دکتر عبدالمجید چراغعلی روز دوشنبه در هفتمین نشست برنامه تبادل تجربیات علم و فناوری در کشورهای اسلامی (استپ) با موضوع درمان بیماران کرونا با استفاده از پلاسمای افراد بهبود یافته، گفت: این ویروس که کووید ۱۹ نامیده شده است، همه جنبه های زندگی مردم را در سراسر دنیا تغییر داد.
وی افزود: این ویروس چالش جهانی برای مردم پدید آورد و نیروهای درمان را با توجه به نبود داروی مشخص برای درمان آن و واکسن درگیر کرد. همه دانشمندان تلاش خود را برای یافتن بهترین درمان انجام دادند و یکی از آنها درمان با پلاسمای افراد بهبودیافته بود.
چراغعلی افزود: این روش، روش جدیدی نیست و در درمان بیماری‌های دیگر نیز به ویژه بیماری‌های عفونی حتی در دوره آنفلونزای اسپانیا در قرن بیستم و آنفلونزای اچ۱.ان ۱ و مِرس و سارس نیز استفاده شده است.
رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) ادامه داد: آنتی‌بادی‌های موجود در پلاسما به افراد بیمار تزریق شده و می تواند بیمار را به ویژه در مراحل اولیه بیماری درمان کند.
چراغعلی با اشاره به انتشار مقالات علمی منتشر شده در مورد درمان بیماری‌های عفونی با استفاده از پلاسما گفت: پلاسمای افراد بهبود یافته مزیت خوبی دارد؛ زیرا اگر بخواهیم دارو یا واکسنی برای بیماری‌های نوپدید تولید کنیم زمان زیادی می‌برد. ولی پلاسمای افراد بهبودیافته را در اختیار داریم و می‌توانیم به سرعت از آن در درمان بیماران استفاده کنیم و از نظر هزینه به‌صرفه است.
وی تاکید کرد: ولی این پلاسما باید به سرعت در اولین مرحله بیماری به بیمار تزریق شود و به این شکل تعداد بیماران را در بخش مراقبت‌های ویژه و به طور کلی بیمارستان کاهش می دهد که به معنای کاستن از هزینه‌ها است.
چراغعلی بیان کرد: معمولا ۱۰ یا ۱۵ روز بعد از بهبود بیمار مبتلا به کرونا، پلاسما از وی دریافت و به فرد بیمار تزریق می شود. همچنین می توان برای جلوگیری از ابتلا به بیماری آن را به کادر درمان تزریق کرد. این روش ابتدا در چین برای درمان بیماران مبتلا به کرونای شدید استفاده شد و حتی در این بیماران نتیجه مثبت بود. تجربیات بعدی در کره جنوبی انجام شد و بعد از انتشار مقالات آن در مجله علمی نیچر سازمان مواد غذایی و دارویی آمریکا، این شیوه را یکی از راه‌های درمان بیماران اعلام کرد و در ادامه اتحادیه اروپا این امر را تایید کرد.
چالش‌های پلاسمادرمانی
رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) درباره چالش‌های پلاسمادرمانی گفت: ابتدا باید مطمئن شویم افراد اهدا کننده به کرونا کاملا بهبود یافته اند. استفاده از پلاسمای اهداکنندگان زن که پیشتر بارداری را تجربه کرده اند ممکن نیست. تجهیزات مورد نیاز برای نگهداری خون و پلاسما و تجهیزات آزمایشگاهی ویروس زدایی از خون اهدایی و همچنین به تایید مقامات بهداشتی نیاز است.
وی افزود: در ایران این روش در چهار بیمارستان بقیه الله(عج)، لبافی نژاد، مسیح دانشوری و شهید بهشتی قم انجام شده است؛ زیرا بیماران زیادی در این بیمارستان‌ها داشته ایم و البته شرکت های خصوصی برای تامین تجهیزات کمک کردند.
چراغعلی با ارائه تصاویری از اهدای پلاسما توسط بیماران بهبودیافته گفت: از سی تی اسکن قفسه سینه برای اهداکنندگان استفاده می‌کنیم و دیگر موارد تنفسی را در نظر می‌گیریم، زیرا روش تشخیصی خوبی در تعیین میزان بیماری و بهبود است.
رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) افزود: پروتکل مشخصی برای استفاده از پلاسمای افراد بهبودیافته وجود دارد و پس از طی مراحل مشخص ویزیت توسط پزشک و از ۵۰۰ سی سی پلاسمای خون فرد استفاده می‌کنیم. فرد دریافت‌کننده حداکثر دو بار با فاصله ۲۴ ساعت بر اساس تشخیص پزشک مربوطه پلاسما را دریافت می‌کند.
چراغعلی با ارائه خلاصه‌ای از درمان این بیماران گفت: بر اساس مطالعات ما، داشتن تب علامت اصلی ابتلای بیماران به کرونا نبود و سی تی اسکن قفسه سینه بهتر نشان می داد که فرد به بیماری مبتلا شده و حتی آیا بهبود یافته یا خیر و در چه وضعیتی از بیماری است.
پلاسمادرمانی باید زود انجام شود
وی با اشاره به نتایج مطالعه انجام شده در بهبود بیماران کرونا با پلاسمادرمانی گفت: در میان ۳۴ بیماری که تا ۷ روز بعد از بستری شدن پلاسما دریافت کردند، بعد از ۷ روز، ۸۲ درصد زنده بودند و ۱۸ درصد درگذشتند. بعد از ۳۰ روز، ۷۴ درصد زنده ماندند و بهبود یافتند و ۱۵ درصد درگذشتند.
رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) گفت: اما این رقم وقتی بیماران بعد از ۷ روز از بستری پلاسما دریافت کرده اند تغییر می کند و از ۱۶ بیماری که ۷ روز یا بیشتر بعد از بستری پلاسما دریافت کردند ۱۴ روز بعد، ۵۰ درصد زنده ماندند و ۵۰ درصد درگذشتند. ۳۰ روز بعد، ۴۴ درصد زنده مانده یا بهبود یافتند و ۵۶ درصد درگذشتند.
وی ادامه داد: مهم ترین عامل در استفاده از پلاسما، استفاده از آن در مراحل اولیه درمان است که نتایج مثبتی دارد.
هفتمین نشست برنامه تبادل تجربیات علم و فناوری کشورهای اسلامی
اولین روز از هفتمین نشست برنامه تبادل تجربیات علم و فناوری در کشورهای اسلامی امروز در حال برگزاری است. این دوره از نشست استپ با توجه به شیوع ویروس کرونا از ماه دسامبر (آذر ۱۳۹۸) در چین و ابتلای بیش از چهار میلیون نفر در جهان و مرگ بیش از سیصد هزار نفر به دلیل ابتلا به آن، در اولین روز نشست به نام تبادل تجربیات و مشاهدات نیروی درمان در کشورهای اسلامی، میزبان مقالات و سخنرانی‌های علمی شماری از پژوهشگران و پزشکان است.
رسول دیناورند، رییس هفتمین نشست استپ و عضو هیات مدیره بنیاد مصطفی(ص) در آغاز این دوره از نشست استپ با ارائه تاریخچه‌ای از نشست، گفت: این نشست ها از سال ۲۰۱۵ و با نخستین آیین اعطای جایزه مصطفی(ص) شروع شد. دوره‌های بعدی آن در دانشگاه‌های تهران، دانشگاه پوترای مالزی، دانشگاه سلطان قابوس عمان و دانشگاه کراچی پاکستان ادامه یافت.
رییس هفتمین نشست استپ افزود: امروز ۱۲ ارائه از کشورهای مختلف، متخصصان ایرانی، چینی، پاکستانی، عراقی، آذربایجانی و بنگلادشی را خواهیم داشت.
وی افزود: نشست امروز با موضوع تبادل تجربیات در حل چالش بیماری کرونا برگزار می‌شود و بعد از هر ارائه، برنامه سوال و جواب از سخنرانان را داریم.
در این دوره از نشست استپ کارشناسان ایرانی بیماری‌های عفونی و اساتید دانشگاه و متخصصان همراه با اساتیدی از کشورهای هند، ترکیه، ژاپن، چین، اندونزی، مالزی و آذربایجان تجربیات خود را در درمان این بیماری به اطلاع یکدیگر می‌رسانند.
تاکنون مراکز مختلفی در جهان اسلام شامل دانشگاه های ایران سه دوره، دانشگاه پوترای مالزی (دوره دوم)، دانشگاه سلطان قابوس عمان (دوره چهارم) و دانشگاه کراچی پاکستان (دوره پنجم) میزبان نشست‌های استپ بوده‌اند.