روزنامه ایران در همراه با تحلیل هایی از فریدون مجلسی، آورده است: این نفتکش‌ها اواسط ماه آوریل (فروردین ۱۳۹۹) حدود ۱.۵ میلیون بشکه بنزین تولیدی ایران را به ارزش ۴۲ میلیون یورو بارگیری کردند و پس پیمودن هزاران مایل آن هم با رادارهای روشن به مقصد رسیده‌اند. برخی اخبار از این موضوع حکایت دارد که این نفتکش‌ها تنها بنزین را به ونزوئلا نمی‌برند؛ بلکه تجهیزات پالایشگاهی و کاتالیست نیز به همراه دارند. این اتفاق با واکنش‌های متفاوتی در سطح بین‌المللی مواجه شده است. چراکه ایران و ونزوئلا دو کشور تحت تحریم و فشارهای اقتصادی امریکا هستند اما از حق تجارت آزاد خود برای این تبادلات اقتصادی استفاده کرده‌اند.
بنزین، درد مشترک
ایران تا همین چند سال قبل واردکننده بنزین بود اما امروز نه تنها صادرکننده بنزین است؛ بلکه بواسطه این توان صادراتی و همین‌طور تکنولوژیکی در حال تحکیم روابط اقتصادی خود با دوستان و متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی است. به‌طوری که حتی شاید بیش از موضوع صادرات ۱.۵ میلیون بشکه بنزین، صادرات تکنولوژی، تجهیزات و کاتالیست‌های تولید بنزین اهمیت داشته باشد. کارشناسان بر این باورند که «ایران با تکیه بر تجربه خود در دور قبلی تحریم‌ها می‌داند که دقیقاً ونزوئلا برای ایستادگی در برابر تحریم‌های امریکا به چه چیزی در زمینه تولید این سوخت استراتژیک نیاز دارد.» اخباری که از کشور مقصد به گوش می‌رسد از این حکایت دارد که ونزوئلا دارای بزرگترین مجموعه پالایش در نیمکره غربی، مجموعه پالایش پاراگوئه است و می‌تواند صادرکننده بنزین شود.
ورود اولین نفتکش ایرانی به سواحل ونزوئلا
داده‌های ردیابی کشتی‌ها که شرکت «رفینیتو ایکان» جمع‌آوری می‌کند، نشان می‌دهد که نفتکش «فورچون» با پرچم ایران در ساعت هفت و نیم عصر ۲۳ ماه مه به وقت محلی وارد آبهای منطقه انحصاری اقتصادی ونزوئلا شده و در نهایت در مقصد نهایی خود در بندر «ال پالیتو» در شمال این کشور پهلو گرفته است. شبکه «راشا تودی» این خبر را منتشر کرد و نوشت: تصاویر ماهواره‌ای عملیات پهلو گرفتن این کشتی با همراهی دو قایق یدک‌کش ونزوئلایی را دقایقی بعد از نیمه شب ۲۵ ماه مه به وقت محلی در این بندر نشان می‌دهد. به‌منظور اطمینان یافتن از رسیدن ایمن این نفتکش به منطقه انحصاری اقتصادی ونزوئلا، نیروی دریایی این کشور نفتکش فورچون را همراهی کرد. نفتکش «فورچون» که اواسط ماه آوریل ۴۳ میلیون لیتر بنزین در بندر شهید رجایی بارگیری کرده بود اکنون در اسکله ۲ بندر ال‌پالیتو ونزوئلا پهلو گرفته است.
با ورود اولین نفتکش ایران به آبهای انحصاری اقتصادی ونزوئلا روحیه مردم این کشور برای ایستادگی در برابر فشارهای امریکا افزایش یافته و هشتگ #GraciasIran (تشکر ایران) ترند اول توئیتر ونزوئلا است. همچنین هشتگ #۲۳May (روز ورود نفتکش ها) ترند دوم شده است.
آخرین موقعیت ۴ نفتکش دیگر
اما «فورچون» یکی از ۵ نفتکش است. دومین نفتکش ایران به‌نام «فارست» هم تا زمان تنظیم این گزارش به منطقه اسکورت در آبهای ساحلی ونزوئلا در دریای کارائیب نزدیک شده بود. نفتکش «فارست» پس از ورود به منطقه انحصاری اقتصادی ونزوئلا با اسکورت ناوهای نظامی این کشور به سمت یکی دیگر از بنادر ونزوئلا هدایت می‌شود. گفته می‌شود که سومین نفتکش ایران به نام «فاکسون» نیز روز چهارشنبه۲۷ مه حدود ساعت ۱۴ به وقت محلی (۲۲:۳۰ به وقت تهران) به‌موقعیت اسکورت خواهد رسید.
نفتکش‌های چهارم به‌نام «پتونیا» و پنجم به‌نام «کلاول» نیز در حال پیمودن مسیر خود به‌سمت سواحل ونزوئلا هستند. نفتکش چهارم هفته گذشته از تنگه جبل‌الطارق به مقصد امریکای لاتین عبور کرده است و نفتکش «کلاول»، پنجمین نفتکش نیز پیش‌تر از کانال سوئز عبور کرده و در حال رفتن به سمت جبل‌الطارق بود. بزودی این دو نفتکش نیز به آبهای ساحلی ونزوئلا در دریای کارائیب می‌رسند.
قدردانی از دولت و ملت ایران
با ورود اولین کشتی حامل سوخت ایران به این کشور رئیس جمهوری ونزوئلا از مردم ایران تشکر کرد. براساس گزارش پایگاه خبری Globvision، «نیکلاس مادورو»، رئیس جمهوری ونزوئلا در حساب توئیتری خود با تشکر از ایران برای ارسال بنزین به این کشور با انتشار تصاویری از کشتی ایرانی حامل بنزین، نوشت: «پایان ماه رمضان برای ما ورود نفتکش فورچون را به ارمغان آورد؛ نشانه‌ای از همبستگی میان مردم جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا. در جایی که کشورهای امپریالیستی می‌خواهند با زور احکام خود را تحمیل کنند، فقط برادری می‌تواند مردمان آزاد را نجات دهد. متشکرم ایران.» وی همچنین از ملت ایران به خاطر همبستگی با مردم ونزوئلا، پشتیبانی از کاراکاس و شجاعت در تصمیم‌گیری قدردانی کرد.
تهدیدهای امریکا و حساسیت جهانی
تصمیم ایران برای ارسال بنزین به ونزوئلا که به خاطر تحریم‌های امریکا با کمبود سوخت مواجه است با عصبانیت مقامات واشنگتن همراه بود. حتی یک مقام ارشد دولت امریکا در اظهاراتی عنوان کرده که واشنگتن در حال بررسی اقدامات مناسب برای واکنش نشان دادن به انتقال بنزین توسط ایران به ونزوئلا است. این مسأله حساسیت جهان را نسبت به این تجارت بین ایران و ونزوئلا برانگیخته است. بخصوص پس از آن تحرکاتی از سوی امریکا در اعزام نیروی دریایی به منطقه کارائیب با هدف ایجاد اختلال و مزاحمت در امر انتقال سوخت ایران به ونزوئلا صورت گرفت. البته گزارش‌های دریافتی حاکی‌است در حالی که ناوهای جنگی و هواپیماهای نظامی امریکا در منطقه کارائیب شناورهای نفتکش ایران را تعقیب می‌کردند اما هیچگونه مزاحمتی برای حرکت آنها به سمت ونزوئلا ایجاد نکردند.
این مسأله از همان ابتدا، واکنش‌هایی را نیز از سوی مقامات ایرانی در پی داشت که از زمان ورود نفتکش نخست به آبهای ساحلی ونزوئلا به اوج خود رسید.
نفتکش‌های ما دچار مشکل شوند، امریکایی‌ها هم دچار مشکل می‌شوند
در این رابطه رئیس‌جمهوری ایران، حسن روحانی، در تماس تلفنی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر بیان کرد: اگر نفتکش‌های ما در دریای کارائیب یا در هرکجا از جهان از سوی امریکایی‌ها دچار مشکل شوند، متقابل برای آنها مشکل به‌وجود خواهد آمد.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی، سوم خردادماه ضمن تأکید بر توسعه و تعمیق روابط دو کشور در همه زمینه‌ها بویژه روابط اقتصادی و تجاری، گفت: امنیت منطقه برای ما بسیار مهم است، امریکا در نقاط مختلف جهان شرایط غیر قابل قبولی به‌وجود آورده، اما به هیچ عنوان ما آغازگر تشدید تنش و درگیری نخواهیم بود.
واکنش مقامات ایران و ونزوئلا به تهدید امریکا
در این رابطه «امیر حاتمی» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز مزاحمت‌ها برای نفتکش‌ها را راهزنی دریایی دانسته و گفته است: «هم امریکایی‌ها و هم دیگران می‌دانند که ما در واکنش به این موضوع هیچ تردیدی به خود راه نخواهیم داد، اگر مزاحمت‌ها ادامه پیدا کند و تشدید شود حتماً پاسخ قاطع و محکمی را خواهند گرفت.»
«محمدجواد ظریف» وزیر امورخارجه ایران هم ضمن تأکید بر این نکته که امریکا اجازه ندارد تجارت قانونی را مختل کند، تصریح کرده است: «اگر کشوری بخواهد براساس سیاست‌های غلط خودش تصمیم بگیرد و اقدامی برای اخلال در تجارت قانونی کند حتماً با عکس‌العمل بین‌المللی روبه‌رو خواهد شد.»
«علی ربیعی» سخنگوی دولت هم در واکنش به اقدام احتمالی امریکا علیه تانکرهای ایرانی حامل بنزین به ونزوئلا، گفت: خیلی زود است درباره واکنش ایران اظهارنظر کنم اما در صورت ارتکاب چنین اشتباهی همه گزینه‌ها را برای خودمان محفوظ می‌دانیم.»
رویترز به‌نقل از «ولادیمیر پادرینو» وزیر دفاع ونزوئلا گزارش داده است: «ارتش ونزوئلا به محض ورود نفتکش‌های ایرانی حامل سوخت به منطقه انحصاری اقتصادی، آنان را اسکورت می‌کند. «نیکولاس مادورو» رئیس جمهوری ونزوئلا هم در بحبوحه افزایش تنش‌آفرینی‌های امریکا علیه کاراکاس و تهران، از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران قدردانی کرد.
«ساموئل مونکادا» نماینده دائم این کشور در سازمان ملل هم در نامه‌ای خطاب به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت، نسبت به تهدید حمله نظامی امریکا به نفتکش‌های ایرانی هشدار داد.
«دیمیتری پولیانسکی» معاون نمایندگی دائم روسیه در سازمان ملل متحد هم به واشنگتن هشدار داده که خطرات ناشی از حوادث را هنگام استقرار ناوهای خود در منطقه‌ای که نفتکش‌های ایران در نزدیکی ونزوئلا فعالیت‌های قانونی دارند، کاملاً درک کند.
بینی ترامپ و دولت امریکا به خاک مالیده شد
یک روزنامه الکترونیکی با تمجید از اقدام شجاعانه ایران در ارسال فرآورده‌های نفتی به ونزوئلا، این اقدام را بزرگترین شکست برای استکبار امریکا قلمداد کرد. به‌گزارش فارس، روزنامه الکترونیکی «رأی الیوم»، این اقدام ایران را ستود و گزارش داد: «نمی‌دانیم احساس دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا که پیگیر رسیدن نخستین نفتکش ایرانی به یکی از بندرگاه‌های ونزوئلاست، چیست؟ اقدامی که چالش قوی برای تهدیدهای وی و شکست محاصره ظالمانه‌ای است که به ونزوئلا تحمیل کرده، ولی خوب می‌دانیم که احساس فرد شکست خورده خوار شده را دارد.»
چرا امریکا نباید نفتکش‌های ایران را متوقف کند؟
در ادامه این گزارش فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در یادداشتی نوشته است: تصمیم ایران برای ارسال بنزین و مشتقات پالایشگاهی به ونزوئلا که به خاطر تحریم‌های امریکا با کمبود حاد در زمینه این سوخت استراتژیک مواجه است، واکنش‌هایی از سوی مقامات واشنگتن به همراه داشت. اما در نهایت این کشور مخاطراتی را برای ورود نفتکش‌های ایرانی به آبهای سرزمینی ونزوئلا رقم نزد. چراکه که قوانین اجازه چنین اقدامات خصمانه‌ای را به ایالت متحده نمی‌دهد.
یکی از این قوانین، حق تجارت آزاد است. ایران و ونزوئلا می‌توانند با یکدیگر تجارت آزاد داشته باشند و تحریم‌های امریکا علیه این دو کشور مانعی برای آن نیست؛ مانند تمام کشورهای جهان که البته آنها از ترس جریمه‌های امریکا از روابط آزادانه خود با این دو کشور خودداری می‌کنند.
اما این حق چگونه برای ایران ایجاد شد؟ برجام یکی از توافق‌ها و قراردادهای بسیار مهمی است که هنوز هم تأثیر خود را بر روابط بین‌المللی کشور ما دارد. این توافق توانست تحریم‌های شورای امنیت ملل متحد را لغو کند و به ایران اختیاراتی در روابط خود با جهان بدهد. اگرچه اکنون کشورها و شرکت‌ها تحریم‌های یک جانبه امریکا را عمل می‌کنند اما دیگر شورای امنیت ملل متحد منعی برای این روابط وضع نکرده است. ایران با ماندن در این توافق تاریخی اکنون توانسته است که نفتکش‌های خود را حتی با پرچم ایران به‌سمت آبهای ونزوئلا راهی کند.
از این‌رو است که معتقدیم توقیف نفتکش ایرانی در تنگه جبل الطارق توسط انگلیس، یک قانون شکنی بود. یک سال پیش، زمانی که نیروی دریایی انگلیس نفتکش ایرانی را که عازم سوریه بود، در تنگه جبل الطارق توقیف کرد، تقریباً تمام دنیا آن را اقدام غیرقانونی می‌دانست و ایران نیز در خلیج فارس به آن پاسخ داد. اکنون رئیس جمهوری تأکید می‌کند که اگر امریکا اقدامی در این رابطه انجام دهد، متقابل برای آنها مشکل به‌وجود خواهد آمد.
لذا این مورد نیز متشابه نفتکش توقیف شده ایران توسط انگلیس است و قطعاً در کاخ سفید مشاوران و صاحب نظرانی هستند که مانع از بروز یک درگیری در خلیج فارس و دردسر برای نیروهای امریکایی در این منطقه شوند و لزوم حفظ صلح بین‌المللی را گوشزد کنند.
البته واشنگتن در تلاش است که شرایطی مشابه وضعیت لیبی در زمان دولت قذافی ایجاد کنند که هیچ هواپیما و کشتی حق خروج و ورود به پایانه‌های ایران را نداشته باشد اما بعید است که موفقیت‌آمیز باشد و ایران اجازه چنین اتفاقی را نخواهد داد.