«حق سلامت» ابعاد مختلفی دارد که مهمترین آنها بُعد جسمی و روانی است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در اساسنامه خود و در مقدمه آن، این حق را نه فقط فقدان بیماری بلکه برخورداری از سلامت کامل جسمی، روانی و اجتماعی تعریف کرده است که بدون توجه به نژاد، مذهب، عقایدِ سیاسی و طبقه اقتصادی و اجتماعی باید به همه انسانها اعطا شود.
ماده (۱۲) میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۹۶۶، به «حق هر شخص در برخورداری از بهترین حالت سلامت جسمی و روحی» اشاره می‌کند.
حق سلامت همچنین در سایر کنوانسیون‌های بین‌المللی همچون «منع شکنجه ۱۹۴۸، محو همه اشکال تبعیض علیه زنان ۱۹۷۹ (مواد ۱۱ و ۱۲) و کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ (ماده ۲۴) بیان شده است.
بسیاری از اسناد منطقه‌ای حقوق بشر نیز حق بر سلامت را به رسمیت شناخته‌اند. از جمله این اسناد می‌توان به ماده (۱۱) منشور اجتماعی اروپایی بازبینی شده در سال ۱۹۹۶، ماده (۱۶) منشور آفریقایی حقوق بشر ۱۹۸۱، ماده (۱۰) پروتکل الحاقی به کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر در زمینه حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۹۸۸ (ماده ۱۰) و همچنین بندهای (۸) و (۱۰) قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با عنوان «اصول بنیادین و دستورالعمل مربوط به دادخواهی و جبران قربانیان موارد نقض آشکار حقوق بین‌الملل بشر و نقض شدید حقوق بین‌الملل بشردوستانه» ۲۰۰۶ اشاره کرد.
رژیم اشغالگر صهیونیستی سالهاست در فلسطین و به ویژه نوار غزه دست به جنایات گسترده علیه غیرنظامیان زده و آنان را از خانه و کاشانه خود آواره کرده است. حمله به غیرنظامیان و کشتار مظلومانه آنان در حملات به فلسطینیان همچون جنگ ۲۲ روزه با انواع سلاح‌های جنگی، صحنه‌های دلخراشی بود که هر بیننده‌ای را به وحشت وامیداشت.
بسیاری از قربانیان حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. بر اساس مطالعات انجام شده روی قربانیان این جنگ‌ها به ویژه کودکان و نوجوان در نوار غزه، علاوه بر آسیب‌های جدی این حملات بر سلامت جسمی فلسطینیان، از نگاه روانی نیز قرار گرفتن در برابر محیط‌های جنگ‌زده، پیامدهای زیانبار و ماندگاری بر روان نوجوانان از جمله تشدید بیماری‌های مخربی همچون اختلال روانی پساآسیب (PTSD) به عنوان یکی از بارزترین علائم ناشی از جنگ داشته است.
مجله عربی روانپزشکی (The Arab Journal of Psychiatry) نتایج تحقیقاتی را منتشر کرده که از سوی جمعی از دانشمندان روی ۳۵۸ نوجوان فلسطینی بین سنین ۱۵ تا ۱۸ ساله (۱۵۸ پسر و ۲۰۰ دختر) انجام شده است. این افراد که بیشتر آنها شاهد صحنه‌های کشتار، اجساد مثله شده و گلوله‌باران سنگین تانک به روی اشخاص بوده و همچنین صداهای خوفناک جنگنده‌های جت را تجربه کرده بودند، علائم اختلال روانی پساآسیب (PTSD) در آنها بارز بود که البته این علائم در دختران نسبت به پسران درصد بالاتری را نشان می‌داد.
تعهد دیگری که در اسناد بین‌المللی بر آن تاکید شده، لزوم نگهداری اسیران در شرایط مناسب و تفکیک بیماران از یکدیگر است. در این راستا ماده (۳۰) کنوانسیون سوم ژنو ۱۹۴۹ مربوط به رفتار با اسرای جنگی بیان می‌دارد: «هر اردوگاه باید مجهز به درمانگاهی مناسب باشد که در آنجا اسیران جنگی تحت مراقبت‌های لازم قرار گرفته و نیز رژیم غذایی مناسبی برای آنها در نظر گرفته شود. در صورت لزوم، مکان‌های جداگانه‌ای برای بیماران واگیر یا بیماران روانی تعبیه می شود [...]».
با شیوع بیماری کرونا، رژیم اشغالگر قدس باید شرایط مطلوبی برای نگهداری اسیران فلسطینی فراهم کند؛ سازمان امور اسرا و آزادگان فلسطینی در آخرین آمارهای خود به مناسبت ۱۷ آوریل (روز اسیر فلسطینی) شمار این افراد را ۶ هزار و ۵۰۰ نفر اعلام کرد که ۵۷ نفر از آنان زن و ۳۰۰ نفر کودک هستند.
دبیرخانه دایمی کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین نیز به همین مناسبت اعلام کرد، تعداد بازداشت شدگان بیمار فلسطینی تا فروردین ۱۳۹۹ نزدیک به ۷۰۰ نفر است که ۳۰۰ نفر از آنها بیماری مزمن دارند و نیازمند درمان مستمرند. ۱۰ نفر از این ۳۰۰ نفر نیز مبتلا به سرطان هستند.
ارائه این آمارها در حالی است که به تازگی در گزارش ۶ اردیبهشت امسال، «مایکل لینک» گزارشگر ویژه حقوق بشر در اراضی اشغالی فلسطینی و «اگنس کالامارد» گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور اعدام‌های خارج از چارچوب قضایی، معیارهای دوگانه مقام‌های رژیم صهیونیستی را محکوم کردند.
بر اساس این گزارش، صدها زندانی صهیونیستی در چارچوب اقدامات احتیاطی کرونا از زندان آزاد شده اما اسیران فلسطینی با وجود شیوع کرونا همچنان در زندان‌ها به سر می‌برند.
امسال روز جهانی قدس، تقریبا با روز نکبت، سالروز روز آغاز اشغالگری صهیونیست‌ها در سرزمین فلسطین همزمان شده است؛ روزی که فقط آغاز یک رویداد تاریخی نیست بلکه یادآور بیش از هفت دهه مداوم درد و رنج و آوارگی ملت مظلومی است که از سال ۱۹۴۸ تاکنون از آوارگی در امان نبوده‌اند.
فلسطینی‌ها جمعه گذشته هفتاد و دومین سالگرد روز نکبت را پشت سر گذاشتند و روز جمعه آینده، روز جهانی قدس را گرامی می دارند؛ روزی که چهل سال است همه ساله در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان، مردم در سراسر جهان با برگزاری تجمع‌ها و راهپیمایی‌های گسترده، ضمن محکوم کردن جنایات و اشغالگری‌های رژیم صهیونیستی، حمایت خود را از مردم مظلوم فلسطین اعلام می‌کنند. هرچند امسال به دلیل شرایط خاص ناشی از شیوع جهانی بیماری کرونا، راهپیمایی‌های جهانی روز قدس برگزار نمی‌شود، اما حرکت‌های نمادین مردم در کشورهای مختلف جهان، برای بزرگداشت این روز انجام خواهد شد.
2023