"وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِنْ کُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ"
(آیه ۱۶۴ سوره مبارکه بقره)
و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا به آن آب، زمین را بعد از مردن زنده کرد و سبز و خرّم گردانید، و در پراکندن انواع حیوانات در زمین، و گردانیدن بادها (به هر طرف) و در خلقت ابر که میان زمین و آسمان مسخّر است، در همه این امور ادلّه‌ای واضح برای عاقلان است.
براساس اعلام هواشناسی، بارندگی ها در استان قزوین از ابتدای سال جاری تا پانزدهم اردیبهشت ماه حدود ۲۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است و این در حالی است که بهار سال گذشته نیز رشد قابل توجهی در بارش ها را نسبت به سال قبل از آن و میانگین دوره طولانی مدت شاهد بودیم.
این روزها بسیاری از مردم بویژه کشاورزان دست شکر به سوی آسمان بلند کرده و بابت بارش رحمت الهی از پروردگارشان قدردانی می کنند. بارش هایی که جان تازه ای به دشت ها و کوه ها بخشیده و مناظر و چشم اندازهایی دلنواز و روح بخش را پدید آورده است.
استان قزوین نیز این روزها از بارش رحمت الهی بی نصیب نمانده و بارش های قابل توجه بهاره در این استان موجب شده تا کشاورزان فصل کشت و کار پرمحصولی را پیش رو داشته باشند.
از سویی دیگر بارش های بهاره بار دیگر تالاب الله آباد را زنده کرده و خاک آنرا که به دلیل خشکسالی ها و کاهش ذخایر سفره های زیرزمینی به بیابان و کانون ریزگرد و به یک تهدید زیست محیطی تبدیل شده بود را به فرصت بدل کرده است.
بارندگی ها همچنین رشد بیابانی شدن اراضی قزوین را متوقف کرده و زمین های بیابانی این استان را کاهش داده است به طوری که به گفته مسوولان منابع طبیعی در برخی نقاط بیابانی قزوین پوشش گیاهی بسیار خوبی روییده به شکلی که باور پذیر نیست تا چند ماه قبل این مناطق بیابان هایی بی آب و علف بوده اند.
تقویت سفره های آب زیرزمینی و خنثی شدن تهدید ریزگردها در قزوین از دیگر نعماتی است که به واسطه نعمت باران های بهاری حاصل شده است.
رونق فعالیت های کشاورزی قزوین در پی رشد بارندگی‌ها
مدیر آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به دنبال رشد بارندگی ها، امسال تخصیص کاملی از سهمیه آب سد طالقان به اراضی کشاورزی استان خواهیم داشت و حتی احتمال افزایش تخصیص نیز وجود دارد.
احمد مستخدمی اظهار داشت: سهمیه آب سد طالقان به کشاورزی قزوین سالانه ۲۱۰ میلیون متر مکعب است که در برخی سال ها به دلیل کاهش آب این مقدار به طور کامل اختصاص پیدا نمی کرد اما امسال این رقم به طور کامل محقق خواهد شد و البته احتمال دارد با توجه به ذخایر خوب آبی ناشی از بارندگی های قابل توجه بهاره این رقم به ۳۰۰ میلیون متر مکعب نیز افزایش یابد.
این مسوول با بیان اینکه رشد بارندگی ها رونق فعالیت های کشاورزی در قزوین را به دنبال داشته است، گفت: از محل آب سد طالقان بیش از ۶۰ هزار هکتار از اراضی تحت پوشش شبکه آبرسانی دشت قزوین آبیاری می شوند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین نیز به خبرنگار ایرنا گفت: رشد بارندگی در استان رونق خوبی به فعالیت های کشاورزی بخشیده و دیم کاری در استان را که یکی از راه های صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی به شمار می رود را افزایش داده است.
مجید اسماعیلی با بیان اینکه استفاده از آب های سطحی که بارش ها به ارمغان آورده باعث می شود تا بهره گیری از آب های زیرزمینی از سوی کشاورزان کاهش پیدا کند، گفت: امسال کشت گندم دیم در استان به ۱۰۶ هزار و ۵۰۰ هکتار افزایش پیدا کرده که نسبت به سال گذشته بیش از هشت هزار هکتار بیشتر شده است.
وی با بیان اینکه بیشترین میزان سطح زیر کشت اراضی دیم در استان قزوین مربوط به گندم است،اظهار داشت: میزان کشت این محصول در استان سال ۹۶ حدود ۹۰ هزار هکتار بود که این رقم سال گذشته به ۹۸ هزار هکتار رسید.
این مسوول پیش بینی کرد با بارندگی های خوب امسال و رونق فعالیت های کشاورزی، شاهد رشد بیش از ۱۵۰ هزار تنی محصولات زراعی در استان قزوین باشیم.
احیای تالاب الله آباد پس از ۱۵ سال
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: با بارش های خوب و قابل توجه بهاری سال گذشته و امسال شاهد احیای دوباره تالاب الله آباد در جنوب آبیک و شمال بوئین زهرا پس از ۱۵ سال هستیم.
حسن عباس نژاد افزود: پیش از این و با تشدید خشکسالی و کاهش بارندگی این مکان رو به بیابانی شدن بود و بخشی از کانون ریزگردهای در استان های قزوین، البرز و تهران بود.
مدیرکل محیط زیست استان قزوین با اشاره به وسعت حدود سه هزار هکتاری این تالاب،اظهار داشت: این تالاب در حال حاضر میزبان و زیستگاه بیش از ۱۳۰ گونه پرنده از جمله فلامینگو و درنا هستند که بر زیبایی های آن افزوده است.
وی اظهار داشت: امیدواریم با مدیریت مناسب آب های سطحی و همچنین تداوم بارندگی های خوب بتوان این تالاب را همچنان حفظ کرد.
عباس نژاد با بیان اینکه برای حفظ این تالاب به همکاری بین دستگاهی و مشارکت دستگاه های مختلف از جمله استانداری، ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری، حفاظت محیط زیست و شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی نیازمند هستیم، گفت: احیای تالاب الله آباد موجب افزایش رطوبت خاک منطقه، تقویت پوشش گیاهی و حل معضل ریزگردها در منطقه می شود.
کاهش ۱۸ هزار هکتاری اراضی بیابانی قزوین
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: رشد بارندگی ها در ۲ ساله اخیر موجب شده تا اراضی بیابانی استان ۱۸ هزار هکتار کاهش یافته و از ۵۸ هزار هکتار به ۳۰ هزار هکتار کاهش پیدا کند.
محرم رضایی زاده با اشاره به نقش اساسی بارش ها در کاهش وسعت اراضی بیابانی، افزود: باران در این خصوص یک مولفه اساسی است و هیچ چیزی نمی تواند جایگزین آن باشد.
این مسوول افزود: عملیات بیابان زدایی در قالب طرح های قرق در سطح هفت هزار هکتار با مشارکت بهره برداران محلی و با هدف تقویت پوشش گیاهی از اراضی شمال شرق شهرستان بوئین زهرا و جنوب شهرستان آبیک آغاز شده است.
وی اظهار داشت: یکی از ساده ترین و ارزان ترین راه های مقابله با بیابانی شدن اراضی، قرق است که مشابه آیش در اراضی کشاورزی است و در آن به مراتع استراحت داده می شود و عملیات چرا و بهره برداری در یک بازه زمانی در زمین های مورد نظر انجام نمی شود که این موضوع موجب تقویت پوشش گیاهی و توقف رشد بیابان می شود.
این مسوول در ادامه از اجرای طرح کنترل روان آب های سطحی با اجرا و احداث هلالی های آب گیر در سطح ۳۸۰ هکتار در اراضی بیابانی بوئین زهرا خبر داد و اظهار داشت: این طرح با هدف استفاده از آب های سطحی مربوط به نزولات جوی و بهره گیری از آن برای نفوذ آب در خاک و تقویت سفره های زیرزمینی در دست اجراست که می تواند علاوه بر این ها موجب جلوگیری از وقوع سیل نیز شود.
رضایی زاده آبیاری نهال های موجود در اراضی بیابانی طی سه مرحله در سطح ۱۵۰ هکتار را از دیگر برنامه های امسال اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین در راستای مقابله با بیابان زایی عنوان کرد.
محو کانون ریزگردها در قزوین
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین با بیان اینکه در سالیان اخیر خشکسالی ها در کنار بهره برداری های بیش از حد از دشت قزوین منجر به تضعیف سفره های آبی زیرزمینی و خشکی خاک ها شده بود که این مساله علاوه بر تشدید بیابانی شدن اراضی، در بخشی از این زمین ها واقع در شمال بویین زهرا و جنوب آبیک کانون ریزگرد ایجاد کرده بود.
رضایی زاده گفت: با عنایت پروردگار و با رشد بارندگی ها در استان، این کانون محو شده و پوشش گیاهی خوبی در آن ایجاد شده و حتی در بخشی از آن شاهد احیای تالاب الله آباد هستیم که اکنون زیست گاه جانوران و پرندگان شده و در اطراف آن امکان فعالیت های کشاورزی نیز پس از سال ها وجود دارد.
وی اظهار داشت: در بازدید از برخی نقاطی که تا چندی قبل جزو مناطق بیابانی قزوین بودند، رویش پوشش های گیاهی بسیار خوبی را شاهد بودیم که باور آن برای کسانی که قبلا این نقاط را دیده بودند، سخت بود.
این مسوول با بیان اینکه در سالیان اخیر با بحران ریزگردها در قزوین روبرو بودیم، خاطرنشان کرد: با نزولات آسمانی خوبی که داشتیم امسال تقریبا مشکلی به لحاظ گرد و غبار و ریزگردها که منشاء آن استان قزوین باشد، نخواهیم داشت.
کلام آخر:
رشد بارندگی ها و نزولات آسمانی که موجب تقویت پوشش گیاهی در بسیاری از دشت های کشور از جمله دشت قزوین شده نباید موجب سهل انگاری در بهره برداری مناسب از منابع آبی و خاکی و کم توجهی به مدیریت منابع در این حوزه شود بلکه باید از این موضوع به عنوان فرصتی برای استفاده بهتر از آب های سطحی، تقویت سفره های آبی زیرزمنی و اصلاح الگوی کشت بهره گرفت.
چه بخواهیم و چه نخواهیم، سرزمین ما در پهنه گرم و نیمه خشک این کره خاکی قرار گرفته و بهره برداری از منابع آب و خاک خود را باید با این شرایط تطبیق دهیم.