محمدحسن طالبیان روز دوشنبه در نشستی که به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در این وزارت‌خانه برگزار شد، گفت: در سال ۹۸، ۶۲ موزه در کشور افتتاح شد که ۳۹ موزه به بخش خصوصی، ۶ موزه به وزارت میراث فرهنگی و ۱۷ موزه به سایر دستگاه ها تعلق داشتند.
وی در ادامه از مستند سازی ۳۰۰ هزار شی تاریخی در سال ۹۸ خبر داد و گفت: بر روی ۸ هزارو ۶۰۰ شی نیز کار مرمت انجام‌شد که تنها مربوط به اشیایی است که در اختیار وزارت میراث قرار دارد.
طالبیان از ادامه فرایند ثبت پرونده جهانی اورامانات خبر داد و افزود: این مراحل ثبت تا پایان تابستان ادامه خواهد داشت.
وی یکی از اتفاقات مثبت در سال ۹۸ را تدوین دستور العمل حریم آثار ملی دانست و گفت: این کار فرآیند پیچیده ای بود که از سوی وزیر میراث ابلاغ شد. بنابراین دستورالعمل تمام بناهایی که تاکنون حریم نداشتند، شامل این دستور العمل می شوند.
ٰطالبیان در ادامه از ثبت میراث ناملموس مینیاتور در قالب پرونده‌ای چندملیتی خبر داد و گفت: پرونده ثبت جهانی مینیاتور توسط ایران، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و آذربایجان تهیه شده است و با وجود آنکه چند کشور دیگر نیز خواستار اضافه شدن به این پرونده شده بودند برای اینکه دو سال دیگر ممکن بود عقب بیفتد این کار را انجام ندادیم تا بتوانیم این پرونده را ثبت و بعدا این کشورها را به پرونده اضافه کنیم. هندوستان، افغانستان و تاجیکستان نیز خواستار اضافه شدن به پرونده ثبت جهانی مینیاتور هستند. در حقیقت این پرونده در جهت صلح و ریشه‌های مشترک است.
خوزستان، خراسان رضوی، کردستان و گیلان رکوردار جرائم میراثی روزهای کرونایی
سردار امیر رحمت الهی رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی در ادامه این نشست با اعلام این که در سال ۹۸، دوهزار و ۷۰۰ اخطار به متخلفان ساخت و سازهای غیرمجاز در حوزه میراث فرهنگی داده شده، گفت: در این میان دوهزار و ۳۰۰ اخطاریه در همان افتتاح امر شروع به جرم متوقف شد. نباید فراموش کرد که پیشگیری از وقوع جرم در میراث فرهنگی بسیار اهمیت دارد و ما در این پرونده‌ها موفق بودیم.
وی افزود: در طول سال ۹۸، ۳۲ هزار و ۹۵۴ قلم شیء تاریخی کشف شد که در این میان ۱۹ هزار و ۴۱۴ قلم شیء اصل بود که مورد کارشناسی قرار گرفت و به دوره‌های مختلف تاریخی مرتبط می‌شد و ۱۶ هزار و ۵۸۸ شیء بدل بود که البته قانون جرم در خصوص این اشیاء نیز کلاهبرداری است. در این میان ۲۵۶ قلم شیء تاریخی توسط مردم داوطلبانه اهدا شد.
رحمت الهی گفت: در خصوص حراست و حفاظت از میراث فرهنگی، آثار باستانی در برخی مواقع با جرم روبه‌رو هستیم و پدیده مجرمانه حفاری غیرمجاز اتفاق می‌افتد. در این میان سعی کردیم تا با فعال کردن مردم و جوامع مدنی در پی حفاظت و حراست از میراث فرهنگی برآییم و طرح میراث‌بانان افتخاری در برنامه قرار گرفته شد. دستورالعمل این مهم بعد از دستور وزیر میراث فرهنگی و گردشگری اجرایی می‌شود تا مشارکت مردم و جوامع را داشته باشیم.
او ادامه داد: موفق شدیم تا کنترل فضای مجازی را در خصوص جرایم میراثی در اختیار داشته و امکان رصد سایت‌ها و شبکه‌هایی که در فضای مجازی در حوزه تبلیغ و خرید و فروش دستگاه‌های فلزیاب برمی‌آیند را داشته باشیم.
رحمت الهی در پاسخ به پرسشی در خصوص سریال زیرخاکی که در خصوص حفار غیرمجازی است که در دوره اوایل انقلاب در صدد کشف گنج و اشیاء عتیقه برمی‌آید و برخی معتقد هستند که این سریال تبلیغ حفاری‌های غیرمجاز و گنج‌یابی یا عتیقه‌یابی می‌کند، گفت: ممکن است سریال زیرخاکی تا حدودی بدآموزی داشته باشد اما فکر می‌کنم تهیه‌کنندگان فیلم‌ها و سریال‌ها وقتی به موضوعات مجرمانه می‌پردازند معمولا توجیهی برای این کار دارند.
وی افزود: البته معتقد هستم باید در مقابل چنین فیلم‌هایی شاهد ساخت سریال‌ها و فیلم‌هایی با مضامین اجتماعی و آموزشی نیز باشیم و بهتر است از این پس همانند ساخت فیلم‌های پلیسی که حتما کارشناسان پلیس به عنوان مشاور در ساخت این فیلم‌ها همکاری دارند، در موضوع ساخت فیلم‌هایی با موضوع میراث فرهنگی شاهد حضور کارشناسان این حوزه نیز باشیم.
رئیس یگان حفاظت از میراث فرهنگی در پاسخ به سوالی، مبنی بر آنکه طی سه ماه گذشته با شیوع کرونا شاهد تعطیلی بسیاری از سایت‌ها و محوطه‌های باستانی و تاریخی و در عین حال افزایش میزان حفاری‌های غیر مجاز بوده ایم، گفت: حفاظت از میراث فرهنگی یک موضوع فراگیر و دائمی است. با این وجود طی این ماه‌ها سعی کردیم فعالیت یگان را بیشتر کنیم. در حال حاضر می‌توانم آمار فروردین ماه را ارائه دهم چنانکه در این ماه ۱۸۲ قلم شیء کشف شد که از این میان ۱۵۲ قلم اصل و ۳۲ قلم بدل بود.
وی افزود:همچنین ۵۵ مورد حفاری غیرمجاز داشتیم که ۸۷ نفر نیز دستگیر شدند. ۱۴ دستگاه فلزیاب کشف و ۴۴ مورد تجاوز به حریم در این بازه زمانی صورت گرفته است. ۳۳۷ مورد نیز اخطاریه در خصوص ساخت و سازها صادر شده است.
او در ادامه از استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، کردستان و گیلان به عنوان استان‌های صدرنشین در جرائم میراثی روزهای کرونایی یاد کرد.
مردم دغدغه میراث دارند
محمدرضا کارگر (مدیرکل امور موزه‌ها) نیز در ادامه این نشست با اشاره به آنکه سال آینده آخرین سال از قرن ۱۴ خواهد بود، گفت: باید خود را برای ورود به قرن جدید آماده کنیم. در این میان شاهد آن هستیم که راه‌اندازی موزه‌ها تبدیل به دغدغه‌ای جدید برای مردم شده است. ضمن آنکه اشیاء تقلبی مکشوفه در یافته‌های یگان حفاظت میراث فرهنگی را باید در برنامه‌های مختلف مورد توجه قرار دهیم و چند امر برای آن در نظر گرفته شده است. به طور مثال یک راه خرد کردن این اشیاء است و راه دیگر برگزاری نمایشگاه دائمی که نگهداری در آنها مجاز است. هنوز به پاسخ مناسب در این مورد نرسیده‌ایم و به محض اینکه به پاسخ مناسب برسیم آن را اجرایی خواهیم کرد.
کارگر با روند افزایش ساخت موزه در سال‌های اخیر گفت: این اتفاق نشان نمی دهد تنها مسئولان دولتی وظایفشان را انجام دادند بلکه نشان از حمایت مردم و اجتماع از این روند است زیرا این سال‌ها کشور با تحریم های زیاد اقتصادی مواجه بود ولی مردم دغدغه مند شدند.
وی افزود: از سال ۵۷ تا ۹۲، ۴۱۳موزه احداث اما تنها از سال ۹۲ تاکنون ۲۴۰موزه تاسیس شده است.