش درآمدها در ۲ ماه اخیر و از سوی دیگر افزایش قیمت‌ها سبب شده که توان خرید اقشار مختلف جامعه کاهش یابد. این موضوع را یکی از کفاشان خیابان آزادی شهر ساری نیز تأیید می‌کند و می‌گوید: از زمانی که اجازه بازگشایی مغازه و از سرگیری فعالیت را به ما دادند با افزایش مراجعات مشتریان برای ترمیم کفش‌های قدیمی مواجه شدیم.

سعید چمنی می‌افزاید: این روزها پرکارتر از دوران پیش از کرونا هستیم. سایر همکارانم هم با افزایش مراجعات مواجه شدند. مشتری‌ها کفش‌ها و کتانی‌هایی را برای تعمیر می‌آورند که اگر یک سال پیش بود قطعا آن‌ها را دور می‌انداختند. بعضی کفش‌ها بسیار فرسوده هستند. از ظاهر برخی کفش‌ها و کتانی‌ها نیز مشخص است که شاید مدت‌ها در انبار یا تهِ جاکفشی مانده بود. اما مشتری می‌خواهد که برایش تعمیر کنیم تا ناچار به خرید کفش نشود. برخی مشتریان حتی دمپایی‌ها را هم برای تعمیر می‌آورند.

رشد قیمت مواد اولیه

البته این کفاش مازندرانی به افزایش قیمت مواد اولیه و محصولات مورد نیاز برای تعمیر کفش‌ها نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: هرچند که مشتری‌ها مایل به تعمیر کفش‌های قدیمی خود هستند، اما افزایش قیمت محصولات مورد نیاز برای تعمیر کفش‌ها حتی هزینه ترمیم را نیز افزایش داده است. سوزن کفاشی را که تا چند ماه پیش بسته‌ای ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می‌خریدیم ، امروز ۶۵ هزار تومان می‌خریم. نخ کفاشی از هر دوک حدود ۱۲ هزار تومان به ۲۸ هزار تومان رسید. کفی کفش را که ۱۵ هزار تومان بود ، الان ۳۰ هزار تومان باید بخریم. این افزایش قیمت‌ها باعث می‌شود که هزینه تعمیر کفش هم بیشتر شود. اما باز هم برای مشتری تعمیر کفش از خرید آن مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

به گفته چمنی تجهیزات و دستگاه‌های کفاشی هم افزایش قیمت چشمگیری داشت. برای نمونه قالب فلزی کفش از حدود ۶۰۰ هزار تومان در یک سال پیش به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسید و چرخ کفاشی که پارسال حدود ۶۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان خرید و فروش می‌شد امسال حدود چهار میلیون تومان شده است.

افزایش مراجعات به کفاشان

تایید اظهارات این کفاش ساروی را می‌توان در راسته کفاشان بازار نرگسیه ساری دید. بازاری که در مرکز شهر قرار دارد و در یک بخش از آن کفاشان در حجره‌های کوچک خود ترمیم کفش‌ها را انجام می‌دهند. در روال مرسوم و معمول باید این روزها کفاشان کم‌کارتر باشند و این قسمت از بازار کم رفت‌وآمدتر از بخش‌های دیگر باشد. زیرا در ابتدای هر سال معمولا بسیاری از اقشار جامعه کفش‌های جدید و نو را که برای شب عید خریده بودند ، به پا می‌کنند. اما خرید نکردن در شب عید و شرایط اقتصادی سبب شده که کفاشان روزهای پرکاری را در ابتدای سال تجربه کنند.

یک حجره‌داران قدیمی راسته کفاشان بازار نرگسیه ساری به ایرنا می‌گوید: شکر خدا وضعیت بازار بهتر شده و بعد از چند هفته تعطیلی سرمان گرم کار است. راستش مردم توان خرید کفش‌های نو را ندارند. یک جفت کفش خوب در بازار ۳۰۰ هزار تومان است. اما  با ۵۰ هزار تومان می‌تواند یک جفت کفش یا کتانی را تعمیر کند و باز هم از آن استفاده کند.

نگاهی به راسته کفاشان نشان می‌دهد که تقریبا همه آن‌ها مشغول کار هستند و مشتری دارند.

بازار کساد فروشندگان کفش

اما روی دیگر این وضعیت را می‌توان در کفش‌فروشی‌ها و تولیدی‌های کفش دید. فروشگاه‌های کفش پس از یک دوره تعطیلی طولانی و زیان سنگینی که از شیوع کرونا دیدند این روزها خلوت‌ترین دوران کاری خود را می‌گذارنند.

«بیکاریم و فروش نداریم. معلوم نیست وضعیت کارمان چه می‌شود. این همه کفش خریدیم و دقیقا در زمان اوج فروش ناچار به تعطیلی فروشگاه‌ها شدیم. حالا هم بدهی خرید این کفش‌ها برای ما باقی مانده، هم کفش‌هایی که نتوانستیم بفروشیم و هم قسط‌هایی که دولت اعلام کرد بانک‌ها تا سه ماه نگیرند، اما از ما گرفتند.»

 این جمله‌ها پاسخ یکی از فروشندگان و تولیدکنندگان کفش مرکز مازندران به این پرسش است که وضعیت بازارتان چطور است؟ در حالی که بیرون از فروشگاه خود مشغول قدم زدن است، شرایط بازار را بسیار نامطلوب توصیف می‌کند و می‌گوید: اصل درآمد ما دو هفته پایان سال است که تعطیل بودیم. من تولیدکننده و فروشنده هستم. به طور میانگین اسفند هر سال حدود ۳۰۰ جفت کفش می‌فروختم. اما اسفند پارسال کمتر از ۱۰۰ جفت کفش فروختم. از فروردین تا الان هم که خبری از مشتری نیست.

کاهش توان خرید مردم

آقاجانی می‌افزاید: مردم با مشکل اقتصادی مواجه شدند و ترجیح می‌دهند کفش‌های قدیمی خود را ترمیم کنند. از ابتدای سال تا الان کمتر از ۶۰ جفت کفش فروختم. در حالی که در ماه‌های عادی به طور میانگین ۷۰ تا ۱۰۰ جفت کفش می‌فروختم. یعنی فروش ما از نصف هم کمتر شد.

 دغدغه این فروشنده و تولیدکننده کفش، ماندن کفش‌های دست‌دوزش در ویترین و انبار است. چرا که به گفته او اگر کفش‌ها فروخته نشود برای پرداخت بخشی از بدهی‌های ناشی از خرید مواد اولیه با مشکل مواجه می‌شود و مهم‌تر این که زیاد ماندن کفش‌ها می‌تواند عمر آن‌ها را نیز به دلیل استفاده نشدن کم کند.

وی می‌افزاید: با این که قیمت کفش‌ها را افزایش ندادیم و با قیمت پارسال برای فروش گذاشتیم باز هم مردم استقبال نمی‌کنند. کفش‌های تولیدی خودمان را حدود ۱۵۰ هزار تومان قیمت گذاشتم. قیمت این کفش‌ها در فروشگاه‌های بزرگ شهر کمتر از ۲۵۰ هزار تومان نیست. اما خودتان می‌بینید که از بیکاری بیرون از فروشگاه قدم می‌زنم.

استقبال اندک خرید با وجود ثبات قیمت کفش

آقاجانی به افزایش قیمت مواد اولیه تولید کفش نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: برای تولید یک کفش چندین نوع محصول و مواد اولیه استفاده می‌شود که قیمت همه آن‌ها به طور میانگین ۲۰ درصد افزایش یافت. با این افزایش قیمت باید نرخ کفش‌ها را افزایش دهیم. اما حتی به قیمت سال قبل هم فروش نمی‌رود.

 این تولیدکننده و فروشنده کفش انتقادی از مسئولان کشور به دلیل محقق نشدن وعده‌های حمایتی‌شان نیز دارد و می‌گوید: مسئولان گفتند از صنوف آسیب‌دیده حمایت می‌شود. صنف کف و کفش در بین ۱۰ دسته صنوف زیان‌دیده بود. اما هیچ حمایتی نشدیم. بانک‌ها هم بدون توجه به وضعیت درآمدی ما اقساط خود را از حساب‌مان کسر کردند.

با گشتی در راسته کفش‌فروشان بازار نرگسیه ساری هم می‌توان کسادی بازار آن‌ها را به سادگی درک کرد. فروشندگان عمدتا مقابل مغازه‌های خود ایستاده‌اند یا مشغول صحبت کردن با یکدیگر یا چیدن و مرتب کردن قفسه‌ها هستند. یکی از کسبه این بازار نیز از وضعیت درآمدی‌اش گلایه دارد و می‌گوید فروش کفش به روزی یک جفت رسیده است. بسیاری از کسبه این بازار مستأجر هستند و نمی‌دانند این زیان را چطور باید جبران کنند. مردم هم توان خرید ندارند و کفش‌های قدیمی را ترمیم می‌کنند.

زیان سنگین کفش‌فروش‌ها

این موضوع را رئیس اتحادیه فروشندگان کیف و کفش شهرستان ساری هم تأیید می‌کند. ناصر گلزاده به خبرنگار ایرنا می‌گوید: مردم قدرت خرید ندارند که کفش نو بخرند و می‌گویند همان کفش‌های قدیمی را که داریم ، کمی درست کنیم تا مشکلات اقتصادی را بگذرانیم.

 وی می‌افزاید: برخی از فروشندگان کفش برای شب عید بین ۶۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان خرید کرده بودند. اما شرایط سبب شد که هیچ فروشی نداشته باشند. امروز در فروشگاه کفشی را که باید شب عید فروخته می‌شد ، دارند، اما فروش ندارند.

رئیس اتحادیه فروشندگان کیف و کفش شهرستان ساری خاطرنشان می‌کند: فروش در این واحدها به روزی یک جفت کار در روز رسیده است. با این وضعیت هزینه‌ها در نمی‌آید. فروشنده‌ای را می‌شناسم که ماهانه ۱۸ میلیون تومان اجاره می دهد و این روزها شاید نهایتا سه جفت کفش بفروشند.

گلزاده می گوید : از اسفند تا کنون خرید نداشتیم و با این شرایط با وجود این که فروشندگان قیمت‌ها را افزایش ندادند، بعید می‌دانم که تا شهریور هم خریدی داشته باشیم.

این فعال صنف کیف و کفش نیز از محقق نشدن وعده‌ها انتقاد دارد و می‌گوید: حمایت از ما در حد شعار است. مصوب کردند که به صنوف آسیب‌دیده وام بدهند. اما بانک‌ها می‌گویند این مصوبه ابلاغ نشده است. قسط خودشان را هم در سررسید می‌گیرند.

حجم خسارت وارد شده به صنوف مختلف بسیار زیاد است و با توجه به شرایط اقتصادی موجود قطعا بیشتر هم خواهد شد. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران نیز اخیراً اعلام کرد که صنوف مازندران حدود ۹۰۰ میلیارد تومان بر اثر شیوع کرونا کاهش درآمد داشتند که این مبلغ زیان با توجه به استمرار شرایط و تعطیلی حدود ۱۵ درصد اصناف کماکان روند افزایش خواهد داشت. در صنف فروشندگان کفش با توجه به این که یک کفش یا کتانی ترمیم شده دست‌کم ۶ ماه تا یک سال می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، باید انتظار داشت که فعالان این صنف تا چند ماه آینده نیز شرایط کنونی را تحمل کنند. در این فرآیند به اعتقاد بسیاری از اعضای صنف کیف و کفش، برخی فروشندگان به سمت تعطیلی این فعالیت پیش خواهند رفت.