برنج یا همان بارنج محصولی که زینت سفره های ایرانیان است به راستی با رنج و مشقت فراوان حاصل می شود محصولی که از سبزی توم بیجارها تا سفیدی سر سفره مراحل مختلفی را طی می کند تا به دست ما مصرف برسد.
امسال شیوع کرونا و بیماری کووید ۱۹ زحمت ودغدغه شالیکاران را مضاعف کرد که در میانه نگرانی برای آماده شدن به موقع نشاء ها و فراهم شدن فرصت مناسب و بارندگی به وقت، این ویروس و آلودگی ،خطرات و هزینه های ناشی از آن خود بر مشکلات این جمعیت افزود.
در این میان موثرترین راه جلوگیری از شیوع آن از نظر متخصصین و اهل فن عدم حضور در اجتماعات و جلوگیری از ایاب و ذهاب غیر ضروری است اما بخش کشاورزی و برنجکاران سیاهکلی نیز راهکارهای را برای مقابله با این ویروس و عدم گسترش آن در فصل نشاء و کشت برنج دارند.
بسیاری راهکار جلوگیری از تجمع در این حوزه و شیوع ویروس را انتخاب کشت ماشینی و ارجحیت آن بر کشت سنتی می دانند اما آن هم مشکلاتی در بردارد ،آنگونه که نشاء ماشینی درایمن بودن در این شرایط ، هزینه های کشت برنج و هزینه های کارگری را کاهش می دهد اما باید گفت که بیشتر شالیزار های شهرستان های گیلان از جمله سیاهکل شرایط ورود ماشین نشاکاری را ندارند و عموما قطعات کوچکی و خرده مالکی است.
از طرفی دیگر کشت برنج مراحل مختلفی دارد که از نشاء تا برداشت بسیار متفاوت است و استفاده از نیروی کارگری یدی در برخی از این مراحل گریز ناپذیر است.
تعدادی از کشاورزان برنجکار روستای بیدرون سیاهکل که در حال گرفتن خزانه یا به اصطلاح توم بیجار هستند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گویند که قوت و روزی ما در کشت این زمین های شالی است اما اینک باید قبل از هر چیز نگران جان مان باشیم.
یکی از این کشاوزان که حدود ۶۵ سال سن دارد، می گوید:حدود ۵ هکتار شالیزار دارم که ۴۵ سال هست که شغلم کشاورزی و برنجکاری است تا الان با این پدیده روبه رو نشده بودم ولی چه کنیم که این مشکل در عرصه کشاورزی هم ورود کرده و مجبوریم خیلی در استفاده از نیروی کار حساسیت داشته و موارد بهداشتی را با دقت رعایت کنیم.
وی می گوید: من توم بیجار خودم را آماده کرده ام اما برای اینکه در زمان نشاءکاری با مشکل کارگر مواجه نشوم خزانه گیری را به چند مرحله تقسیم کردم چون زمینم بزرگ و میکانیزه نیست و نمی توانم از ماشین نشاء کاری استفاده کنم.
او افزود : اما این مشکل فقط مربوط به زمان کشت نیست در مرحله وجین دوباره که علف های هرز از گیاه جدا می شود حتما به نیروی کارگر نیاز دارم و ماشین آلات قابل استفاده نیست.
وی ادامه داد : برای رعایت بهداشت معتقدم که لباس کار باید در هنگام صرف غذا در سر زمین تعویض شود به همین خاطر مکانی را در نزدیک شالیزارم برای این کار آماده کرده ام تا کارگران از آن در تعویض لباس و شست شوی دست استفاده کنند.
برنجکار دیگری که در حال زدن پلاستیک روی توم بیجارهاست ، می گوید که من حدود ۲ هزار متر شالیزار دارم من نیز باید با کارگر نشاء کنم ولی تلاش کردم برای شخم و آماده سازی شالیزار برای نشاء از تراکتور و ماشین آلات شخم استفاده کنم و روزانه تراکتور و ماشین آلات کشاورزی ام را با آب و وایتکس یا سایر مواد شوینده قبل و بعد از انجام کار ضدعفونی می کردم.
اما حرف های مشهدی ماشالله ۸۰ ساله که ساکن روستای مالفجان سیاهکل هست و حدود ۲.۵ هکتار شالیزار دارد به کشاوزان شنیدنی است او می گوید : من امسال به دلیل این بیماری ماسک و دستکش مناسب شالیزاری آماده کردم تا به کارگرانی که به سر زمین من می آیند بدهم ضمن اینکه از تمام اعضای خانواده و عروس ها و دخترهایم برای نشاء و وجین دوباره استفاده خواهم کرد.
او می گوید : ماشین نشاء می تواند شالیزار را نشاء کند اما در هنگام وجین کاری تمام نکات بهداشتی را هم در مواجه با کار رعایت می کنم و عمری است که سر این بیجار ( شالیزار ) زندگی کرده ام این وضعیت هم با همه بدی هایش می گذرد وتمام می شود.
وی تصریح کرد : برای من حفظ سلامتی کارگرانم خیلی با اهمیت است و حتما در رعایت نکات بهداشت فردی به آنها کمک می کنم.
وی افزود : شالیزار من نزدیک خانه ام هست به همین دلیل مکانی بهداشتی در نزدیک خانه با آب لوله کشی و لوازم بهداشتی برای رفاه حال کارگران آماده کرده ام تا در زمان استراحت و صرف غذا، بهداشت رعایت شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هم می گوید: امسال بیماری کووید ۱۹ کشاورزی را هم متاثرکرده است اما کشاورزان ما با رعایت نکات ساده ای می توانند از این بحران عبور کنند.
بهزاد کوهستانی افزود : باید شالیکاران تا جایی که امکان دارد از ماشین آلات نشا کاری استفاده کنند .
او گفت : در سال زراعی ۹۸ از ۴ هزار و ۴۳۰ هکتار سطح زیر کشت شالی در این شهرستان حدود ۷۰۰ هکتار با ماشین نشاء کشت شده بود که امسال با توجه به شرایط انتظار می رود حدود یک هزارو ۳۰۰ هکتار با ماشین نشاء کاری نشاء شوند.
وی همچنین می گوید: تاکنون بعد گذشت بیش از ۱.۵ ماه از بهار حدود ۷۰ درصد خزانه گیری انجام شده است که تا پایان اردیبهشت ماه باقیمانده هم انجام می شود.
وی در خصوص رعایت نکات بهداشتی در مقابله با کرونا در حوزه کشاورزی گفت: در مرحله اول همه کشاورزان باید از خوردن و آشامیدن در مزرعه بدون دسترسی به آب و مواد شوینده خودداری کنند.
کوهستانی افزود :بدون استفاده از دستکش و عینک و ماسک مناسب از دست زدن به کیسه های کود شیمیایی و بذر ، قوطی سم ، بازکردن درب مخزن سمپاش و سمپاشی خودداری نموده و حتما قبل استفاده از سمپاش پشتی محل دسته سمپاش را کاملا ضد عفونی نمایند.
وی تصریح کرد : تا حد امکان از ادوات مشترک در مزرعه خوداری شود و چنانچه مجبور به استفاده مشترک از یک ابزار هستند به طور مرتب آن را ضد عفونی کنند.
وی اظهار کرد : با توجه به امکان تردد انسان ، دام ، حیوانات و پرندگان آلوده ناقل بیماری در سطح شالیزار ها ، توصیه های بهداشتی را کارگران و کشاورزان رعایت نمایند و بخصوص از دست زدن به صورت حین کار در مزرعه خود داری کنند وبعد از استفاده از ماشین آلات کشاورزی هم دستگاه و هم دست ها را کاملا ضد عفونی کنید.
وی گفت باتوجه به کاهش مدت زمان کار روزانه ماشین آلات به لحاظ ضرورت رعایت نکات بهداشتی و ایمنی به کشاورزان و دارندگان ماشین های کشاورزی تاکید می شود که از به تاخیر انداختن انجام عملیات آماده سازی مزارع شالیکاری خودداری نموده و انجام فعالیت ها را به روزهای آخر موکول نکنند.
مدیر جهاد کشاورزی سیاهکل در پایان به کشاورزان توصیه کرد تا حد ممکن از کارگران بومی استفاده شود و حتی برای حذف بنگاه های کارگری بین شهرستانی دستورالعملی به دهیاران روستاهای برنج خیز داده شده است
تاکید بر رعایت توصیه های بهداشتی برای کشت سالمتر و مناسب تر برنج برای کشاورزان برنجکار از دیدگاه وی ضرورتی اساسی است .
نکاتی که اگر به درستی رعایت شود آسیب پذیری بخش کشاورزی را در مواجه با ویروس کرونا به شدت کاهش می دهد و رعایت همین نکات در گذر از این بحران کمک شایانی به کشاورزان می کند.
در سال زراعی ۹۸ از ۴ هزار و ۴۳۰ هکتار سطح زیر کشت برنج در شهرستان سیاهکل حدود ۱۷ هزار و ۹۴۲ تن شلتوک برداشت شده است که ۶۵ درصد از آن به برنج سفید تبدیل شده است که چیزی بالغ بر ۱۴۴ میلیارد ریال ارزش اقتصادی آن می باشد.
شهرستان سیاهکل حدود ۴۷ هزار نفر جمعیت دارد که حدود ۵ هزار نفر برنجکار هستند.
این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و دیلمان می باشد که برنج فقط در بخش جلگه ای و روشن آبخور بخش مرکزی آن کشت می شود.