مصطفی شمس الدینی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کرونا و بحران ناشی از آن تأثیر بسیار زیادی در اقتصاد جهانی برجای گذارده وباعث شده یک بحران اقتصادی متفاوت را تجربه کنیم، بحرانی کاملاً متفاوت از بحران سال ۲۰۰۸، ۲۰۰۱ و مانند آن‌هاست، دلایل بحران سال ۲۰۰۸ اقتصادی و کاملاً اقتصادی بود.
مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: کرونا باعث رکود جهانی شده که آثار آن بر اقتصاد ایران هم قابل بررسی است، واقعیت امر این است که مقداری بحران اقتصادی کرونا تاثیرهای خود را کمتر نشان داده، یعنی تأثیر گذاشته و باز هم تأثیر خواهد گذاشت.
وی ادامه داد: ولی اقتصاد ایران بسته بوده و زیر تحریم‌های شدید قرار دارد که در نتیجه در کوتاه مدت به دلیل نداشتن ارتباط تنگاتنگ با اقتصاد جهانی، بحران یاد شده چندان اثر گذار نباشد و عمده تاثیرهای خود را بر قیمت‌ها نشان دهد.
کرونا موجب کاهش درآمد ملی می‌شود
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان در ادامه اظهار داشت: کرونا در ایران موجب شده کسب و کارها و فرآیند تولید مقداری مختل شود و مقداری نیز تولید ملی کاهش یابد و به تبع آن درآمد ملی هم کاهش خواهد یافت اما در بسیاری از کالاها به خارج وابستگی وجود دارد که می‌توان از لوازم الکترونیکی، رایانه، تلفن همراه و مانند آن‌ها نام برد.
شمس الدینی افزود: تأثیر این وابستگی شدید به واردات در زمان کنونی که فرآیندهای تجارت جهانی مختل شده و نمی‌توان مانند گذشته به واردات انجام داد روی قیمت کالاها دیده‌ایم، به گونه‌ای که کالاهای وارداتی بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد تورم قیمتی را تجربه کرده‌اند.
مدرس دانشگاه گفت: این تورم در بسیاری از کالاهای دیگر هم نمود یافته اما همه افزایش قیمتی که در چند ماه اخیر رخ داده به خاطر شیوع بیماری کرونا نیست، بلکه یک سیری تاثیرهای تورمی از قبل وجود داشته که تأخر بروز زمانی داشته‌اند و تاثیرهای زمانی آن‌ها با کرونا همزمان شده است.
وی اشاره کرد: به عنوان مثال در سال ۹۸ از نظر تولید (فضای کسب و کار بخش خصوصی) مشکل داشتیم، به دلیل تورم‌ها یا افزایش قیمت انرژی هزینه تولید افزایش یافت و انتظار می‌رفت تأثیر خود را با وقفه زمانی نشان دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان افزود: نمود این مساله با بروز بیماری کرونا و رکود اقتصادی در سطح جهانی و داخلی همزمان شد و متأسفانه در ایران ساختارهای نظارتی بر اقتصاد چندان قوی و جامع نیست و این منجر به مسایلی مانند احتکار و کمبود برخی کالاها شد.
عمده تأثیر کرونا بر ایران تورمی است
شمس الدینی تصریح کرد: عمده تأثیر کرونا در حال حاضر روی ایران مباحث تورمی است و اقتصاد کشور از این نظر شرایط نامناسبی دارد و یکی از دلایل تشدید افزایش قیمت‌ها هم همین است.
وی عنوان کرد: همانگونه که ذکر شد تأثیر کرونا بر اقتصاد ایران کمتر از اقتصاد جهانی بوده و به تبع آن نیز تأثیر آن بر اقتصاد اُستان‌ها به‌خصوص اُستان‌هایی مانند هرمزگان کمتر از کشور است.
این اقتصاددان افزود: همچنین تأثیر کُرونا بر اُستان‌های صنعتی کشور یا اُستان‌هایی که قشر کارگر بیشتری دارند مانند تهران، مرکزی و آذربایجان‌ها بیشتر قابل مشاهده است و بر اُستان هُرمزگان و تولیدهای آن هم مؤثر بوده و میزان تولید آن را کاهش می‌دهد.
تاثیر کرونا در هرمزگان بر بخش‌های مالی و گردشگری بیشتر است
مدرس دانشگاه هرمزگان خاطر نشان کرد: ولی تأثیری که بر بخش تولید این اُستان می‌گذارد کمتر از اُستان‌های دیگر است ولی در ۲ بخش گردشگری و مالی تأثیر بیشتری می‌گذارد.
شمس الدینی یاد آور شد: گردش مالی این اُستان و شهر بندرعباس به دلیل موقعیت راهبردی، بندرها، صادرات و واردات و جزایر بالاست، این گردش مالی زمانی که رکود اقتصادی رُخ می‌دهد تأثیر بسیاری بر مباحث مالی برجای می‌گذارد.
وی افزود: زمانی که واردات کاهش می‌یابد و اِنتقال و گردش کالا کاهش می‌یابد گردش مالی هرمزگان را هم کاهش می‌دهد، هنوز آمار دقیقی از گردش مالی این اُستان در سه ماه گذشته منتشر نشده تا بتوان میزان این کاهش چه میزان بوده است.
شمس الدینی بیان داشت: هرمزگان و به‌خصوص شهر بندرعباس یکی از بالاترین گردش‌های مالی را در کشور دارد و تأثیری که کرونا در بخش مالی بر استان می‌گذارد بیشتر است.
وی افزود: تأثیر کرونا بر حوزه تولید ملموس است چرا که این بخش به صورت مستقیم با نیروی کار ارتباط دارد و زمانی که تولید راکد می‌شود بر قشر پایین جامعه تأثیر گذار است، اما زمانی که بر گردش مالی تأثیر می‌گذارد قشر و طبقه بالای جامعه را بیشتر متأثر می‌کند و نمود آن برای قشر پایین چندان ملموس نیست.
اقتصاد گردشگری هرمزگان راکد می‌شود
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان ابراز داشت: اقتصاد اُستان هُرمزگان وابسته به گردشگری بوده که این بخش جزو بخش‌هایی است که بیشترین تأثیر را از کرونا در سطح جهانی دیده است.
شمس الدینی ادامه داد: تأثیر وحشتناک آن بر اقتصاد گردشگری رکود را در پی خواهد داشت و فعالیت‌های خدماتی و تولیدی مرتبط با این بخش در هرمزگان به شدت راکد می‌شود، هر ساله در عید نوروز تعداد بسیار مسافران به بندرعباس می‌آمدند و به تبع آن گردش مالی هتل‌ها، گردش مالی صنایع دستی، خدمات حمل و نقل و مباحث خدماتی و رفاهی بسیار بالا بود.
وی اضافه کرد: بسیاری از افراد با اجاره دادن خانه و سویت خود گذاران زندگی و معیشت می‌کنند که بدون مسافر و گردشگر از درآمد محروم می‌شوند و این تأثیر فراوانی روی قشر پایین و متوسط جامعه می‌گذارد.
مدرس دانشگاه هرمزگان افزود: بحران کرونا حتی بر صنایع دستی اثر گذار بوده و میزان فروش این محصول‌ها بسیار کاهش می‌دهد که این مشکل زاست، حتی میزان فروش صیادی هم متأثر شده و کاهش یافته است وهمچنین گردشگری می‌تواند بر میزان فروش بیشتر مؤثر بوده و سود خوبی عاید صیادان یا فعالان این حوزه کند.
تاثیر کرونا در هرمزگان متوسط است
شمس الدینی گفت: مقارن شدن کاهش قیمت محصولات کشاورزی در کشور با شیوع بیماری کرونا را شاهد بودیم، هرمزگان هم به بخش کشاورزی وابسته است که در پی بروز این بیماری سامانه حمل و نقل مختل شد و در پی آن فعالیت صنایع تبدیلی متأثر شده و کاهش یافت که ضرر بسیاری متوجه کشاورزان این اُستان کرد.
وی اشاره کرد: در مجموع میزان تأثیر کرونا در هرمزگان را متوسط یعنی در سطح کل کشور، نه بالاتر و نه پایین‌تر ارزیابی می‌کنم.
وی تاکید کرد: هرمزگان دارای اقتصاد گسترده با پیچیدگی‌های خاص خود و از نظر اقتصادی متنوع است که برای بررسی دقیق تأثیر بیماری کرونا باید تک تک بخش‌های آن را بررسی کرد.
آثار تولیدی کرونا قابل جبران است
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان بیان داشت: تغییرهای کوتاه مدت در ایران همین مباحث تورمی است که با استفاده از سیاست‌های مناسب دولت می‌توان آن‌ها را کنترل کرده و کاهش تولید را مهار کرد.
وی خاطرنشان کرد: می‌توان اثرهای تولیدی کرونا را به دلیل کاهش واردات و میزان مصرف بالا جبران کرد یا اثرهای آن بر بازارهای مالی را با تکیه بر تولیدهای داخلی جبران کرد، این به معنی مصرف گرا بودن جامعه نیست بلکه نیاز به مصرف بالا دارد.
این کارشناس مباحث اقتصادی ادامه داد: اثرهای کوتاه مدت این بیماری در جهان و کشورها شامل کاهش تولید، افزایش تورم و سطح قیمت‌ها می‌شود ولی اثرهای بلندمدتی که برجای خواهد گذاشت تغییر مناسبت‌های تجاری کشورها، تغییر در ساختار تجارت بین‌الملل است.
نمی‌توان بر دهکده جهانی و تجارت آزاد تأکید کرد
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان گفت: در میان مدت و شاید بلندمدت نمی‌توان بر شُعار دهکده جهانی تکیه کرد و آنرا فریاد زد، همچنین کرونا نشان داد نمی‌توان به مانند گذشته بر دهکده جهانی و تجارت آزاد تأکید کرد.
شمس الدینی اضافه کرد: همه کشورها در شرایط بحرانی حس ملی گرایی بالایی دارند و سود، حاکمیت و مردم خود را در اولویت قرار می‌دهند، مواردی که در مسایل بهداشتی بوجود آمده تایید کننده این امر است.
وی بیان داشت: کشورها ابتدا به فکر مردم و اقتصاد خود بوده و سپس به اقتصاد جهانی می‌اندیشند و بیشتر اقتصاد خود را تقویت می‌کنند و نمونه‌های آنرا دیدیم.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان یادآور شد: حتی آمریکا حس ملی گرایی خود را در مواقع بحران تقویت می‌کند و شاهد بودیم که از بسیاری قراردادهای بین‌المللی خارج شد و یا به آن‌ها عمل نکرد.
مدرس دانشگاه هرمزگان خاطر نشان کرد: کشورها در بلندمدت یا میان مدت بین ۱۰ تا ۲۰ سال آینده تمرکز بر مباحث ملی و تأمین کالاهای اساسی توجه بیشتری می‌کنند تا بتوانند در بحران‌ها و شرایط مشابه گلیم خود را از آب بیرون بکشند.
وی یادآور شد: همیشه در مباحث اقتصاد دولت، سیاستمداران همیشه حرف‌های دُرُست را بیان نمی‌کنند و شعار نمی‌گویند که در صورت رأی آوردن این سیاست درست را انجام می‌دهند، بلکه سیاستی را انتخاب می‌کنند که رأی بیاورند.
بحران‌های بزرگتری از کرونا وجود دارد
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان همچنین تصریح کرد: کرونا بزرگترین بحران جامعه بشری نیست، بحران‌های بسیار بزرگتری مانند گرم شدن کره زمین، لایه اُزون، آلودگی جهانی، آلودگی دریاها و محصول‌های تراریخته وجود دارد، این‌ها نه تنها در ایران بلکه در همه جهان مطرح‌اند و میزان مرگ و میر هم در این بحران‌ها بسیار بیشتر است.
شمس الدینی افزود: افزایش سیر صعودی ابتلای مردم به انواع سرطان‌ها در همه دنیا وجود دارد که این ناشی از آثار تغذیه‌ای است و تلفات بیشتری از کرونا داشته‌اند، این‌ها آثار اقتصادی مخرب‌تری نسبت به کرونا داشته‌اند.
به گفته هیات علمی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه هرمزگان، باید به این نکته توجه شود که برخی آثار مشهود و برخی غیرمشهود هستند و کرونا به دلیل مشهود بودن آثارش در کوتاه مدت، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
وی اشاره کرد: دراین بازه زمانی افزون بر چهار میلیون نفر براساس آمار رسمی به کرونا مبتلا شده‌اند و میزان مرگ و میر آن هم بالاست، این بیماری بحران زاست و مسایل دیگر مانند آلودگی و گرمایش زمین، محصول‌های تراریخته هم بحران زا هستند.
این اقتصاددان خاطر نشان کرد: رکود و کاهش سطح تولید در دنیا با گذشت مدت زمان کوتاهی از بروز بیماری کرونا قابل مشاهده است ولی برخی مسایل در طولانی مدت آثار خود را نشان می‌دهند و نامشهود هستند و به همین دلیل توجه‌ها را جلب نمی‌کنند.
وی گفت: کرونا با وجود اثرهای بسیاری بالایی که گذاشته و خواهد گذاشت، به‌خصوص بر قشر پایین جامعه بزرگترین عامل بحران‌زای اقتصادی نمی‌دانم، دنیا این بحران کوتاه مدت را پشت سر خواهد گذاشت.
احتمال فروپاشی کشورها با ادامه قرنطینه
شمس الدینی تاکید کرد: هنوز روند گسترش و درمان آن و واکنش‌هایی که این بیماری دارد آشکار نشده و بیماری ناشناخته است، کشورها باید در شرایط قرنطینه و محدودیت‌های تولیدی و رفت آمدی و اقتصادی باشند.
وی ادامه داد: اغلب دولت‌های در ۲ راهی انتخاب سلامت مردم یا فروپاشی اقتصادی قرار گرفته‌اند، اگر کشورها بخواهند قرنطیه را سه ماه دیگر ادامه دهند به فروپاشی کامل اقتصادی می‌رسند، حتی آمریکا.
وی یاد آور شد: اقتصاد چین هم اگر سه ماه دیگر همه کشور در قرنطینه باشد به سمت فروپاشی اقتصادی پیش خواهد رفت، به همین دلیل کشورها زودتر از موعد محدودیت‌های قرنطینه ای را برداشتند تا از رفتن اقتصاد به سمت فروپاشی جلوگیری کرده و از نظر اقتصادی نابود نشوند.
دولت ایران محدودیت‌های مختلفی دارد
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان افزود: برخی همیشه دولت کشور را با سایر دولت‌ها مقایسه می‌کنند و می‌گویند دولت ایران این میزان کمک کرده و دولت فلان کشور این اندازه؛ باید در نظر داشت دولت نمی‌تواند پول چاپ کند و یک قدیس هم نیست.
مدرس دانشگاه هرمزگان خاطر نشان کرد: دولت موجود زنده است که باید حساب و کتاب آن متناسب باشد و قادر نیست بدون حساب پرداختی داشته باشد، از طرف دیگر باید آثار هر اقدام و سیاستی در نظر گرفته شود.
شمس الدینی ادامه داد: دولت ایران مشکل تأمین کسری بودجه و وصول درآمدها را هم دارد، به‌خصوص در شرایط کنونی که کرونا بروز کرده و بخش بزرگ اقتصاد دولتی کشور متأثر شده، کاهش قیمت نفت هم درآمدهای کشور را متأثر می‌کند.
وی ابراز داشت: دولت نمی‌تواند به هر نفر ۱۰ میلیون تومان پرداخت کند، این پول را باید از کدام منبع تأمین و پرداخت کند؟ بودجه دولت باید متعادل و درآمدها و هزینه‌ها با هم متناسب باشد.
این اقتصاددان تاکید کرد: چنانچه کرونا طولانی‌تر شود چندان نمی‌توان روی کمک دولت حساب کرد و نباید روی آن هم حساب کرد بلکه باید به دنبال راهکارهایی برای بهتر کردن شرایط بود.
حیات اقتصادی درشرایط کرونا باید ادامه یابد
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان پیشنهاد داد: طرح مطالعاتی واقعی تهیه و پروتکل‌هایی تنظیم شود که درصورت ادامه‌دار بودن کرونا بخش‌های مولد اقتصادی فعالیت خود را ادامه دهند و بایستی با مراعات کردن خود مردم شرایط اقتصادی و حیات اقتصادی را ادامه دهیم.
شمس الدینی افزود: کرونا پدیده پیچیده‌ای بوده و نمی‌توان پیشنهاد و یا سیاست‌گذاری معجزه آسا و معجزه‌وار برای آن داشت و صرفاً بحث بر سر ساختن با این شرایط است.
وی اشاره کرد: باید از هم‌اکنون پروتکل‌های بهداشتی جدید و پروتکل‌های اجرایی برای طولانی‌تر شدن کرونا داشت که شرایط هم این را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد این بیماری موج‌های بعدی هم خواهد داشت که بایستی برای آن آماده باشیم.
مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: هر بخشی باید پروتکل‌های بهداشتی خاص خود را داشته باشد تا بتوان کج‌دار و مریز با این بیماری پیشرفت تا ببینیم شرایط در آینده چگونه می‌شود.
وی اذعان کرد: ایران کشوری پیشرو و رهبر در زمینه اقتصادی و بهداشتی و مطالعاتی و فناوری نیست و خود را نیز نباید دست کم بگیریم، بلکه باید بر روی داروهای جدید و طرح‌های تحقیقاتی سرمایه‌گذاری و هزینه کنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان افزود: با توجه به امکانات و تحریم‌ها و مناسبت‌های بین‌المللی کشور پیشرو محسوب نمی‌شویم و احتمالاً باید ببینیم شرایط بیماری چگونه پیش می‌رود و شرکت‌های چندملیتی و فراملیتی که در زمینه واکسن فعالیت می‌کنند به چه نتایجی دست می‌یابند.
وی یادآور شد: باید با این شرایط سازش کرده و پیش رویم تا در ببینیم در بلند مدت شرایط چگونه خواهد شد.
ملی گرایی در اقتصاد تقویت خواهد شد
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان تصریح کرد: دیدگاه بدبینانه این است که ساختار اقتصاد جهان بر اثر کرونا تغییر می‌یابد و اثرهای بلند مدت ملی گرایی در اقتصاد و تولیدهای ملی تقویت خواهد شد و اقتصاد جهانی تضعیف می‌شود.
شمس الدینی افزود: اقتصاد جهانی خود را مساله کرونا تطبیق خواهد داد، درست است که در بلند مدت تغییرهایی در مناسبات اقتصادی و تجارت بین‌الملل رخ خواهد داد ولی کشورهای توسعه یافته با توجه به ظرفیت‌های فناوری و نوآوری، خود را از زیر فشار بحران کرونا خارج خواهند کرد و با این بحران تطبیق می‌یابند.
وی خاطر نشان کرد: مساله این است که آیا کشورهای درحال توسعه نیز می‌توانند خود را تطبیق دهند، در این زمینه نظریه میردال (اقتصاددان سوئدی که در مورد توسعه، نابرابری‌های اقتصادی و رشد اقتصادی کشورها بحث می‌کند) وجود دارد که می‌گوید کشورهای دنیا مجموع ۲ اثر بازدارنده و انتشار هستند.
شمس الدینی تاکید کرد: اثرهای بازدارنده کشورها را از حرکت رو به جلو و رشد و توسعه باز می‌دارند و اثرهای انتشار کشورها را به سمت پیشرفت می‌برند، به عنوان مثال کشورهای درحال توسعه مانند ایران می‌توانند منابع طبیعی را استخراج کرده و آن‌ها را بفروشند و با درآمد حاصله سرمایه‌گذاری زیربنایی انجام داده و به دنبال توسعه حرکت کنند که این یک اثر انتشار است.
وی تاکید کرد: ولی این اثر انتشار یک اثر بازدارنده هم دارد که آن شامل فروش مواد اولیه و ثروت‌های جامعه و سهم آیندگان از کشور و مرز و بوم است، در زمینه کرونا نیز همین است.
مدرس دانشگاه هرمزگان ابراز داشت: اثر انتشار اصلی که در کرونا رخ می‌دهد دست یابی به فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید خواهد شد، هر کشوری که بتواند فناوری جدیدی و لازم و سرمایه‌های مورد نیاز را داشته باشد می‌تواند دوباره به شرایط قبل یا حتی بیشتر بازگرداند.
شمس الدینی ادامه داد: اما این برای کشورهای درحال توسعه که در زمینه فناوری و نوآوری به اندازه کافی قوی نیستند اثر بازدارنده دارد، اثر منطقه ای هم وجود دارد بدین صورت که اگر اطراف یک منطقه قوی باشید پیشرفت می‌کنید.
وی اشاره کرد: اگر اطراف پایتخت باشید به دلیل اثرهایی که تهران روی شما می‌گذارد پیشرفت می‌کنید اما اگردر اطراف منطقه توسعه نیافته باشید به دلیل اینکه منطقه توسعه یافته نیست مناطق اطرف هم منتفع نخواهند شد و نخواهند توانست پیشرفت کنند این اثر بازدارنده بسیار منفی خواهد بود.
وی ادامه داد: کشورهای غربی مانند اروپایی‌ها که نزدیک هم هستند از نظر فرهنگی و جغرافیایی و مبادلاتی شرایط خود را با کرونا تطبیق خواهند داد و حتی اگر یکی از این کشورها بتواند خود را به شرایط قبلی برگرداند به دلیل نزدیکی با کشورهای دیگر به صورت ناخودآگاه می‌تواند سایر کشورها را هم با خود به شرایط قبل بازگرداند.
مدرس دانشگاه هرمزگان گغت: به همین دلیل کشورهای توسعه یافته با کرونا تطبیق خواهند داد و به خاطر نزدیکی که با هم دارند شرایط خود را به مانند قبل از کرونا خواهند کرد.
شمس الدینی افزود: متأسفانه این اثرهای بازدارنده در کشورهای درحال توسعه شدیدتر است، یعنی نزدیکی برای کشورهای توسعه یافته یک اثر انتشار بود ولی تکه‌تکه بودن و جدا از هم بودن کشورهای درحال توسعه اثر بازدارنده است.
وی اشاره کرد: با اینکه کشورهای اطراف ایران درحال توسعه هستند ولی به اندازه کشورهای غربی با هم همبستگی اقتصادی و فناوری ندارند و اغلب کشورهای در حال توسعه این پارگی و تکه‌تکه بودن را دارند که موجب می‌شود نتوانند خود را به شرایط قبل از کرونا برسانند.
فاصله طبقاتی بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه بیشتر می‌شود/کرونا فرصتی برای ساماندهی اقتصاد کشور است
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان اظهارداشت: از سوی دیگر فاصله طبقاتی بین کشورهای درحال توسعه و کشورهای توسعه یافته پس از کرونا بیشتر خواهد شد.
شمس الدینی تصریح کرد: این مساله در داخل کشور و بین استان‌ها هم صادق است، استان‌ها هم احتمالاً پس از کرونا فاصله بیشتری از همدیگر خواهند گرفت و همگنی استان‌ها از بین خواهد رفت و یا کاهش می‌یابد.
وی ادامه داد: هر اتفاقی که رخ می‌دهد و بحرانی که بوجود می‌آید مطلقاً بد نیست بلکه هر تلاطم فرصت‌ها و تهدیدهایی دارد و کرونا نیز برای ایران تهدیدهایی مانند تورم و فاصله توسعه یافتگی، تضعیف صادرات کشور، کسری بودجه کشور و فرصت‌هایی برای کشور به وجود خواهد آورد.
وی تاکید کرد: شعار امسال جهش تولید است و کرونا و ملی گرایی حاصل از آن و تغییر دیدگاه کشورها به سمت تولید داخلی؛ می‌تواند فرصت مناسب برای کشور باشد.
مدرس دانشگاه هرمزگان افزود: کاهش واردات و افزایش قیمت‌های کالاهای خارجی می‌تواند فرصت مناسبی برای کشور باشد که روی اقتصاد داخلی، تولید داخلی و خودکفایی داخلی تأکید بیشتری کرده و شرایط اقتصادی را سر سامان داد.
وی گفت: با توجه به افزایش قیمت کالاهای خارجی خرید کالاهای داخلی به صرفه‌تر بوده که اگر بتوان تولیدهای داخلی با کیفیت به بازار عرضه کرد مصرف کننده هم درک لازم را برای مصرف کالاهای داخلی با قیمت مناسب‌تر و کیفیت بهتر دارد بنابراین می‌توان الگوهای مصرف را به سمت مصرف داخلی، تولید کالاهای داخلی و با کیفیت سوق داد.
دخالت دولت در بازار باید از جنس سیاست‌گذاری اقتصادی باشد
شمس الدینی بیان داشت: بسیاری از دولت‌ها در مساله بیماری و انتشار اطلاعات بد عمل کردند ولی نقش دولت پس از کرونا بسیار عمیق و برجسته بوده و در برخی موارد باید در بازار دخالت کنند که این دخالت هم از جنس سیاست گذاری‌های اقتصادی است.
وی اضافه کرد: دولت باید در بازار به نیروهای بازار و بخش خصوصی اعتماد کرده و تلاش کند آن‌ها را به گونه‌ای هدایت کند که با این شرایط تطبیق یافته و اقتصاد کشور را به سمت جلو ببرند.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان خاطرنشان کرد: دولت باید نابرابری‌های منطقه‌ای را کاهش دهد که در صورت موفقیت، می‌تواند از شرایطی که کرونا ایجاد کرده بسیار برای توسعه و پیشرفت کشور استفاده کند.
دولت باید برای توزیع عادلانه درآمد تلاش کند
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه هرمزگان تاکید کرد: دولت باید سیاست‌های خود را معطوف به توزیع عادلانه درآمد کند که اکنون شاهد مباحث مطرح در زمینه حقوق کارگر و اختلاف طبقاتی هستیم.
شمس الدینی افزود: احتمالاً تأثیر کرونا بر قشر ضعیف بیشتر باشد که موجب می‌شود فاصله بین قشر ضعیف و مرفه جامعه افزون‌تر شود، علاوه‌براین معضل اجتماعی هم ایجاد می‌شود که دولت باید در شرایط پس از کرونا بر توزیع عادلانه درآمد سرمایه‌گذاری کرده و سیاست‌های مناسبی در پیش گیرد.
بنا به اظهار وی، بحث فراوانی پیرامون خوب یا بد بودن تعرفه گمرکی می‌شود، این تعرفه در شرایط اقتصاد آزاد بد است ولی در کشوری مانند ایران با ساختار سیاسی متفاوت، مناسبت‌های بین‌المللی خاص خود و تحریم‌ها می‌تواند استفاده خوبی شده و به عنوان سیاست بر کالاهای داخلی و صادرات کالاهای راهبردی تأکید کند.
این مدرس دانشگاه هرمزگان افزود: ایران نشان داده می‌تواند نوآور بوده و در صادرات محصول‌های نوآورانه مانند کیت‌های تشخیص کرونا فعالیت کند، اگر ایران بتواند صادرات خود را به سمت کالاهای راهبردی‌تر سوق دهد بسیار مفید خواهد شد که این برای اقتصاد و شرایط مالی اقتصادی راهگشاست البته نقش دولت بسیار مهم است ولی نقشی که به درستی انجام شود و نه اینکه صرفاً دولتی باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان بیان داشت: دولتی‌تر کردن اقتصاد یا بیشتر کردن دخالت دولت در اقتصاد راهکار مناسبی نیست، بلکه می‌تواند رانت و فساد را کاهش و کارایی را افزایش داده و برنامه توزیع عالانه درآمدها و فرصت‌ها را در پیش گیرد.
دولت باید ارزش‌های انسانی را تقویت کند
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه هرمزگان خاطر نشان کرد: دولت علاوه بر دخالت اقتصادی برای افزایش کارایی و توزیع عادلانه ثروت باید ارزش‌های انسانی را حفظ و تقویت کند، پرداخت یارانه به مردم حفظ ارزش‌های انسانی نیست.
شمس الدینی افزود: ارزش و لیاقت مردم با توجه به رشادت‌هایی که در سال‌های اخیر داشته‌اند بسیار بیشتر از شرایط کنونی است و لذا دولت باید شفاف باشد و سیاست‌هایی بکارگیرد که با رانت و فساد مبارزه کند تا مردم حس اعتماد بیشتری نسبت به آن و سیاست‌هایش پیدا کنند و شرایط را بهبود بخشند.