به گزارش ایرنا، آذربایجان شرقی در مجموع ۱۸۰ هزار هکتار جنگل دارد که جنگل های ارسباران با ۱۶۴ هزار هکتار وسعت، بخش اصلی آن را تشکیل می دهد؛ یک پهنه جنگلی با بیش از ۴۰۰ گونه گیاهی و دهها گونه جانوری که به دلیل گرم شدن تدریجی کره زمین، هر سال با خطر وقوع آتش سوزی دست و پنجه نرم می کند.
از سوی دیگر جنگل های ارسباران از علاوه بر ویژگی های منحصربفرد زیستی از نظر داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی نیز اهمیت ویژه ای دارد، به گونه ای که نامزد ثبت به عنوان میراث جهانی در فهرست یونسکو است.
جنگل های ارسباران با وجود داشتن ظرفیت های بی مانند زیستی و گردشگری به دلیل واقع شدن در ارتفاع بالا که در مناطق مرتفع به بیش از ۲ هزار متر می رسد، هیچ گونه پایگاه محلی آتش نشانی دارای امکانات مخصوص اطفای حریق در جنگل ندارد؛ امری که باعث شد سال گذشته ۶۳۰ هکتار از این پهنه جنگلی در یک آتش سوزی ساده از بین برود.
هر چند در آتش سوزی سال گذشته همه نهادهای دولتی و غیردولتی، همه امکانات در اختیار را برای اطفای آتش سوزی به میدان آوردند، اما متمرکز بودن تجهیزات سازمان مدیریت بحران در پایتخت و دیر رسیدن بالگرد ویژه اطفای حریق از تهران، نکته ای بود که انتقاد رسانه های محلی و نیز مقام های ارشد استانی از قبیل استاندار آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز را به دنبال داشت.
آتش سوزی سال گذشته جنگل های ارسباران از یک شعله کوچک در یک منطقه محدود شروع شد، اما مرتفع بودن محل وقوع اتفاق و عدم دسترسی نیروی انسانی آتش نشان به کانون اصلی حریق به دلیل شیب بالای منطقه موجب شد که آتش خیلی سریع گسترده شود.
کارشناسان محلی با اشاره به تجربه سال گذشته آتش سوزی وسیع در جنگل های ارسباران می گویند وجود یک پایگاه آتش نشانی در محل می توانست از وارد آمدن خسارات جبران ناپذیر به این پهنه جنگلی محدود و دارای ارزش بیولوژیکی بالا جلوگیری کند.
اهمیت تدبیر برای جلوگیری از تکرار تجربه تلخ آتش سوزی پارسال در جنگل های ارسباران زمانی دوچندان می شود که بدانیم سال قبل افزون بر ۶۰ مورد آتش سوزی در اراضی جنگلی و مراتع آذربایجان شرقی رخ داده است.
محیط زیست آذربایجان‌شرقی بودجه‌ای برای مهار آتش‌سوزی ندارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی گفت: این اداره کل هیچ بودجه‌ای برای مهار آتش سوزی‌های جنگلها و مراتع ندارد.
حمید قاسمی با اشاره به آغاز فصل گرما و لزوم برنامه‌ریزی و اتخاذ تدابیر و آمادگی‌های لازمه در راستای بروز آتش‌سوزی در سطح مراتع و جنگلها، افزود: محیط زیست آذربایجان شرقی همواره با برگزاری جلسات، پیگیری‌ها، مکاتبات متعدد و همکاری تنگاتنگ با مجموعه‌های متولی سعی حداکثری در مشارکت و کمک‌رسانی در راستای اطفای حریق در سطح جنگلها و مراتع با سایر دستگاهها را دارد.
وی اظهار داشت: با وجود این مسائل و حضور میدانی محیط بانان و نیروهای اداره کل در صحنه‌های مختلف، هیچ گونه اعتباری در سال جدید از سوی سازمان برنامه و بودجه در خصوص اطفای حریق در جنگلها به آذربایجان شرقی اختصاص داده نشده است.
قاسمی با بیان اینکه هدف و دغدغه اصلی محیط زیست فرهنگ‌سازی و ایجاد ساز و کاریی به منظور به حداقل رساندن خسارات ناشی از آتش‌سوزی به جنگل‌های استان به ویژه منطقه ارسباران است، ادامه داد: ایجاد و تجهیز نیروهای واکنش سریع یگان حفاظت محیط زیست از جمله این اقدامات است.
وی با یادآوری پیچیدگی مسائل محیط زیست و چالش‌ها و بحران‌های این حوزه، اضافه کرد: هدف‌گذاری اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی برای کاهش تعداد وقوع و مساحت جنگلی آسیب‌دیده از آتش‌سوزی‌ها در سال جاری و ضرورت انجام هماهنگی‌ها با سایر دستگاهها و نهادها و انجام مانورهای آمادگی برای مقابله با آتش‌سوزی جنگلها به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف در داخل این سازمان و نیروهای حاضر در میدان محیط زیست است.
وی از هماهنگی با تشکل‌های زیست‌محیطی جهت حضور میدانی در مواقع بحران و آتش‌سوزی‌ها خبر داد و گفت: بهره‌گیری از پتانسیل نیروهای مردمی و بومی منطقه و همچنین استفاده از ظرفیت هیات های ورزشی مانند کوهنوردی، موتورسواری و اتومبیلرانی ویژه شرایط سخت و کوهستانی حزو اولویت ها است.
قاسمی بر لزوم حضور فعال و به موقع رسانه‌ها به منظور انعکاس دقیق و درست اخبار در مواقع رخداد آتش‌سوزی و برنامه‌ریزی و تولید محتواهای مناسب آموزشی در بحث پیشگیری و فرهنگ‌سازی پیش از وقوع حوادث به ویژه از سوی رسانه‌های پرمخاطب تاکید کرد.
اختصاص ۶۲ میلیارد ریال اعتبار برای حفاظت جنگل‌های آذربایجان‌شرقی
در همین حال رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان‌شرقی اعلام کرد: سال گذشته برای حفاظت و اطفاء حریق جنگل‌های استان ۶۲ میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده است.
داود بهبودی افزود: برای سال جاری هنوز منتظر ابلاغ دستورالعمل های اجرایی بودجه هستیم و هیچ گونه توزیع اعتباری تاکنون صورت نگرفته است؛ البته فرصت هزینه کرد اعتبارات سال ۱۳۹۸ به علت محدودیت ناشی از شیوع ویروس کرونا، تا پایان شهریور سال جاری تمدید شده است و انتظار می رود در جذب اعتبارات تسریع شود.
وی اظهار کرد به منظور اطلاع بیشتر از شرایط بودجه ای اداره کل محیط زیست استان باید گفت در سال ۱۳۹۸ علاوه بر اعتبارات جاری و هزینه ای، از منابع مختلف اعم از ملی و استانی حدود ۶۲ میلیارد ریال اعتبار به این دستگاه تخصیص یافته که نشان از اهمیت مقوله حفاظت محیط زیست و جنگل ها دارد؛ البته علاوه بر آن، سایر دستگاه های مرتبط نیز اعتباراتی دریافت کرده اند که با برنامه ریزی و اولویت بندی می توانند به این امر اختصاص دهند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی گفت: انتظار می‌رود اداره کل محیط زیست استان برنامه جامعی جهت حفاظت از محیط زیست استان به ویژه جنگلها تدوین و ارائه کند؛ امری که با وجود پیگیری‌های متعدد این سازمان تاکنون محقق نشده است.
وی اضافه کرد: از آنجا که در امر حفاظت از جنگل ها دستگاه‌های متعددی از جمله اداره کل محیط زیست، مدیریت بحران استانداری، سازمان آتش نشانی، وزارت دفاع و اداره کل منابع طبیعی درگیر هستند، انتظار می رود پروتکل همکاری بین این دستگاهها تدوین و به مرحله اجرا گذارده شود؛ این پروتکل می تواند ضمن هماهنگ نمودن اقدامات اجرایی دستگاه‌های متولی، در تخصیص هدفمند اعتبارات هم مؤثر واقع شود.
ضرورت تجهیز جنگل های ارسباران به امکانات ویژه حریق
فرماندار خداآفرین نیز که بخش عمده ای از پهنه جنگلی ارسباران در محدوده این شهرستان واقع شده است، با هشدار نسبت به وقوع آتش سوزی در جنگل های ارسباران بر ضرورت تجهیز شهرستان به امکانات پیشرفته اطفای حریق تاکید کرد.
علی امیری راد گفت: سیاستگذاری و اولویت اصلی مدیریت بحران شهرستان، پیشگیری از وقوع آتش سوزی به عنوان دغدغه اصلی در مراتع و جنگلها است .
وی افزود: با توجه به اهمیت و ضرورت حضور به موقع و سریع نیرو در محل آتش سوزی، نیروهای تخصصی منابع طبیعی و محیط زیست باید نیروی واکنش سریع تشکیل دهند.
وی بابیان اینکه فرماندهی میدان عملیات در زمان آتش سوزی در مناطق حفاظت شده بامحیط زیست و در مناطق غیر حفاظت شده با منابع طبیعی است، اعلام کرد: ۱۲ کانون پرخطر آتش سوزی در منطقه شناسایی و ۱۵ نفر قرق بان به منظور پیشگیری از آتش سوزی و قطع اشجار انتخاب و به همین منظور تیم های اطفاء حریق و همیاران طبیعت سازماندهی شده است.
امیری راد، استقرار نیرو و تجهیز ادوات اطفاء حریق در پاسگاههای محیط بان بویژه در کانونهای پرخطر آتش سوزی از جمله پاسگاه کلاله را ضروری دانست و گفت: سیستم رادیویی و بی سیم مدیریت بحران جهت برقراری ارتباط در مواقع بحران و همچنین فعالسازی سامانه ۱۲۵ در سه ایستگاه شهرستان باید تقویت و مشکل آنتن دهی آن رفع شود .
فرماندار خداآفرین همچنین بر فعال بودن گشت های تلفیقی بویژه در فصل گرما و گردشگری تاکید کرد .
وی اظهار داشت: آموزش و استفاده از ظرفیت نیروهای بومی، دهیاران و همیاران منابع طبیعی و محیط زیست، برگزاری کلاسهای آموزشی و نصب تابلوها و بنرهای هشداردهنده به منظور پیشگیری از آتش سوزی ضروری است .
امیری راد گفت: با توجه به اینکه مهارآتش در مناطق جنگلی و مراتع یک امر تخصصی و نیازمند آموزش افراد می باشد، در این راستا مانور اطفاء حریق در روزهای آتی برگزار خواهدشد .
وی با تاکید براینکه نیروهای آتش نشانی شهرداری عاشقلو و منطقه آزاد ارس باید در آماده باش کامل باشند، گفت: دستگاهها و ادارات باید در امر پیشگیری و اطفاء حریق با هم همکاری و تعامل داشته و روسای ادارات در مواقع وقوع آتش سوزی در دسترس باشند .
امیری راد از تعیین محل ایجاد پد هلی کوپتر در بخش منجوان خبرداد و افزود: نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی همواره در شناسایی افراد خاطی در آتش سوزی آماده هستند.