روزنامه بریتانیایی «گاردین» امروز (سه شنبه) در گزارشی با عنوان «پایان یک عصر؛ سقوط بهای نفت ممکن است سعوی‌ها را مجبور به توقف هزینه‌های تسلیحاتی کند»، افزود: پنجمین خریدار بزرگ اسلحه جهان این روزها از «جیب می‌خورد» و مشغول وصله پینه کردن سیاست‌های خود است.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که عربستان ممکن است، مجبور شود به دلیل بحران‌های مالی که با آن دست به گریبان است، قراردادهای تسلیحاتی جدید را کنار گذاشته و خرید تسلیحات توافق شده را به تأخیر بیندازد. این تاخیر در توافق‌های تسلیحاتی می‌تواند پیامدهای سیاسی طولانی مدتی برای این کشور، تحت حاکمیت «محمد بن سلمان» ولیعهد و حاکم بالفعل عربستان داشته باشد؛ شخصی که عامل جنگ خونین با یمن به عنوان یک کشور همسایه است.
در ادامه گزارش گاردین آمده است: پیش‌بینی می‌شود به دلیل فروپاشی بازارهای نفت و آشفتگی اقتصاد جهانی ناشی از بیماری همه‌گیر «کووید-۱۹ »، کاهش تقاضای نفت، بحران بی‌سابقه‌ای در بودجه عربستان ایجاد کند.
«بروس ریدل» از اعضای ارشد «اندیشکده بروکینگز» مستقر در واشنگتن در این باره گفته است: من شک ندارم، این پایان یک عصر است. دوران خلیج فارس با تمام پول‌هایش به پایان رسیده است.
براساس گزارش «موسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم» (سیپری) عربستان سال گذشته حدود ۶۲ میلیارد دلار (۵۱ میلیارد پوند) در بخش خرید تسلیحات هزینه کرده و همین امر او را به پنجمین خریدار بزرگ اسلحه در جهان تبدیل کرد. اگرچه این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۸میلادی کمتر بود، اما هنوز هم حدود ۸ درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان را شامل می‌شود، بدین معنی که این کشور بخش بیشتری از ثروت خود را برای خرید تسلیحات از آمریکا (۳.۴ درصد)، چین (۱.۹ درصد)، روسیه (۳.۹ درصد) و هند (۲.۴ درصد) هزینه کرده است.
«اندرو فاینستاین» کارشناس در زمینه فساد و تجارت جهانی اسلحه بر این باور است که اگر عربستان تاکنون یکی از بزرگترین خریدار اسلحه نبود، در این صورت نباید انتظار حمایت بی‌چون و چرای غرب و کشورهای قدرتمند را از این پادشاهی داشته باشیم. به عقیده فایسنتاین یکی از پیامدهای خرید اسلحه این است که شما روابط را هم می‌خرید.
به عنوان مثال «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در گذشته در توجیه واکنش آرام خود به قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار «واشنگتن پست»، خرید تسلیحات از سوی سعودی‌ها و تاثیر آن بر مشاغل در کشورش را یادآور شده بود.
اما انگلیس بیشتر از هر کشور دیگری (بیش از ۴.۷ میلیارد پوند تسلیحات از زمان آغاز تهاجم عربستان علیه یمن در مارس سال ۲۰۱۵)، به عربستان سلاح فروخته است و «بوریس جانسون» نخست‌وزیر این کشور با وجود انتقاد از اینکه انگلیس با خطر نقض قوانین بشردوستانه به دلیل فروش سلاح به عربستان است، همچنان مجوز فروش تسلیحات را به ریاض صادر کرده است.
در این برهه، ریدل و دیگر کارشناسان معتقد هستند، عربستان هیچ گزینه دیگری غیر از به تاخیر انداختن قراردادهای خرید تسلیحات ندارد.
«اندرو اسمیت» از کارزار مخالف تجارت اسلحه در این مورد گفت: انتظار دارم که آن‌ها (سعودی ها) در کوتاه مدت برخی خریدهای بزرگ مانند مجموعه جدیدی از جت‌های جنگنده از انگلیس را که مدت مدیدی برای دریافت آن‌ها مذاکره کرده بودند را به تاخیر بیندازد.
«جرالد فایراستاین» سفیر پیشین آمریکا در یمن نیز گفت: سعودی‌ها به راحتی می‌توانند قراردادهای تسلیحاتی جدید را به تعویق انداخته یا آن را لغو کنند، اما دولت عربستان به احتمال زیاد باید برای حفظ قدرت کنونی خود، قراردادهای نگهداری این تسلیحات را ادامه دهد. وی تاکید کرد: عربستان در گذشته هم به دنبال تجدیدنظر در پرداخت تسلیحات بوده و طی دوره‌های طولانی، مدت زمان پرداخت را افزایش داده است.
اما بحران مالی تنها نگرانی بن سلمان نیست، چشم‌انداز پیروزی احتمالی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر ۲۰۲۰ (آبان ۹۹) می‌تواند بسیاری از برنامه‌های ولیعهد سعودی را برهم زند. بایدن پیش از این گفته بود که فروش تسلیحات آمریکایی را به عربستان محدود خواهد کرد.
اما ریدل که ۳۰ سال به عنوان افشر ارشد اطلاعاتی سیا خدمت کرده است، تاکید کرد که میان شرکت‌هایی که از بحران مالی عربستان بیشترین ضربه را می‌خورند، «بی‌ای‌ئی سیستمز» انگلیس (شرکت صنایع دفاعی و هوافضایی بریتانیا) است. هزاران کارمند این شرکت انگلیسی که مشاغلشان در گرو حمایت از نیروی هوایی عربستان است، بی‌تردید در این شرایط دیر یا زود به آن‌ها گفته می‌شود "ما دیگر نمی‌توانیم حقوق شما را بپردازیم".
ریدل یادآور شد: بهای نفت باید حدود ۸۵ دلار در هر بشکه باشد تا بودجه عربستان با کسری مواجه نشود. در این میان این کشور در حال برداشتن از ذخایر ارزی خود است که در طی ۵ سال گذشته از ۷۵۰ میلیارد دلار به ۵۰۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد عربستان به رغم اینکه به تازگی شاهد افزایش بی‌سابقه مالیات‌ها و کاهش بودجه بوده است، همچنان در حال هدر دادن منابع خود می‌باشد.
گاردین افزود که صندوق ثروت حاکمیت عربستان که تحت کنترل بن سلمان قرار دارد، اکثر سهام خود را صرف بدست آوردن سهام باشگاه فوتبال «نیوکاسل» انگلیس کرده و صدها میلیون دلار هم صرف خرید سهام «کارنوال کروز لاین» (شرکت خدمات گردشگری آمریکایی) کرده است.