سپیده که می‌زند به امید یافتن روزی روزانه همسر و فرزندانشان از خانه بیرون می‌زنند با نگرانی از این که مجبور نباشد شب دست خالی به خانه بازگردند خود را به میدان اصلی شهر و محل تجمع کارگران می‌رسانند جایی که افراد زیادی چشم به خیابان دوخته‌اند تا خودرویی برای بردن کارگر ترمز کند.
با توقف یک خودرو همه به سوی او می‌دوند، می‌دانند که این فرد ممکن است فقط به یک یا دو کارگر نیاز داشته باشد اما همه اطراف خودرو جمع می‌شوند تا شاید از بیکاری امروز خلاص شوند.
فلکه ضد یا همان میدان ۱۵ خرداد مشهد یکی از شلوغ‌ترین پاتوق‌های این کارگران است، افراد مختلف از پیر و جوان ایستاده و نشسته در اطراف این میدان در جست و جوی رزق و و روزی خود هستند برای گفت و گو با آنها به سراغشان رفتم اما اغلب آنها گریزان از مصاحبه بودند، می‌گفتند از بس بیکاری و مشکلات خود را بوق و کرنا کرده‌اند خسته شده‌اند، یکی از آنها می‌گفت فریاد از سوی ما زیاد بلند شده اما گوشی شنوای این داد و فریاد نیست.
یکی دیگر از این کارگران که میانسال هم بود جلو آمد و گفت: مسوولان مدام در برنامه‌های تلویزیونی شعار حمایت از کارگران را سر می‌دهند اما این شعارها هیچ وقت به عمل ختم نشده و هر چه تا کنون شنیده‌ایم تنها وعده و وعید بوده و بس.
م.احمدی افزود: حتی در هفته کارگر هم کسی سراغ ما نیامد ببیند مشکلاتمان چیست؟دردمان چیست؟ کارگران سر گذر ترحم و بسته معیشتی نمی‌خواهند آنها به دنبال کار و روزی حلال هستند تا جلوی خانواده‌شان شرمنده نباشند.
وی ادامه داد: امسال نیز با شیوع کرونا، اوضاع ما خیلی بدتر شده و تقریبا هر روز بیکار می‌مانیم.
برای گفت و گو با آنها به سراغشان رفتم اما اغلب آنها گریزان از مصاحبه بودند، می‌گفتند از بس بیکاری و مشکلات خود را بوق و کرنا کرده‌اند خسته شده‌اند، یکی از آنها می‌گفت فریاد از سوی ما زیاد بلند شده اما گوشی شنوای این داد و فریاد نیست.احمدی در پاسخ به این سوال که چرا در طرح ساماندهی کارگران سر گذر شهرداری شرکت نمی‌کنند نیز گفت: این برنامه هم جزئی از کاغذ بازی مدیران است و دردی از ما دوا نمی‌کند، مشکل این همه کارگر با چند مورد اعلام نیاز حل نمی‌شود.
وی ادامه داد: چند روز قبل یکی از همین کارگران در طرح ساماندهی شهرداری ثبت نام کرده بود اما کاری عایدش نشد و همچنان بیکار ماند.
سامان کارگران
اما موضوع ساماندهی کارگران سر گذر چند روزی است که به صورت جدی و با دستور استاندار خراسان رضوی از سوی شهرداری مشهد دنبال می‌شود و در چهلمین جلسه ستاد پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا در خراسان رضوی با حضور استاندار، ساماندهی کارگرانی که در میادین سطح شهر و سر گذرها تجمع می‌کنند برعهده شهرداری گذاشته شد.
معاون خدمات و محیط زیست شهری شهرداری مشهد در خصوص طرح ساماندهی کارگران سر گذر به خبرنگار ایرنا گفت: از سال گذشته ساماندهی کارگران ساختمانی به صورت جدی در دستور کار حوزه معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد قرار گرفت و مشاوری نیز برای این منظور به‌کار گرفته شد.
مهدی یعقوبی افزود: مقرر شد با هدف تکریم کارگران سر گذر، هدایت و ساماندهی کارگران در جایگاه‌هایی که شهرداری در سطح شهر ایجاد می‌کند عملیاتی شود و البته برای تحقق این مهم باید دستگاه‌های مرتبط هم به وظایف قانونی خود در این خصوص عمل کنند.
معاون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد گفت: در مرحله نخست مطالعات طرح ساماندهی کارگران سر گذر، بانک اطلاعاتی کامل کارگران تهیه و از نظر تخصص دسته‌بندی می‌شوند و وظایف قانونی تمامی دستگاه‌های مرتبط استخراج شده و قرار است با محوریت استانداری و مدیران دستگاه‌های مرتبط طرح ساماندهی این کارگران بررسی و نهایی شود.
یعقوبی افزود: با توجه به شیوع ویروس کرونا، در طرحی ضربتی، چهار جایگاه جدید استقرار کارگران سر گذر با سازه سبک و با پراکنش مناسب در سطح شهر ایجاد شده‌است.
وی ادامه داد: کارگران به طور معمول از ساعت هفت صبح به محل های مشخص و میادین اصلی شهر مراجعه می کنند و ساعت ها در آن محل می نشیند و این درحالی است که برای تعدادی از آنها کاری پیدا نمی شود.
معاون شهردار مشهد: در مرحله نخست مطالعات طرح ساماندهی کارگران سر گذر، بانک اطلاعاتی کامل کارگران تهیه و از نظر تخصص دسته‌بندی می‌شوند و وظایف قانونی تمامی دستگاه‌های مرتبط استخراج شده و قرار است با محوریت استانداری و مدیران دستگاه‌های مرتبط طرح ساماندهی این کارگران بررسی و نهایی شود.معاون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد گفت: برای جلب اعتماد کارگران در این طرح از انجمن صنفی کارگران ساختمان به عنوان کارگزار استفاده شد و در این طرح کارگران به جایگاه‌های شهرداری هدایت می‌شوند و متناسب با زمان حضور کارگر در جایگاه، نوبت دهی می‌شوند و شهرداری، کارفرمایان و شهروندان می توانند نیروی کار مورد نیاز خود را از این محل‌ها تامین کنند.
یعقوبی افزود: همچنین برای رونق بخشیدن به این اقدام، تمامی مناطق و حوزه های شهرداری موظف هستند که نیروی کارگری روزمزد خود را از بین کارگران مستقر در این جایگاه‌ها تامین کنند.
نام نویسی بیش از هزار و ۴۰۰ کارگر در طرح ساماندهی
معاون شهردار مشهد در ادامه از ثبت نام بیش از هزار و ۴۰۰ کارگر تاکنون در طرح ساماندهی خبر داد و افزود: تعدادی از این افراد به صورت روزانه و تعدادی نیز که تا ساعت ۱۰ صبح بیکار می‌مانند در صورت تمایل برای برخی پروژه‌های بزرگ شهری نظیر کشف رود و کمربند سبز به کار گرفته می‌شوند.
یعقوبی با بیان این که هنوز کارگران رغبت زیادی به ثبت نام در این طرح ندارند، اضافه کرد: اغلب کارگران ذهنیتی در خصوص این طرح ندارند، البته به مرور استقبال از این طرح بیشتر می‌شود.
او تاکید کرد: شهروندان و کارفرمایان نیز باید همراهی لازم را در این خصوص داشته باشند و نیروهای مورد نیاز خود را از این جایگاه‌ها تامین کنند.
معاون شهردار مشهد گفت: برای جذب کارگران در این طرح باید اهرم انگیزشی وجود داشته باشد و دستگاه‌های مختلف نیز همراهی لازم را داشته باشند.
برای جلب اعتماد کارگران در طرح ساماندهی کارگران سر گذر شهرمشهد از انجمن صنفی کارگران ساختمان به عنوان کارگزار استفاده شد و در این طرح کارگران به جایگاه‌های شهرداری مشهد هدایت می‌شوند و متناسب با زمان حضور کارگر در جایگاه، نوبت دهی می‌شوند و شهرداری، کارفرمایان و شهروندان می توانند نیروی کار مورد نیاز خود را از این محل‌ها تامین کنند.یعقوبی افزود: در این طرح کارگر واقعی از کارگر غیرواقعی متمایز می‌شود، تفاوت است بین فردی که ساعت ۷ صبح برای کار نام نویسی می‌کند با کسی که عصر اقدام می‌کند؛ حتی در مواردی به برخی از کارگران سر گذر پیشنهاد کار دادیم اما متوجه شدیم برخی از آنها اصلا به دنبال کار نیستند.
وی ادامه داد: در ادامه اجرای این طرح به تدریج با اقدامات کنترلی بیشتر و شناسایی کارگران تخصصی واقعی برنامه های حمایتی دیگری هم با همکاری سایر دستگاه‌های مرتبط اجرایی خواهد شد.
لزوم همراهی دستگاه‌های مختلف
رییس شورای اسلامی شهر مشهد نیز در این خصوص اظهار داشت: ساماندهی کارگران ساختمانی موضوع مهمی است، در سال‌های قبل شهرداری پایگاهی در میدان سلمان برای سازماندهی کارگران ساختمانی ایجاد کرد اما به دلیل عدم همراهی دستگاه های ذیربط موفق نبود.
محمدرضا حیدری افزود: طی روزهای اخیر شهرداری با همراهی دستگاه های مختلف و انجمن صنفی کارگران چهار پایگاه ساماندهی کارگران در میدان فردوسی، میدان امام حسین (ع)، بلوار سید رضی و منطقه خلج ایجاد کرد و از نهم اردیبهشت ماه جاری ثبت نام کارگران ساختمانی آغاز شد.
وی اضافه کرد: پس از نام‌نویسی کارگران، شهروندان می‌توانند از این افراد در پروژه‌های خود استفاده کنند، تعدادی از کارگران نیز برای پروژه‌های شهرداری به کار گرفته می‌شوند.
او تصریح کرد: شورای اسلامی شهر مشهد، در کنار مصوبات و قوانین حمایتی در حوزه‌های کارگری، همواره خود را به عنوان پشتیبان و حامی جدی کارگران و تلاشگران این صنف می‌داند و برای رفاه حالشان همیشه ساعی و کوشاست.
در طرح ساماندهی کارگران سر گذر شهر مشهد کارگر واقعی از کارگر غیرواقعی متمایز می‌شود، تفاوت است بین فردی که ساعت هفت صبح برای کار نام نویسی می‌کند با کسی که عصر اقدام می‌کند، حتی در مواردی به برخی از کارگران سر گذر پیشنهاد کار دادیم اما متوجه شدیم برخی از آنها اصلا به دنبال کار نیستند.معاون خدمات شهری شهرداری مشهد نیز در این خصوص لزوم هماهنگی تمام دستگاه‌های مربوطه برای موفقیت طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و سر گذر گفت: در گذشته نیز برای ساماندهی کارگران جایگاه‌های موقتی در میدان سلمان مشهد ایجاد شده بود ولی مورد استقبال کارگران قرار نگرفت.
یعقوبی افزود: در طرح گذشته تنها شهرداری پای کار بود و مشارکت داشت اما لازم است بخش‌ها و دستگاه‌های مختلف که برای آنان وظایف قانونی تعریف شده نیز در این کار مشارکت داشته باشند تا بتوانیم این موضوع را سروسامان دهیم.
وی خاطرنشان کرد: در نیمه دوم سال گذشته مشاوری برای این منظور تعیین شد تا کار قبلی آسیب شناسی و راهکار اجرایی در این خصوص ارائه شود و در حال حاضر با توجه به مطالعات انجام‌شده، ساماندهی این موضوع در دستور کار است.
فرهنگ‌سازی و اقدامات ارشادی
دبیرکل کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری کشور و رییس کانون انجمنهای صنفی خراسان رضوی نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: ساماندهی کارگران ساختمانی از وظایف شهرداری است اما سایر سازمان‌های مرتبط نیز باید همکاری لازم را داشته باشند.
هادی ابوی افزود: اقدام اخیر شهرداری مشهد در ساماندهی کارگان ساختمانی کار خوبی است اما باید برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این خصوص کار شود.
وی ادامه داد: برای جلب اعتماد کارگران به این مراکز، نمایندگان انجمن صنفی کارگران نیز در این مراکز مستقر شده‌اند و به آنها تاکید شده همکاری لازم را با شهرداری داشته باشند.
او اضافه کرد: متاسفانه هنوز کارگران ترجیح می‌دهند در کنار خیابان برای کار مستقر شوند و استقبالی از این مراکز نمی کنند لذا باید فرهنگ‌سازی برای نهادینه کردن طرح ساماندهی انجام شود، همچنین نیروی انتظامی نیز می‌تواند با اقدامات ارشادی این کارگران را به داخل ایستگاه‌های ساماندهی سوق دهد.
پدیده کارگرنمایی
دبیرکل کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری کشور گفت: کارگران واقعی معمولا در طرح‌های ساماندهی پای کار هستند اما متاسفانه با پدیده شوم کارگرنمایان در دور میدان‌ها و چهارراه‌ها مواجه هستیم، افرادی که کارگر نیستند، متکدی هستند و با هدف گرفتن بسته‌های معیشتی از خیران در این مکان‌ها مستقر می‌شوند.
ابوی افزود: برای حل این معضل از ۱۰ فروردین ماه امسال، اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان خراسان رضوی طرح ساماندهی کارگران متفرقه و آسیب دیده از کرونا را اجرا کرد.
وی ادامه داد: در این طرح تا کنون ۳۵ هزار کارگر آسیب دیده در سامانه مربوطه نام نویسی کرده اند و بانک اطلاعاتی خوبی ایجاد شده‌است.
متاسفانه با پدیده شوم کارگرنمایان در دور میدان‌ها و چهارراه‌ها مواجه هستیم، افرادی که کارگر نیستند و متکدی اند با هدف گرفتن بسته‌های معیشتی از خیران در این مکان‌ها مستقر می‌شوند.دبیرکل کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری کشور و رییس کانون انجمنهای صنفی خراسان رضوی افزود: مشخصات کامل این افراد اخذ شده و بسته‌های معیشتی طبق این بانک اطلاعاتی بین آنها توزیع می‌شود و در هفته جاری نیز توزیع پنج هزار بسته معیشتی بین کارگران مشهدی آسیب دیده از کرونا آغاز شده است.
ابوی افزود: همچنین موضوع توانمندسازی کارگران نیز از طریق این سامانه دنبال می‌شود.
او تاکید کرد: برای اجرای طرح ساماندهی کارگران باید همه دستگاه‌ها پای کار باشند.