مایک پمپئو روز پنجشنبه در بیانیهای مطبوعاتی اعلام کرد: ایالات متحده فردا خروج خود را از پیمان آسمانهای باز به اطلاع طرفهای دیگر این پیمان میرساند و ۶ ماه دیگر به طور رسمی دیگر بخشی از این پیمان نخواهد بود.
وی افزود: با این حال، در صورت بازگشت روسیه به اجرای کامل این معاهده، نسبت به این تصمیم خود تجدید نظر میکنیم. سنگ بنای استراتژی امنیت ملی رئیس جمهوری ترامپ، محافظت از مردم، شیوه زندگی و منافع امنیتی آمریکا است. همانطور که رئیس جمهوری روشن کرده است، ایالات متحده باید با نگاهی روشن،هرگونه توافق را ارزیابی کند که آیا به نفع ایالات متحده است یا خیر.
وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: پس از بررسی دقیق، از جمله ورودی متحدان و شرکای اصلی، به طور کامل روشن شد که دیگر به نفع آمریکا نیست که به عنوان طرف معاهده آسمانهای باز بماند.
پمپئو اضافه کرد: اجرای این معاهده از روسیه و نقض آسمانهای باز، کارکرد اصلی اعتمادسازی این پیمان را تضعیف کرده است و در حقیقت، بی اعتمادی و تهدیدهای مربوط به امنیت ملی ما را برانگیخته است. همین باعث شده است که ادامه مشارکت ایالات متحده غیر قابل دفاع باشد.
وی با این ادعا که آمریکا و دیگر شرکای این پیمان به تعهدات خود به طور کامل اجرا کردهاند، اظهار کرد: روسیه سالهاست که به طور آشکار و مداوم پیمان را به طرق مختلف نقض کرده است. این داستان به عهدنامه پیمان آسمانهای باز منحصر نیست. متاسفانه روسیه ناقض بسیاری از تعهدات خود مربوط به کنترل تسلیحات بوده است.
وزیر خارجه آمریکا یادآور شد: روسیه به طور مداوم طوری عمل کرده است که گویی آزاد است تعهدات خود را خاموش و به خواست خود انجام دهد و هر زمان که بخواهد به طور غیرقانونی مانع پروازهای نظارتی آسمانهای باز شود یا برای آن محدودیت ایجاد کند.
پمپئو اظهار کرد: روسیه از دسترسی پروازهای نظارتی در کریدور ۱۰ کیلومتری در امتداد مرز خود با مناطق تحت اشغال روسیه در گرجستان، آبخازیا و اوستیای جنوبی، امتناع ورزیده است و از این طریق برای پیشبرد ادعاهای دروغین روس مبنی بر اینکه این سرزمینهای اشغالی کشورهای مستقل هستند، کوشیده است.
وی ادامه داد: شناسایی آسمان کریمه،اوکراین، به عنوان یک میدان سوخت رسانی هوایی از سوی روسیه، تلاشی برای پیشبرد ادعای خود در الحاق این شبه جزیره است که ایالات متحده آمریکا آن را نمی پذیرد و هرگز نخواهد پذیرفت.
وزیر خارجه آمریکا اضافه کرد: روسیه همچنین به طور غیرقانونی، محدودیتی در مقصد پرواز بر فراز کالینینگراد ایجاد کرده است، برخلاف آن، واقعیت این است که این منطقه تحت محاصره به مکان نظامی قابل توجهی برای استقرار موشکهای اتمی برد کوتاه برای هدف گرفتن ناتو تبدیل شده است. در سال ۲۰۱۹ ، روسیه به ناحق یک پرواز نظارتی مشترک ایالات متحده و کانادا را بر سر یک تمرین نظامی بزرگ روسیه منع کرد.
پمپئو افزود: به نظر میرسد مسکو برای پشتیبانی از دکترین تهاجمی جدید خود مبنی بر هدف قرار دادن زیرساختهای مهم در ایالات متحده و اروپا با مهمات مرسوم با هدایت دقیق، از تصاویر آسمانهای باز استفاده میکند. بنابراین روسیه به جای اینکه از این پیمان به عنوان سازوکاری برای تقویت اعتماد و اطمینان از طریق شفافیت نظامی استفاده کند، معاهده را به سلاحی برای ارعاب و تهدید تبدیل کرده است.
وی تاکید کرد: معاهده آسمانهای باز به منظور کمک به امنیت بینالمللی بود، اما در عمل، پیچ خورده و منحرف شده است و اکنون در خدمت اهداف روسیه درآمده که مضر امنیت است. از این رو ما حاضر نیستیم مشکلات فعلی تهدید و بی اعتمادی ناشی از روسیه را برای تحکیم یک نمای خالی از همکاری با مسکو تحمل کنیم.
وزیر خارجه ترامپ ادامه داد: ما نمیتوانیم در توافقنامههای کنترل تسلیحاتی که طرف مقابل نقض میکند ، باقی بمانیم که از این اقدامات نه به منظور حمایت از آنها بلکه برای تضعیف صلح و امنیت بینالمللی استفاده میشود.
پمپئو اضافه کرد: در صورت عدم بازگشت روسیه به پیروی کامل از این پیمان اعتماد ساز، ما ممکن است حاضر به تجدید نظر در این تصمیم باشیم اما بدون چنین تغییر مسیری از سوی کرملین ، راه ما در مدت ۶ ماه به خروج از پیمان منجر میشود.
معاهده آسمانهای باز، توافقنامهای بین ۳۴ کشور جهان است که در خصوص اجازه پرواز هواپیماهای جاسوسی و تجسسی بر فراز مناطق کشورهای عضو این معاهده است.
این معاهده برای ایجاد درکی متقابل و اطمینان به کشورهای امضاکننده در خصوص کلیه تحرکات و فعالیتهای نظامی که ممکن است باعث نگرانی آنها شود، ایجاد شده است. معاده آسمانهای باز یکی از بزرگترین تلاشهای بینالمللی برای هرچه شفافتر کردن فعالیتهای نظامی است.
مفهوم اولیه این طرح در سال ۱۹۵۵ توسط دوایت آیزنهاور رئیس جمهوری وقت آمریکا، به شوروی در کنفرانس ژنو ارائه شده بود که با مخالفت روسها روبهرو شد.
بعد از مخالف شوروی، این طرح برای سالها از دستور کار خارج شد که در نهایت در دوران ریاست جمهوری جورج بوش پدر مجدداً در مورد آن بحث شد که منجر به امضای توافقنامهای در ۲۴ مارس ۱۹۹۲ شد. در نهایت نیز از اول ژانویه ۲۰۰۲ این طرح عملیاتی و اجرا شد.
دونالد ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید تاکنون از بسیاری از معاهدات و پیمان های مهم بینالمللی، آمریکا را خارج ساخت که تلاطمات سیاسی جهانی را به همراه داشته است که میتوان به خروج از پیمانهای آب و هوایی پاریس، پیمان تجاری نفتا، پیمان موشکهای اتمی میانبرد و توافق هستهای ایران اشاره کرد.