بنابر اظهارات مقامات رسمی وزارت بهداشت، در فصل پاییز سال ۱۳۹۹، کووید – ۱۹ مجدد اوج گرفته و همزمان شیوع «آنفلونزا» نیز به پیک خود می‌رسد. برخی کارشناسان و اپیدمیولوژیست‌ها نیز معتقد هستند موج دوم شیوع بیماری رخ خواهد، داد ولی زمان و بزرگی آن به درستی قابل تعیین نیست، زیرا موضوع های «داینامیک» تحت تأثیر عوامل مختلف است.
به نظر می‌رسد بیماری‌هایی نظیر «کووید»، رفتاری فصلی داشته باشند. لذا انتظار می‌رود در فصل بعدی سرما، کشورمان این بیماری را مجدد تجربه کند. از این‌رو «معاونت پژوهش‌های اجتماعی ـ فرهنگی دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ» مرکز پژوهش‌های مجلس، در گزارش شماره ۲۷۰۱۷۰۱۵ خود چالش‌های نظام آموزش و پرورش را به همراه راهکارهای حل و رفع این چالش ها ارائه نموده است. در این گزارش به‌رغم مشکلات و چالش‌های کرونایی که وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی جاری با آن‌ها مواجه است با توجه به پیش‌بینی آغاز موج دوم در فصل سرما یا پاییز ۱۳۹۹، به بایسته‌های این وزارتخانه برای شروع سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ با رویکرد حفظ سلامت دانش‌آموزان و کارکنان، ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزشی و تقویت آموزش‌های الکترونیکی و تلویزیونی اشاره شده است. بخش‌هایی از این گزارش قابل ملاحظه است.
اصلاح قانون بازگشایی مدارس و آموزش‌های حضوری
مطابق با قانون بازگشایی مدارس مصوب ۱۳۷۶/۶/۱۸، مدارس در اول مهرماه هر سال آماده ارائه خدمات آموزشی هستند که تا پیش از این تاریخ، بازگشایی مدارس بنابر صلاحدید وزارت آموزش و پرورش در اواسط شهریورماه هرسال انجام می‌شد. هم‌اکنون نیز این قانون باید به نحوی برنامه‌ریزی شود که درخصوص زمان آغاز و پایان سال تحصیلی و نیز زمان برگزاری امتحانات پایانی از انعطاف‌پذیری لازم جهت جبران عقب‌ماندگی‌های ناشی از تعطیلات مختلف ضمن سال تحصیلی برخوردار باشد.
«کاهش تراکم کلاسی» نیز از دیگر موارد مطرح در این بخش از گزارش مذکور است. انجام این کار نیز با روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. به عنوان مثال استفاده از «نوبت مخالف» مدارس یکی از این روش‌هاست. به این نحو که باید دانش‌آموزان را به دو گروه تقسیم کرده و گروه اول نوبت صبح و گروه دوم نوبت بعدازظهر در مدرسه حضور یابند. «کاهش زمان» آموزش دروس با استفاده از ظرفیت تعطیلات آخر هفته به این نحو که زمان ارائه هر درس را می‌توان با تمرکز بر ارائه و تدریس نکات مهم، محول کردن تکالیف به دانش‌آموزان و استفاده از تعطیلات آخر هفته به یک سوم یا نصف کاهش داد و درنتیجه دانش‌آموزان به جای ماندن ۶ ساعت یا بیشتر در محیط مدرسه، ۲ الی ۳ ساعت در مدرسه می‌مانند.
نوبتی کردن زمان حضور دانش‌آموزان در مدرسه و کلاس درس به صورت یک روز در میان از دیگر پیشنهادات در این زمینه است. هم‌اکنون بسیاری از کلاس‌های درسی از تراکم بالایی تا حدود ۴۵ نفر برخوردارند که این امر در مواردی می‌تواند بر گسترش بیماری و مشکلات آموزش و پرورش بیافزاید.
علاوه بر این موارد، تقسیم ساعات روزانه مدرسه به دو قسمت هم موثر و مفید فایده است. برای مثال نوبت صبح از ساعت ۸ تا ۱۰ و ۱۰ تا ۱۲ و نوبت عصر از ساعت ۱۳ تا ۱۵ و ۱۵ تا ۱۷ . حضور دانش‌آموزان طی دو گروه در مدرسه به نحوی که در بازه زمانی نخست گروه اول و بازه زمانی دوم، گروه دوم در مدرسه حاضر شوند. نتیجه چنین اقدامی کاهش تراکم دانش‌آموزی در کلاس درس، مدرسه و سرویس دانش‌آموزان است.
ارزیابی کیفیت یادگیری سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸
ارزشیابی و پایش یادگیری از دروس سال تحصیلی جاری (۱۳۹۹-۱۳۹۸ ) با توجه به تعطیلات پیش آمده در آغاز سال تحصیلی جدید و برنامه‌ریزی برای جبران عقب‌ماندگی‌های درسی یکی از نکات قابل توجه در زمینه آموزش در سال تحصیلی جدید است. مدارس از اواخر بهمن‌ماه ۱۳۹۸ به سبب شیوع ویروس کرونا و نیز قبل از آن به علت تعطیلات ناشی از آلودگی هوا، زمان آموزشی زیادی را از دست دادند بنابراین ضروری است در هفته یا دو هفته آغازین سال جدید نسبت به ارزشیابی از دروس سال قبل و رفع اشکال احتمالی اقدام شود. ارزشیابی و پایش از اصول اساسی در عرصه مدیریتی است که با توجه به مسائل بوجود آمده برای آموزش و پرورش ایران در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
تغییر در قوانین ثبت نام در مدارس دولتی و غیردولتی در سال تحصیلی جدید
برای انجام چنین برنامه‌ای نیاز است تا به چند مورد اشاره شود:
۱.ممنوعیت پیش ثبت نام و ثبت نام قطعی در مدارس دولتی و غیردولتی قبل از تعیین تکلیف سال تحصیلی کنونی به سبب ایجاد سردرگمی برای خانواده‌ها به ویژه در شرایط فعلی کرونایی؛
۲.لزوم تجدیدنظر در قرارداد شهریه مدارس غیردولتی، میزان شهریه دریافتی، تعیین بازه زمانی وصول شهریه، تفکیک هزینه‌های مصوب و فوق برنامه با توجه به حتمی بودن کرونا در سال تحصیلی آینده، فراگیر بودن آن، تردید جدی نسبت به امکان ارائه آموزش‌های رسمی و مصوب و درنتیجه به حاشیه رفتن آموزش‌ها و برنامه‌های غیرمصوب (فوق برنامه) با رویکرد اخذ شهریه فوق برنامه به صورت ماهیانه و متناسب با حجم فعالیت‌ها و برنامه‌های ارائه شده به دانش‌آموزان
و ۳. تغییر رویکرد فعلی ثبت نام دانش‌آموزان در مدارس از ملاک محدوده جغرافیایی به سمت ثبت نام مبتنی بر شعاع محوری مدرسه؛ به این معنا که مدرسه به عنوان کانون شعاع باشد و ساکنان با مسافت به طور مثال تا ۵ کیلومتری در اولویت ثبت نام باشند. این کار با رویکرد اصلاح زمان رفت و آمد و حضور دانش‌آموزان در محیط بیرون از خانه و سرویس مدارس متناسب به نظر می‌رسد.
رعایت ملاحظات بهداشتی در مدارس
تهیه و ابلاغ دستورالعمل کنترل و پیشگیری برای اجرای مدارس سراسر کشور از جمله مهم‌ترین فعالیت‌ها برای کنترل و جلوگیری از کروناست که این مهم با چند روش قابل اجراست:کنترل وضعیت بهداشت محیط و سلامت کارکنان و دانش‌آموزان؛ تکمیل گزارش روزانه از وضعیت سلامتی دانش‌آموزان و کارکنان؛گندزدایی و میکروب‌زدایی از مدرسه قبل از بازگشایی مدارس و به صورت روزانه در حین سال تحصیلی؛ سفارش تولید لوازم بهداشتی همچون ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده ویژه کودکان و نوجوانان و توزیع آن‌ها به صورت روزانه بین دانش‌آموزان؛ رعایت فاصله‌گذاری میان دانش‌آموزان و کارکنان مدرسه؛ الزام به رعایت تهویه هوای کلاس‌های درس و رعایت و کنترل روزانه بهداشت سرویس‌های بهداشتی؛کنترل، ضدعفونی کردن و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در سرویس‌های حمل و نقل دانش‌آموزان با کاهش تعداد سرنشینان سرویس‌ها بسیار موثر است.
مضاف بر این موارد، ارائه اطلاعات مربوط به خانواده‌های مبتلا به ویروس کرونا ازطرف مراکز بهداشتی و درمانی هر استان و شهرستان به ادارات کل و شهرستانی آموزش و پرورش برای کنترل و مراقبت از دانش‌آموزان و معاینه روزانه در بدو ورود دانش‌آموزان و کارکنان مدارس از پیشنهادات ضروری این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است.
پیشتر در گزارش‌هایی از جانب این مرکز به بایسته‌های سال تحصیلی فعلی (۱۳۹۹-۱۳۹۸ )پرداخته و پیشنهادهایی برای ادامه سال تحصیلی ارائه شد که کلیات آن یعنی آموزش‌های «تلویزیونی»- که مکمل فرایند یادگیری است-، استفاده از ظرفیت روزهای پنجشنبه، افزایش ساعت تدریس روزانه و شیفت مخالف مدارس تک نوبته، برگزاری «آزمون سراسری» حداقل به مدت دو هفته بعد از پایان امتحانات پایه دوازدهم، کاهش تراکم کلاسی مدارس به تناسب کنترل ویروس کرونا در استان‌های مختلف و تمرکز امتحانات و ارزشیابی‌های پایانی بر ۷۰ درصد محتوای آموزش دیده حضوری قبل از شیوع ویروس کرونا، در گزارش‌های مختلف «ایرنا» منعکس شده است.