به اعتقاد کارشناسان عرصه اقتصاد و شیلات،آبزی پروری به ویژه پرورش میگو و ماهی در قفس با توجه به درآمدهای مناسب ارزی حاصل از آن می تواند جایگزین مناسبی بجای درآمد های نفتی در شرایط فعلی کشور و در روزگاری که طلای سیاه حال مساعدی ندارد، باشد و از همین رو توجه به این صنعت باید بیش از گذشته در دستور کار قرار گیرد تا بتوان بخشی از کمبودهای ارزی را جبران کرد.
البته این مهم در شرایطی محقق می شود که درآمدهای ارزی ناشی از صادرات این محصولات به چرخه اقتصاد کشور بازگردد و به این طریق زمینه کاهش اتکاء کشور به درآمدهای نفتی حاصل شود زیرا در غیر این صورت نمی توان انتظار بهبود شرایط را داشت.
استان هرمزگان در جنوب ایران یکی از مستعدترین مناطق کشور در جهت اجرای طرح های آبزی پروری است و در سالهای اخیر گام های خوبی جهت بالفعل سازی ظرفیت های موجود در این استان برداشته شده و دولت تدبیر و امید نیز حمایت های خوبی از این بخش دارد.
نگاهی به ظرفیت های آبزی پروری هرمزگان
استان هرمزگان با ۲۲ بندر صیادی و صید سالانه افزون بر ۲۷۰ هزار تن انواع آبزی، ۳۰ درصد بنادر صیادی و ۳۶ درصد صید انواع آبزیان کشور را به خود اختصاص داده است که این آمارها نشان از جایگاه و اهمیت فعالیت‌های شیلاتی این استان در کشور دارد.
ظرفیت تولید ۱۱۳هزار تن انواع ماهیان دریایی در قفس،۵۰ هزار هکتار زمین‌های مناسب برای تولید میگوی پرورشی با امکان تولید۲۰۰ هزارتن در سال، وجود زمین‌های جدید پرورش ماهیان خاویاری در آب‌های داخلی استان، پرورش ماهیان گرمابی و تیلاپیا، امکان تولید و پرورش خیار دریایی، گیاهان دریایی و صدف‌های مرواریدساز، آرتمیا، لابستر از جمله ظرفیت‌های آبزی‌پروری هرمزگان است که به گفته کارشناسان حوزه کشاورزی می توان از این ظرفیت ها جهت ارزآوری هر چه بیشتر و جایگزینی با نفت استفاده کرد.
برنامه ریزی برای تولید ۱۰۰ هزار تن میگوی پرورشی در هرمزگان
با تلاشهای صورت گرفته در سالهای اخیر، صنعت میگو در هرمزگان در حال شکوفایی است که زمینه ساز تحقق سال جهش تولید در این استان خواهد شد.
براساس آمارهای اعلام شده از سوی اداره کل شیلات هرمزگان چهار درصد از تولید بچه میگو کشور به هرمزگان اختصاص دارد و این استان رتبه اول در تولید ۲هزار و ۳۵۰ میلیون قطعه از مجموع ۳هزار و ۶۹۲ میلیون قطعه بچه میگو در سال گذشته را کسب کرده است.
هرمزگان محور پرورش میگو در منطقه جنوب کشور است و بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته برای تولید ۱۰۰ هزار تن میگوی پرورشی تا سال ۱۴۰۰ در این منطقه هدف گذاری شده است.
رشد ۳۹ درصدی ارزآوری شیلات هرمزگان
محسن یکتاپور مدیرکل سابق شیلات هرمزگان اردیبهشت ماه امسال در مراسم معارفه مدیرکل جدید اعلام کرد: شیلات هرمزگان نقش ویژه‌ای در حوزه صادرات و ارزی‌آوری داشته، به طوری که با صادرات ۵۸ هزار تن انواع آبزیان به ارزش ۱۶۶ میلیون دلار در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ بالغ بر ۳۹ درصد رشد داشته است.
پیش از این نیز از سوی مسوولان شیلات هرمزگان اعلام شده بود: تا بهمن ماه پارسال صادرات آبزیان از هرمزگان حدود ۷۰ میلیون دلار ارز آوری داشته است.
تولید بیش از ۶۲ میلیون قطعه بچه ماهی و میگو در هرمزگان
سرپرست اداره کل شیلات هرمزگان با اشاره به تلاش های صورت گرفته به منظور ارتقاء ظرفیت های آبزی پروری در این استان گفت: ظرفیت تولید بچه ماهی و میگو در حوضچه های پرورش آبزیان استان امسال به ۶۲میلیون قطعه رسیده است.
عبدالرسول دریایی درگفت وگو با ایرنا اظهار داشت: پرورش دهندگان آبزیان هرمزگان درسال گذشته توانسته بودند ۵۵میلیون قطعه بچه میگو و یک میلیون و ۸۰۰ هزار بچه ماهی تولید کنند.
وی افزود: تولید دو میلیون قطعه بچه ماهی و ۶۰میلیون بچه میگو، این استان را در تولید محصولات شیلاتی در کشور پیشتاز کرده است.
سرپرست اداره‌کل شیلات هرمزگان تصریح کرد: این استان با تولید۲۲هزار و ۸۳تن آبزیان پرورشی درسال ۹۸ توانست رتبه اول کشور را به خود اختصاص دهد.
وی خاطرنشان کرد: ۴۲درصد از تولید ماهی در قفس کشور در سال گذشته به این استان اختصاص دارد و رهاسازی ۵۵ میلیون قطعه بچه میگو به دریای خلیج‌فارس نیز در هرمزگان صورت گرفته است.
پیش بینی اختصاص ۵۰ هزار هکتار زمین برای پرورش میگو در هرمزگان
بیش از ۵۰ هزار هکتار زمین مستعد فعالیت پرورش میگو در نوار ساحلی هرمزگان شناسایی شده که در ۲ دهه گذشته تاکنون بیش از ۱۰ هزار هکتار آن به مرحله عملیاتی و بهره برداری رسیده و کار واگذاری ۲۰ هزار هکتار آن نیز به متقاضیان دارای شرایط لازم از حدود چهار سال قبل آغاز شده که در قالب سایت‌های پرورش میگو ادامه دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان اردیبهشت ماه امسال در نشست خبری برخط (آنلاین) افزود: شورای برنامه ریزی هرمزگان ۵۰هزار هکتار زمین برای پرورش میگو پیش بینی کرده و سال گذشته ۱۰ هزار هکتار زمین که بیشتر آنها در نوار ساحلی است برای پرورش میگو و دیگر فعالیت های شیلاتی اختصاص یافت.
هوشنگ ملایی ادامه داد: واگذاری ها در پنج نقطه است که حدود چهار هزار هکتار در شهرستان بندرعباس و بقیه در جاسک، خمیر و بندرلنگه و سایه خوش است.
وی خاطرنشان کرد: این تخصیص فقط شامل طرح های بزرگ و غیر از طرح های کوچک در حال اجرا و طرح های گذشته است.
ملایی بیان داشت: امسال نیز ۱۳هزار هکتار زمین ساحلی در شهرستان بندرلنگه برای این فعالیت ها مکان یابی می شود.
تولید سالانه حدود شش هزار تن ماهی در فقس در هرمزگان
پرورش ماهیان دریایی در قفس علاوه بر کمک به حفظ ذخایر آبزیان ، یکی از فرصت‌های مناسب سرمایه گذاری در حوزه شیلات است که این طرح در شیلات هرمزگان به صورت آزمایشی از سال ۸۶ در جزیره هنگام و بندر آفتاب اجرایی شده است و می تواند نقش بسزایی در ایجاد فرصت های جدید شغلی و افزایش تولید استان ایفا نماید.
طرح پرورش ماهی در قفس یکی از بهترین روش ها برای پرورش انواع آبزیان و یکی از سودآورترین و با صرفه ترین منبع کسب و کار و درآمد برای پرورش دهندگانی می باشد که می توانند به صورت تضمینی و بدور از هرگونه خطر و حوادث همچون طوفان و سرقت شناورهای صیادی توسط دزدان دریایی، ماهیان را همانند استخرهای پرورش ماهی پرورش داده و از آن صید کنند.
صنعت شیلات و آبزیان به عنوان قدیمی ترین منبع درآمدی مردم ساحل نشین جنوب از جمله هرمزگان محسوب می شود که در صورت حمایت از پرورش دهندگان ماهی (در قفس دریایی) و میگو می تواند به عنوان محور توسعه باعث ایجاد اشتغال پایدار و در نتیجه عمران و آبادانی مناطق ساحلی استان هرمزگان شود.
سرپرست اداره کل شیلات هرمزگان با اشاره به ظرفیت های ویژه این استان در تولید ماهی در قفس ، گفت: هم‌اکنون چهار شرکت پرورش ماهی در قفس در استان هرمزگان با تولید سالیانه ۶هزار تن فعال است که تا ۱۱۳هزار تن ظرفیت دارد.
دریایی تصریح کرد: در صورت راه‌اندازی ۱۱۳هزار تن ظرفیت سنجی انجام شده،حدود ۴هزار شغل به صورت مستقیم برای مردم استان هرمزگان ایجاد می شود.
شیلات کلید طلایی توسعه هرمزگان
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان با اشاره به ظرفیت موجود در بخش آبزی پروری این گفت: شیلات از مهم ترین محورهای توسعه این استان شناسایی و همواره به متقاضیان سرمایه گذاری در هرمزگان معرفی شده است.
علی باقرزاده همایی با اشاره به مطالعات و برنامه ریزی های صورت گرفته در۲ دهه گذشته و همچنین واگذاری افزون بر ۱۵هزار هکتار زمین در نوار ساحلی ، افزود: با بهره برداری از طرح های جدید و در دست اقدام تولید ۲۰۰هزارتن میگوی پرورشی در هرمزگان دور از دسترس نیست.
وی افزود: تنها طی چهار سال اخیر میزان تولید میگودر سایت های پرورشی این استان با چهار برابر افزایش به بیش از ۲۲هزارتن افزایش یافته است.
وی ادامه داد: در سال جهش تولید باید خدمات خود را در حوزه شیلات با سرعت بیشتری پیش ببریم و پرورش دهندگان با توجه به شرایط فعلی باید الگوهای مدیریتی و تولیدی مزارع خود را مورد بررسی و در صورت نیاز تغییر و بهینه کنند.
شرایط لازم برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه شیلات فراهم شود
استاندار هرمزگان با اشاره به ظرفیت‌های ویژه این استان در بخش‌های مختلفحوزه شیلات، گفت: باید شرایط لازم برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه شیلات استان فراهم شود.
فریدون همتی اظهار داشت: در زمینه پرورش میگو و پرورش ماهی در دریا اهدافی در برنامه ششم توسعه تعریف شده که باید شرایط و زیرساخت‌های لازم برای تحقق این اهداف را فراهم کنیم.
وی یادآورشد: در حال حاضر ۸هزار و۶۷۶ هکتار از زمین‌های پرورش میگو در حال بهره‌برداری، ۱۳هزار و ۶۲ هکتار اجرا، ۱۲ هزار و ۷۱۱ هکتار موافقت اصولی و۲۰هزار و ۲۱۸ هکتار زمین قابل واگذاری به شرکت شهرکهای کشاورزی است.
همتی با بیان اینکه صنعت شیلات در هرمزگان روند رو به رشدی دارد، افزود: گام های خوبی برای توسعه اشتغال در سایه این صنعت برداشته شده به طوری که با بهره برداری از مجموعه های جدید شیلاتی در این استان تا پایان برنامه ششم توسعه، برای 10 هزار نفر از ساحل نشینان هرمزگانی شغل پایدار ایجاد می شود.
حمایت از طرح های مطالعاتی و تحقیقاتی شیلاتی در هرمزگان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان نیز با تاکید بر تقویت صنعت آبزی پروری در استان، گفت: صنعت آبزی پروری به ویژه تکثیر و پرورش میگو با توجه به ظرفیت‌های ویژه آن در زمینه‌های اشتغالزایی و ارز آوری برای استان و کشور، باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
ایرج حیدری بیان داشت: به منظور تقویت این بخش ، از اجرای طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی در زمینه تولید مولد میگو در هرمزگان حمایت و استقبال می‌گردد.
وی ادامه داد: باید برای تقویت صنعت پرورش میگو در هرمزگان، تولید لارو در آن متناسب با آخرین استانداردها و روش‌های علمی روز و با بهره‌گیری از ظرفیت مراکز تحقیقاتی باشد.
حیدری بیمه آبزیان را یکی موضوع های مهم در این صنعت دانست و گفت: بیمه آبزیان موضوعی می‌باشد که از اهمیت بسزایی برخوردار است تا در برابر حوادث احتمالی خسارت‌های فعالان این بخش با حمایت بیمه‌ها به حداقل برسد.
وی خاطرنشان کرد: واگذاری اراضی پرورش میگو در هرمزگان نیز باید در قالب شرکت شهرکهای شیلاتی به افراد واجد شرایط، دارای توان مالی، توان فنی و طبق دستورالعمل های قانونی ابلاغی باشد تا شاهد به ثمر نشستن هرچه سریعتر سرمایه گذاری ها در این حوزه باشیم.
کنار ارزآوری آبزیان حفظ محیط زیست را فراموش نکنیم
و آنچه در این گزارش مجال پرداختن به آن نشد ، مساله مهم حفظ محیط زیست در کنار اجرای طرح های اقتصادی از جمله طرح های آبزی پروری است که خود مبحثی مهم و نیازمند بحث و بررسی مفصل می باشد.
کوتاه در این خصوص باید گفت که فعالان محیط زیست همواره نگران آسیب اجرای طرح های پرورش ماهی و میگو به محیط زیست هرمزگان هستند که این نگرانی به جا و به حق می باشد و از جمله آن می توان به اخبار منتشر شده در بهمن ماه پارسال در خصوص تخریب حریم ژئوسایت گنبد نمکی قشم برای ایجاد مزرعه پرورش میگو اشاره کرد که این مساله بازتاب‌های بسیاری داشت که البته از سوی مسوولان تکذیب شد.
همواره مدیران دستگاه های اقتصادی عنوان می کنند که تمام اهدافی که در حوزه های مختلف اقتصادی تعریف شده دارای محوریت مشترک زیست محیطی است ، اما خوب گاه این مقوله مورد بی مهری و بی توجهی قرار می گیرد که باید برای پیشگیری از آن نظارت بیشتری از سوی ارگان های مسوول انجام شود و این مهم مورد تاکید باشد که کنار ارزآوری و پویایی و رشد اقتصاد ،حفظ محیط زیست را فراموش نکنیم و به هر قیمتی تیشه بر ریشه طبیعت این سرزمین نزنیم و خود را مدیون آیندگان نکنیم.