پنجره ملکوتی رمضان، بهترین ماه خدا با تمام جذابیت های معنوی و دنیوی بسته شد و عید فطر مژدگانی افرادی است که سحرهای این ماه را به شوق فیض معنوی به افطار رسانده اند؛ عیدی که زنگ پایان ماه رمضان را به صدا در می آورد و از جمله اعیاد بسیار مهم مسلمانان است.
دغدغه مشترک همه روزه داران در ماه رمضان، تغذیه برای پیشگیری از گرسنگی و تشنگی در طول روز است به همین دلیل گاه زیاده روی در نوع تغذیه باعث بروز مشکلات جسمی و بیماری های خاص می شود تا آن جا که به گفته دکتر وحید زارع حداقل تا سه ماه بعد از ماه رمضان مراجعه به مراکز درمانی افزایش پیدا می کند. در حالی با رعایت نکات بهینه تغذیه ای، ماه مبارک رمضان باید به گونه ای طی شود که به افزایش سلامتی کمک کند.
این متخصص تغذیه روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا یادآور شد: بدخوراکی ها به ماه رمضان ختم نمی شود و پس از اتمام این ماه، بدن با شوک یا به عبارتی سونامی خوراکی ها مواجه می شود که این مساله وضعیت جسمی روزه دار را بغرنج تر می کند.
زیرساخت های روزه داری را بشناسیم تا تمام فصول را به سلامت بگذرانیم
زارع با تاکید بر اینکه زیرساخت های روزه داری، همچنان برای عموم مردم ناشناخته است، خاطرنشان کرد: ابتلا به سنگ صفرا از جمله بیماری هایی است که پس از ماه رمضان، روزه داران را به مراکز درمانی می کشاند و دلیل آن این است که روزه دار در هنگام افطار به جای مصرف غذاهای فیبردار از زولبیا و بامیه و غذاهای جامد و چالش برانگیز استفاده می کنند در نتیجه دچار یبوست می شوند.
وی ادامه داد: از همه بدتر اینکه بدون سحری روزه می گیرند. غافل از اینکه وقتی مدت زمان روزه داری زیاد می شود احتمال ابتلا به سنگ صفرا و مشکلات گوارشی معده و روده افزایش پیدا کند در حالی که روزه می گیریم تا سلامتی بهینه داشته باشیم و همچنین در احادیث هم تاکید شده که سحری بخورید حتی یک لقمه.
این متخصص تغذیه با ابراز تاسف از اینکه بهداشت روزه داری هم رعایت نمی شود، تذکر داد: رعایت نکردن فاصله افطار تا شام، افطار کردن با آب سرد، عدم استفاده از سبزیجات و روغن زیتون در وعده افطار و سحر باعث می شود که افراد بعد از چند روز روزه گرفتن، به شدت دچار تخلیه و کمبود انرژی می شوند.
وی افزود: نکته دیگر که حکایت از رعایت نکردن بهداشت روزه داری دارد، شایع شدن اضافه وزن در روزه داری است که یک دلیل آن نبود فاصله زمانی بین سحری خوردن و خوابیدن پس از آن است. به این معنا که بین سحری خوردن و خوابیدن باید دو ساعت فاصله باشد یعنی اینطور نباشد که یک ربع قبل از اذان تند تند لقمه بگیریم و نجویده قورت دهیم و مابین آن لیوان لیوان آب بنوشیم. یا بعد از افطار کنار سفره غذا دراز نکشیم بلکه آن هجم غذا در معده سنگینی می کند و نیاز به تحرک دارد.
شایع شدن اضافه وزن در روزه داری است که یک دلیل آن نبود فاصله زمانی بین سحری خوردن و خوابیدن پس از آن است. به این معنا که بین سحری خوردن و خوابیدن باید دو ساعت فاصله باشد یعنی اینطور نباشد که یک ربع قبل از اذان تند تند لقمه بگیریم و نجویده قورت دهیم و مابین آن لیوان لیوان آب بنوشیم. زارع با ابراز تاسف از اینکه بر اساس یک قانون نانوشته، مصرف میوه جات در ماه رمضان کاهش می یابد، تصریح کرد: در حالی که غذاها و میوه های فیبردار اگر وارد بدن شود موجب افزایش انرژی و نگهداری آب در بدن روزه دار می کند. رعایت نشدن تمام این موارد به دلیل این است که آموزش های لازم داده نشده است.
بعد از ماه رمضان، شوک به بدن ندهیم
زارع در بخشی دیگر از این گفت وگو، با تاکید بر اینکه با پایان ماه رمضان، بدن از یک مرحله ای وارد مرحله دیگری می شود و همانند یک فردی که جراحی کرده نیاز به ریکاوری دارد، گفت: بعد از ماه رمضان بدن نیاز به آهسته آهسته عادت دادن به وضعیت جدید دارد و نمی توان به یکباره یکسری موارد را به بدن تحمیل کرد. ظرفیت غذا را باید کاهش دهیم به این معنا که صبحانه، ناهار و شام را کمتر بخوریم و در کنار اینها به مقدار قابل توجهی از میوه جات و سبزیجات استفاده شود.
وی ادامه داد: برای اینکه به یکباره بدن دچار شوک نشود از مواد یخ و منجمد استفاده نکنیم بلکه اگر همچنان بعد از افطار، برای اینکه گوارش را آماده کنیم نوشیدنی گرم استفاده می کردیم، پس از ماه رمضان هم اینکار را ادامه دهیم تا اندک اندک بدن را فضای جدید آشنا کنیم.
این متخصص تغذیه، حذف وعده ناهار پس از ماه رمضان را از دیگر موارد اشتباه اما شایع در میان افراد عنوان کرد و گفت: فراموش نکنیم که در همه ادیان روزه داری توصیه شده و فقط مدل یا روزشمار آن فرق دارد. اما وقتی در اسلام ۳۰ روز روزه داری توصیه شده است به این دلیل است که این مدت از نظر مکانیسم درمانی اتفاقاتی در بدن می افتد و مکانیسم پاک سازی، سم زدایی، چربی سوزی چه در ناحیه مغز، چه در ناحیه سلول های عصبی و چه در عروق قلبی فعال می شود.
وی یادآور شد: در این بازه زمانی ۲۹ یا ۳۰ روز بدن پاکسازی شده و از آن به بعد نیاز نیست که بدن تحت فشار قرار گیرد پس قطع وعده های غذایی را کنار بگذاریم و برای بازسازی بدن، سبزیجات و میوه جات را فراموش کنیم.
دمنوش بخوریم
معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، ضمن بیان اینکه بعد از ماه مبارک رمضان چه غذایی، با چه حجمی و چه زمان هایی بخوریم بسیار اهمیت دارد، گفت: در ماه رمضان، میزان ورودی غذا به بدن بسیار کمتر از روزهای عادی است و منجر به تغییراتی در شرایط دستگاه گوارش می شود.
نفسیه حسینی یکتا ادامه داد: برای اینکه بعد از ماه رمضان دچار سوءهاضمه نشویم باید غذاها را با حجم کم و در وعده های غذایی متعدد مصرف کنیم. همچنین فراموش نکنیم در روزهای آغازین ماه شوال وعده های غذایی سنگین نداشته باشیم.
وی توصیه کرد: در این روزها غذاها را کم حجم انتخاب کنید و از تنوع غذایی در یک وعده غذایی پرهیز کنید؛ ترجیحا از غذاهایی که به صورت بخارپز هستند، بهره ببرید.
حسینی یکتا یادآور شد: به ساعات منظم غذا خوردن در این ایام دقت کنید و از اینکه در هر زمان و ساعتی نوشیدنی و غذا استفاده کنید بپرهیزید. چون این بی نظمی سبب سوءهاضمه و مشکلات عدیده می شود.
معاون توسعه سلامت دفتر طب ایرانی و مکمل بهداشت تاکید کرد: از مصرف نوشیدنی ها بویژه نوشیدنی های گازدار در حین غذا پرهیز شود.
وی به هموطنانی هم که علائمی از سوءاضمه همچون شبیه ترش کردن، سنگینی سر دل یا طول کشیدن هضم غذا را احساس می کنند هم توصیه کرد: در وعده های غذایی از ادویه جات گرم یا دمنوش هایی استفاده کنند که به هضم غذا کمک می کند، دمنوش هایی مانند دمنوش بابونه و ترکیباتی از نعنا و آویشن.
از: فاطمه دهقان نیری
1107