کلانشهر تهران با جمعیت بیش از ۹ میلیون نفر با مخاطرات متعددی روبرو است که سکونت در بافت های فرسوده یکی از مشکلات و مخاطرات جدی شهروندان این شهر است.
در چند سال اخیر تسهیلاتی در بافت های فرسوده از جمله رایگان بودن عوارض ساخت و ساز در نظر گرفته و وام هایی هم از سوی دولت برای ساخت و ساز در این مناطق داده شد که روند نوسازی این مناطق تسریع شود.
اینکه ۱۵ درصد از جمعیت شهر تهران در بافت های فرسوده و در منازل پرخطر و نا ایمن زندگی می کنند و ۲۰۷ هزار پلاک مسکونی در بافت فرسوده قرار دارد موضوع مهمی است که تصمیم گرفتیم به سراغ مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران برویم تا در این باره با وی گفتگو کنیم.
«کاوه حاجی علی اکبری» در ابتدای این گفتگو به تشریح آخرین وضعیت بافت فرسوده در کشور و کلانشهر تهران پرداخت و گفت: بافت فرسوده موضوع چند وجهی و چند دستگاهی است و ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، حقوقی دارد که به همین منظور مواجه شدن با این موضوع مثل مسائل دیگر شهر به سادگی امکان پذیر نباشد.
وی به آسیب پذیر بودن بافت های فرسوده در برابر مخاطرات طبیعی به ویژه زلزله اشاره کرد و گفت: در شهر تهران مخاطره زلزله در بافت های فرسوده نمود بیشتری پیدا می کند اما در شهرهای دیگر حوادث دیگری همچون سیل و زمین لرزه به این مخاطرات افزوده می شود.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران می افزاید: برای جلوگیری از حوادث ناگوار نباید در داخل گسل های زلزله، حرایم مسیل ها و رودخانه منازل مسکونی ساخته شود.
۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور وجود دارد
وی با بیان اینکه در کل کشور ۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده داریم گفت: ۸ میلیون نفر در این بافت ها سکونت دارند و همچنین در سکونتگاه های غیر رسمی نیز حدود ۶۷ هزار هکتار وجود دارد که ۱۲ میلیون نفر نیز در این مناطق سکونت دارند.
به گفته حاجی بابایی، در کل کشور حدود ۲۵ میلیون نفر در بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیر رسمی حضور دارند.
وی عمده دلایل افزایش سکونت در بافت های فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی را مهاجرت اعلام کرد و گفت: مهاجرت افراد از روستاها به شهرها و یا مهاجرت به حاشیه های شهرهای بزرگ موجب شده که در این ۶۰ سال گذشته جمعیت در این مناطق افزایش یابد.
حاجی علی اکبری به مشکلات شهروندان در این مناطق نیز اشاره کرد و گفت: سرانه فضاهای آموزشی، تفریحی، ورزشی و پزشکی بسیار اندک است و در شهر تهران میانگین سرانه های خدماتی در بافت های فرسوده یک چهارم متوسط شهر است و بدلیل تراکم زیاد جمعیت و پلاک کوچک و خانوار زیاد موجب شود که ۳ برابر سرانه جمعیت شهر تهران در بافت های فرسوده زندگی می کنند.
وی تصریح کرد: دولت و شهرداری ها مسئول مستقیم رفع مشکلات مردم در بافت های فرسوده هستند.
پایتخت ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار بافت فرسوده دارد
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران اعلام کرد: ۳ هزار و ۲۶۸ هکتار بافت فرسوده در پایتخت وجود دارد که ۵ درصد مساحت شهر و ۱۵ درصد جمعیت تهران را به خود اختصاص داده است.
به گفته وی، بافت های فرسوده عمدتا در مناطق جنوبی و مرکزی تهران قرار دارند که ۹۵درصد بافت فرسوده در مناطق ۷ تا ۲۰ قرار دارد و همچنین ۸۵درصد آن در جنوب خط خیابان انقلاب- آزادی، مناطق ۹ تا ۲۰ قرار دارند.
حاجی علی اکبری می افزاید: بیشترین میزان بافت فرسوده در مناطق ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۷ قرار دارد و به لحاظ عدد بیشترین میزان بافت فرسوده در منطقه ۱۲ قرار دارد که حدود ۵۵۰ هکتار است و به لحاظ نسبت بافت فرسوده نیز بیشترین میزان بافت فرسوده نسبت به منطقه در منطقه ۱۰ قرار دارد و به عبارت دیگر ۵۰ درصد منطقه ۱۰ بافت فرسوده است.
۱۵ سال از آغاز سیاست نوسازی در ایران می گذرد
وی در ادامه به آغاز سیاست نوسازی در کشور از دهه ۸۰ اشاره کرد و گفت: هم اکنون ۱۵ سال از آغاز سیاست نوسازی در ایران می گذرد و دولت و شهرداری در این سال ها تلاش کردند با مجموعه از مشوق ها و حمایت ها مردم را برای نوسازی و ارتقای دوام خانه های خود اقدام کنند.
حاجی علی اکبری خاطرنشان کرد: به همین منظور از سال ۸۸ صدور پروانه ساخت در بافت های فرسوده رایگان می شود و شهرداری تهران برای صدور پروانه ساخت در بافت های فرسوده پولی دریافت نمی کند.
به گفته وی، شهرداری تهران در طول دو سال گذشته نزدیک به ۳۰۰ میلیارد تومان تخفیف عوارض در بافت های فرسوده داده و تلاش می کنیم که تحریک نوسازی را انجام دهیم تا اگر زلزله ای رخ داد میزان خطرات را کاهش دهیم.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران تاکید کرد: همچنین دولت نیز از طریق بانک ها به ازای هر طبقه واحد مسکونی ۱۰۰ تا ۱۷۰ میلیون تسهیلات ارزان قیمت در اختیار متقاضیان می گذارد.
وی در بخش دیگری از سخنانش می افزاید: از سال ۹۰ نیز ضوابط طرح تفصیلی شهر تهران تصویب شد متقاضیان می توانستند تا ۲ طبقه تراکم بیشتری بگیرند که مجموعه این سیاست ها موجب شد که در ۱۰ سال گذشته بیش از ۴۵ درصد بافت های فرسوده پایتخت نوسازی شوند.
حاجی علی اکبری تاکید کرد: در شهرداری سعی کردیم در بافت فرسوده با شهروندان ارتباط مستقیم و مستمر داشته باشیم و آنها را برای نوسازی تشویق کنیم که راه اندازی دفاتر تسهیل گری در دستور کار قرار گرفت و در حال حاضر ۶۰ دفتر توسعه داریم که در ۱۸۰ منطقه تهران فعال هستند.
وی ادامه داد: مجموعه ای از کارشناسان اجتماعی، شهرسازی و معماری در این دفاتر مستقر هستند و سعی می کنند مردم را قانع کنند که خانه های خود را تجمیع کنند و سرمایه گذار نیز برای ساکنان بافت فرسوده شناسایی می کنند.
به گفته حاجی علی اکبری، تسهیلات و صدور پروانه را برای شهروندان ساکن بافت فرسوده پیگیری می کنند، تا نوسازی اتفاق بیفتد که مجموعه این اقدامات موجب شده که ۴۵ درصد بافت های فرسوده در شهر تهران نوسازی شود و از مجموعه ۲۱۰ هزار پلاک مسکونی در بافت های فرسوده حدود ۹۵ هزار پلاک نوسازی شود.
کیفیت زندگی در بافت های فرسوده افزایش می یابد
مدیرعامل نوسازی شهر تهران در بخش دیگری از سخنانش به آسان کردن زندگی شهروندان در داخل بافت های فرسوده نیز اشاره کرد و گفت: در سال های اخیر توسعه فضاهای سبز، ورزشی؛ تفریحی، آموزشی و سلامت در دستور کار شهرداری قرار گرفت.
به گفته وی، اگر کیفیت زندگی در این مناطق افزایش یابد، طیف سکونت در این مناطق تغییر می کند که این اتفاق نوسازی مسکن در این مناطق را بدنبال خواهد داشت.
حاجی علی اکبری یادآور شد: در سال گذشته بودجه ۳۰۰ میلیارد تومانی توسط شورای شهر به این بخش اختصاص داد که امسال این بودجه به ۵۰۰ میلیارد تومان رسید.
وی درباره سند توسعه محلات شهر تهران نیز گفت: در ۱۸۰ محله استقرار میدانی داریم و در ۱۷۰ محله شهر تهران برنامه توسعه ای داریم که در حال اجرا است.
به گفته حاجی علی اکبری، ۹۰۰ برنامه برای اجرای سند توسعه محلات تقدیم معاونت برنامه ریزی شهرداری کردیم که اولویت های این برنامه پس از تایید اجرا خواهد شد.
مدیرعامل سازمان نوساری شهر تهران خاطرنشان کرد: از محل بودجه ۲ هزار میلیارد تومانی و همچنین از محل بودجه سایر سازمان ها و دستگاه های خدمت رسان از جمله میادین میوه و تره بار، آتش نشانی، حمل و نقل و ترافیک و سایر دستگاه ها این برنامه ها در راستای افزایش سطح خدمات در محلات شهر تهران اجرایی خواهد شد.