هرچند خیلی ابتدایی و ساده، اما انسان از ابتدای پیدایش همواره سعی در برقراری ارتباط با دیگران داشته و مدام در تلاش بوده است که مقصود خود را از هر طریق ممکن به دیگران انتقال دهد؛ شاید در ابتدا انسان در این زمینه تفاوت چندانی با سایر جانداران نداشت. اما با افزایش جمعیت، به مرور زمان این راه‌های ارتباطی گسترش پیدا کرد تا امروز که ارتباط، مفهوم پیچیده ای یافته و تبدیل به یک شاخه از علم شده است.
امروزه نیاز به برقراری ارتباط به قدری احساس می شود که هر سازمانی، بخشی به نام روابط عمومی دارد که به مثابه پلی میان سازمان و مخاطبانش است. روابط عمومی، مغز متفکر، چشم بینا، زبان گویا، گوش شنوا، قلب تپنده، دست اجرایی و پای پیشرفت یک سازمان است که در صورت وجود افراد متخصص در این بخش و تحقق این اهداف، شاهد پیشرفت و ارتقای کیفیت عملکرد سازمان در هر زمینه‌ای هستیم.
۲۷ تا ۲ خرداد هفته ارتباطات و روابط عمومی نام دارد که در روز شمار امسال این هفته به ترتیب شنبه ۲۷ اردیبهشت روز روابط عمومی و علم، یکشنبه ۲۸ اردیبهشت روز روابط عمومی و فضای مجازی، دوشنبه ۲۹ اردیبهشت روز روابط عمومی و فضای رسانه‌ای، سه شنبه ۳۰ اردیبهشت روز روابط عمومی و مسوولیت اجتماعی، چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت روز روابط عمومی و مدیریت بحران، پنجشنبه یکم خرداد روز روابط عمومی و سلامت و جمعه دوم خرداد روز روابط عمومی و جهش تولید نامگذاری شده است.
با توجه به اینکه آخرین روز از هفته ارتباطات و روابط عمومی، روز «روابط عمومی و جهش تولید» نام دارد، لازم است این سوال بررسی شود که روابط عمومی‌ها چگونه و چقدر در تحقق شعار سال می‌توانند نقش داشته باشند.
شناسایی و انعکاس ظرفیت‌ها و کاستی‌ها و هدایت افکار عمومی، از وظایف مهم روابط عمومی‌ها است که با انجام صحیح این وظایف، تحقق جهش تولید هموارتر خواهد بود.
هدایت افکار عمومی در راستای اهداف جهش تولید
مدرس دانشگاه‌های سمنان در حوزه رسانه و ارتباطات در گفت و گو با ایرنا ابراز داشت: اصلی ترین وظیفه روابط عمومی، برقرار کردن ارتباط با بازار یا جامعه هدف و تقویت روابط درون سازمانی است که هدف نهایی این ارتباط، تاثیرگذاری خواهد بود. در برقراری ارتباط موثر، دو موضوع شناخت مخاطب و شناخت اهداف سازمانی اهمیت زیادی دارد، زیرا تاثیری که در ارتباط هدفگذاری می‌شود، متناسب با اهداف سازمان تعیین می‌شود؛ و وظیفه دیگر روابط عمومی، آسیب شناسی و انعکاس این آسیب‌ها است.
مهدی عرب عامری گفت : در تاثیر روابط عمومی در تحقق جهش تولید، در حال حاضر ضعف‌هایی وجود دارد که مهم‌ترین ضعف این است که اصحاب رسانه باید خودشان تلاش کنند کاستی‌های موجود را شناسایی کنند و به آن بپردازند. کمتر می‌بینیم روابط عمومی‌ها ظرفیت رسانه‌ها را بشناسند و از آن‌ها برای انتقال آسیب‌ها و کاستی‌ها استفاده کنند. دلیلش هم این است که یا متخصص نیستند و یا دستشان در انتقال این آسیب ها بسته است.
کمک به جهش تولید با اعتمادسازی از طریق روابط عمومی‌ها
مدرس دانشگاه های سمنان ادامه داد: امروزه همانقدر که ابزارهای ارتباطی افزایش داشته، ارتباط بین انسان‌ها هم پیچیده‌تر شده است. مخاطب امروز به مدد دسترسی به رسانه‌های مختلف، به راحتی به رسانه‌ها اعتماد نمی‌کند و شرط جلب اعتماد، صداقت است. اگر صادقانه ظرفیت‌ها و کاستی‌ها را انتقال دهیم، با جلب اعتماد مخاطب می‌توانیم او را در راستای اهداف جهش تولید با خود همراه کنیم. به طور مثال اگر اعتماد مخاطب به کالای ایرانی جلب شود، با حمایت از آن به رونق و جهش تولید کمک می‌کند و این اعتماد با صداقت به دست می‌آید.
وی افزود: همچنین معرفی ظرفیت‌های موجود توسط روابط عمومی ها هم در تحقق جهش تولید تاثیر گذار است زیرا ممکن است ظرفیت باشد اما امکانات استفاده از این ظرفیت‌ها در دسترس نباشد. با اطلاع رسانی و اشتراک امکانات، گامی در راستای جهش تولید برداشته می‌شود. به طور مثال کارخانه‌ای که ظرفیت‌های ویژه‌ای دارد، با برقرای ارتباط صحیح می‌تواند این ظرفیت‌ها را معرفی کند و با سایر واحدهای تولیدی به اشتراک بگذارد.
عرب‌عامری تصریح کرد: یک وظیفه مهم دیگر روابط عمومی، شناسایی، هدایت و تقویت افکار عمومی است. مثلا در حوزه تولید علاوه بر تحریم و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، نبود امیدآفرینی هم مانع است. معرفی ظرفیت ها و امیدآفرینی، تاثیر مثبت در جهش تولید دارد. افزایش تعامل با مخاطب و شناخت درست مخاطب لازمه جهش تولید است؛ وقتی اخبار به صورت صحیح منعکس شود، این باعث دیده شدن فعالیت سازمان می‌شود.
عرب‌عامری افزود: در نهایت باید به این نتیجه برسیم که روابط عمومی‌ها می‌توانند در همه زمینه‌ها، از جمله جهش تولید، نقش خیلی پررنگ‌تر از آنچه اکنون دارند داشته باشند.
نقش روابط عمومی در سازمان‌ها جدی‌تر گرفته شود
عضو هیات مدیره انجمن روابط عمومی کشور نیز در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: وقتی صحبت از جهش تولید می‌شود، حتما تجهیزاتی از نظر سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه های مختلف باید شکل بگیرد، استانداردسازی و تقویت شود که جهش تولید به شکل استاندارد تحقق یابد.
رضا هوشمند ادامه داد: حوزه روابط عمومی از حوزه‌هایی است که اگر بتواند در جایگاه واقعی خود در نمودار سازمانی قرار بگیرد، خیلی بیشتر می‌تواند در تحقق جهش تولید نقش داشته باشد.
اگر بخواهیم به دنبال ارتباط جهش تولید با روابط عمومی‌ها باشیم، باید آسیب شناسی کنیم و بپرسیم آیا روابط عمومی در جایگاه اصلی خود قرار گرفته است و آیا قدرت و تعریف سازمانی خوبی دارد که اگر این زمینه ها وجود نداشته باشد، پس نمی‌تواند در دسترسی به هدف موفق شود.
وی افزود: اگر این آسیب شناسی درست انجام شود و از این پس به جهت جایگاه و ارزش و اعتباری که برای تولید قائل می‌شویم، و البته با توجه به مشکلاتی نظیر تحریم‌ها و مشکل جهان‌شمول شیوع کرونا، باید کمی با احتیاط بیشتر سراغ رفع مشکلات پیش روی روابط عمومی باشیم.
هوشمند گفت: حتی به جهت ساختار قانونی هم مجلس شورای اسلامی باید قدری بیشتر این حوزه را سازمان دهی کند. مدیران ارشد سازمان ها و وزارتخانه ها نقش روابط عمومی را باید جدی‌تر بگیرند، دستشان را بازتر بگذارند و بودجه بیشتری برای این حوزه قائل شوند و به توانمندی‌هایشان اعتبار بیشتری بدهند، تا بازخورد مورد نظر برای جهش تولید اتفاق بیفتد.
روابط عمومی و تصمیم‌سازی‌ها در مسیر رونق و جهش تولید
وی تصریح کرد: روابط عمومی پل ارتباطی سازمان با بیرون و مرجع پاسخگویی سازمان به بیرون و برعکس است. اگر لوازم این قدرت را نداشته باشد پس پاسخگویی مجموعه اداری نسبت به بیرون پاسخگویی ضعیف تر و غیراستانداردتری خواهد بود.
وی ادامه داد: در عین حال که روابط عمومی و ارتباطات سازمانی به جهت عوامل انسانی، تجهیزات و قدرت و جایگاه می توانند باعث جهش تولید شوند، عدم حضورشان هم می‌تواند موجب توقف تولید شود و نقش روابط عمومی در تصمیم سازی یک سازمان می‌تواند نقش برجسته‌ای باشد اگر همه موارد استاندارد سر جای خود بنشیند.
عضو هیات مدیره انجمن روابط عمومی کشور ابراز داشت: به گفته مقام معظم رهبری، ما باید در پی این باشیم که از تهدیدها فرصت بسازیم. اگر برای حوزه روابط عمومی اعتباری که لازم است را لحاظ کنیم، و اگر با توجه به نقش این حوزه از آن توقع داشته باشیم و به آن قدرت بدهیم، تهدیدی که تحریم‌ها و شیوع کرونا و سایر مشکلات برای جهش تولید ایجاد می‌کنند، به فرصت تبدیل می‌شود.
وی افزود: تخصص و آموزش مدار بودن نیروهای روابط عمومی هم مطلبی است که زمان و بودجه طلب می‌کند و لازم است افراد متخصص وارد این حوزه شوند که به این ترتیب این بخش مهم سازمان بالنده می‌شود و جهش تولید اتفاق می‌افتد.
هوشمند ادامه داد: هرآنچه که از یک بافت اداری بیرون می‌آید می‌تواند تولید نام داشته باشد. ایران در زمینه مباحث فرهنگی، ادبی هنری و علمی و اندیشه تولیدات فراوانی داشته است و اگر این تولید را به روابط عمومی منتسب کنیم، مثلا کتاب بخشی از تولیدات ما باشد، روابط عمومی می‌تواند با ترقی حوزه آموزش به جهش تولید کمک کند.
عمومی کردن گفتمان جهش تولید نیاز به تجویز راهبردی رسانه‌ای دارد
مدیر روابط عمومی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان سمنان هم در گفت‌وگو با ایرنا ابراز داشت: از جمله دلایل نامگذاری سالها از سوی مقام معظم رهبری به منظور جلب توجه افکار عمومی به موضوع و ارزشی خاص است که طی سال‌های اخیر تداوم داشته است.
سعیده سادات قدمی گفت: در این میان نقش روابط عمومی و رسانه به منظور هدایت افکار عمومی بسیار حائز اهمیت است. در سال جاری، جهش تولید توأم با بحران کرونا افکار عمومی را درگیر خود کرده و پر واضح است که وجود این بحران ذهن‌ها را به سمت آسیب های اجتماعی در حوزه های مختلف به ویژه تولید خواهد برد .
وی افزود: در چنین شرایطی، عمومی کردن گفتمان جهش تولید نیاز به تجویز راهبردی رسانه‌ای در صنعت ارتباطات و روابط عمومی جهت رویارویی با افکار عمومی را به خوبی مشهود می سازد. با توجه به اینکه امروزه، رسانه‌های اجتماعی قدرت انتشار و انعکاس اخبار را به صورت مستقل و بدون وابستگی به رسانه‌ها در اختیار روابط عمومی‌ها قرار داده‌اند، می توان از این فرصت در راستای آماده‌سازی و اقناع افکار عمومی بر مبنای واقعیت های موجود، استفاده مطلوب به عمل آورد.
وی یادآور شد: اما نباید از این نکته غافل شد که این قدرت همزمان و بدون ویژگی اقتدارآمیزی به نام قانون در اختیار مردم نیز قرار دارد و به عبارت دیگر مردم خود صاحبان رسانه اند و بر اساس دانش و دید خود به مسائل مختلف می نگرند و آن را منعکس و منتشر می کنند.
قدمی تصریح کرد: این شتاب ارتباطی که با رفع محدودیت آن در اشکال مختلف توأم شده است، هرگونه نقص و کاستی به ویژه در حوزه تولید که مستقیم با معیشت مردم در ارتباط است را عریان و به دور از هر گونه تحلیل منطقی منعکس و منتشر خواهد ساخت. در این میان، تهییج افکار عمومی اگرچه می‌تواند در بسیاری موارد برای پیشبرد گفتمان‌های مورد نظر موثر باشد، اما اگر این امر بدون در نظر گرفتن ارزش‌های ارتباطی و فقط بر مبنای رفتارهای عوام‌فریبانه صورت پذیرد، تاثیر نامطلوبی در نتایج این گفتمان خواهد داشت.
وی ادامه داد: بر این اساس روابط عمومی خلاق و تحلیلگر، شتاب ارتباطات و تغییرات اجتماعی را اخلاق مدارانه در راستای جهش تولید به کار خواهد بست و علاوه بر اینکه با هماهنگ‌سازی تصمیمات مدیران با انتظاراتِ افکار عمومی بر فرآیند تولید توام با کیفیت اثرگذار خواهد بود، از بازی با الفاظ و اعداد در قالب اخبار و محتواهای مختلف بدون حصول نتیجه محسوس در حوزه تولید جلوگیری نموده و رسانه‌ها را نیز از نشر چنین اطلاعاتی باز خواهد داشت.
روابط عمومی و رسانه در کنار هم تسهیل‌گر جهش تولید هستند
رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی استان سمنان گفت: در سالی که به نام جهش تولید نامگذاری شده است روابط عمومی ها و رسانه ها در کنار هم با تبیین و تحلیل برنامه های اجرایی در راستای این شعار باید تحقق آن را تسهیل گری کنند.
محمد جهانگیریان افزود: روابط عمومی دستگاه های اجرایی استان به خصوص دستگاه هایی که به صورت مستقیم با بحث تولید و صنعت در ارتباطند مانند صنعت، معدن و تجارت، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شهرک های صنعتی و هم چنین دانشگاه ها به عنوان یکی از مهم ترین پایه های تامین کننده دانش برای جهش تولید در سالجاری باید از نظر مادی و نیروی انسانی متبحر تقویت شوند.
وی اظهار داشت: اگر روابط عمومی دانش لازم را نداشته باشد و به ابزارهای نوین و به روز اطلاع رسانی مجهز نباشد، به هیچ عنوان نمی تواند در راستای شعار سال یعنی جهش تولید حرکت کند.
جهانگیریان بیان کرد: برگزاری دوره های مجازی و بهره گیری از کارشناسان تراز اول علوم ارتباطات در شرایط فعلی می تواند یکی از موارد تاثیرگذار در اثربخشی بهتر کارکرد روابط عمومی ها در جهش تولید باشد گرچه در شرایط شیوع کرونا هستیم، ولی نباید زمان را از دست داد و اقدام به برگزاری دوره های آموزش مجازی کرد.
رییس ایرنا در استان سمنان افزود: یکی از مهم ترین مشکلات روابط عمومی های استان دارا نبودن دانش کافی و به خصوص نا آگاهی نسبت به نحوه ارتباط گیری با رسانه ها است و باید در این زمینه شورای اطلاع رسانی استان سمنان اقدامی عاجل انجام دهد.
اعتمادسازی و تفاهم با مخاطب
مدیر ارتباطات و امور بین الملل شهرداری سمنان نیز در گفت‌وگو با ایرنا تصریح کرد: امروزه صاحب‌نظران، کارکرد اصلی روابط عمومی را علاوه بر اطلاع‌رسانی رویدادها و برنامه‌های سازمان‌ها، در اعتمادسازی و تفاهم با مخاطب می‌دانند که بدین ترتیب اهمیت جایگاه عملکرد مناسب روابط عمومی ها و انجام برنامه‌های مدون و علمی برای ارتباط با افکار عمومی جامعه و پاسخ به انتظارات آن در حوزه های مختلف از جمله اقتصادی ، اجتماعی و مدیریت شهری بیش از پیش پررنگ می‌شود.
علی‌اکبر بنی‌اسدی گفت: روابط عمومی ها ضمن اعتماد سازی برای مخاطبان ، با مدیریت بحران، آینده نگری و اطلاع رسانی شفاف عملکرد بنگاه های اقتصادی و نهادهای اقتصادی می توانند نقش بسیار مهمی در جهش تولید داشته باشند .و با بکارگیری و تربیت نیروهای متخصص در روابط عمومی تا حد زیاد می توان این نقش بسیار مهم را ایفا کرد .
وی افزود: اهمیت جایگاه روابط عمومی در عصر ارتباطات و در دورانی که اطلاع‌رسانی با وجود فضای مجازی بیش از پیش سرعت گرفته، بسیار مهم است به گونه ای که موفقیت سازمان‌ها در عرصه‌ها و فعالیت‌های تخصصی به عملکرد روابط عمومی‌های آن‌ها بستگی دارد.
بنی‌اسدی ادامه داد: روابط عمومی الکترونیک سبب دسترسی راحت و بهنگام مخاطبان به اطلاعات سازمانی می شود و می تواند در جلب اعتماد ، اطمینان و سرعت عمل در مواقع بحران بسیار مفید باشد .
مدیر ارتباطات و امور بین الملل شهرداری سمنان گفت: اطلاع رسانی از جانب رسانه ها شاید تفاوت چندانی با روابط عمومی ها نداشته باشد، ولی ذکر این نکته مهم است که روابط عمومی ها می توانند منبع خبر رسانه ها باشند و رسالت های خود را ابزار رسانه ایفا نمایند .
به کار بستن افراد متخصص در حوزه روابط عمومی و افزایش اختیارات فعالان این حوزه می‌تواند تسهیل‌گر تحقق جهش تولید باشد. روابط عمومی متخصص با شناسایی ظرفیت‌ها و کاستی‌ها و انعکاس صحیح و به موقع آن‌ها و همچنین با هدایت افکار عمومی در راستای اهداف جهش تولید، می‌تواند رسالت خود را در تحقق این شعار به سرانجام برساند.