به گزارش خبرنگار ایرنا، ایالات‌متحده آمریکا قصد دارد پس از به پایان رسیدن دوره ۶۰ روزه معافیت از تحریمهای هسته‌ای، این معافیت‌ها را تمدید نکند. این به معنای پایان حضور شرکتهای چینی، اروپایی و روسی در روند برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است که ادامه برجام را با خطر بیشتری مواجه می کند.
اما پیامی که آمریکا با این تصمیم به اروپا، روسیه و چین منتقل می کند این است که مانع هرگونه همکاری مشترک در راستای برجام خواهد شد و همچنان قصد دارد خط مشی تخریبی خود را ادامه دهد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز ۱۱ فروردین اعلام کرد که معافیتهای هسته‌ای ایران را برای مدت ۶۰ روز تمدید شده است. بنابر این آمریکا به کشورها و شرکتهای فعال در برنامه هسته ای ایران دو ماه دیگر فرصت داد تا به همکاری خود با ایران پایان دهند.
اعلام پایان معافیت ها
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز ۷ خرداد در بیانیه‌ای اعلام کرده که آمریکا معافیتهای تحریمی پروژه‌های اتمی ایران که مرتبط با برجام بودند را تمدید نخواهد کرد. او همچنین از تحریم دو مقام اتمی ایران خبر داده است.
پمپئو در این بیانیه گفته است: امروز پایان معافیتهای تحریمی باقی مانده برای پروژه هسته‌ای ایران در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک را اعلام می کنم. همکاری در زمینه تغییر کاربری نیروگاه آب سنگین اراک، تدارک سوخت هسته‌ای برای رآکتور تحقیقاتی تهران و انتقال ضایعات و زباله‌های هسته‌ای از ایران به خارج از کشور تمدید نخواهند شد.
طبق این گزارش، این تحریم‌ها پس از پایان دوره زمانی ۶۰ روزه باز خواهد گشت و کشورها و شرکت های فعال در این پروژه ها فرصت خواهند داشت تا به همکاری خود پایان دهند.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بامداد پنج‌شنبه ۸ خرداد در توییتر نوشت: امروز، من به معافیتهای تحریمی مربوط به پروژه‌های توافق هسته‌ای در ایران پایان می‌دهم که ظرف ۶۰ روز اجرایی می‌شوند. با تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران مشخص است که این همکاری‌ها باید پایان یابند. تلاش‌های بیشتر برای زیاده‌خواهی هسته‌ای تنها منجر به فشار بیشتر بر رژیم می‌شوند.
وزیر خارجه آمریکا در پیام دیگری در توییتر از تحریم دو شخصیت مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نیز خبر داد: من همچنین دو هدایت‌کننده برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران را تحریم می‌کنم: مجید آقایی و امجد سازگار. دانشمندان ایران باید انتخاب کنند: یا خارج از محدوده اشاعه‌ای به صورت صلح‌آمیز کار کنند و یا خطر تحریم را بپذیرند.
نکته قابل تامل در تحریمهای هسته ای پیشین آمریکا و یا معافیتهای لغو شده این بود که ایران نتواند به تعهدات برجامی خود عمل کند اما در این مرحله آمریکا به دنبال این است که شرکتهای همکار ایران را در معرض نقض برجام قرار دهد.
ایران: تاثیری بر روند کار نخواهد داشت
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی با اشاره به لغو معافیتهای هسته‌ای ایران از سوی آمریکا، گفت: آمریکا با توجه به فضای اقتدار ایران در دنیا و ادامه فعالیت‌های هسته‌ای‌اش سعی دارد با این اقدامات و اخبار افکار عمومی دنیا را منحرف کند.
کمالوندی درباره گزارش‌ها مبنی بر لغو برخی معافیتهای هسته‌ای در چارچوب برجام از سوی آمریکا گفت: در حالی که ایران با اقتدار اهداف خود را به ویژه در رابطه با فروش فرآورده های نفتی به ونزوئلا، حضور مقتدرانه در دریاهای آزاد جهان و از همه مهمتر پیشرفت های چشمگیر صنعت هسته ای کشور پیش می برد، انتشار اخباری درباره لغو معافیت های هسته ای، تلاش مذبوحانه ای است که آمریکا برای انحراف افکار عمومی داخلی و جهان از شکست های پی در پی خود در برابر ایران انجام می دهد.
مجید تحت‌روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد، در صفحه توئیترش نوشت که وزیر خارجه آمریکا «با تحمیل جریمه برای اجرای حتی مفاد هسته‌ای قطعنامه، آخرین ضربه را (به برجام و قطعنامه شورای امنیت) وارد کرد».
او گفت که لغو معافیت ها برای همکاری هسته ای طبق برجام در عمل هیچ تاثیری بر روند کار ایران ندارد. البته آمریکا تمایل دارد که اقداماتش در راستای فشار بر ایران تاثیر بگذارد اما در عمل اتفاقی نمی افتد، این اقدامات فقط سر و صدای رسانه ای است نه چیزی بیشتر، آنها به خوبی این واقعیت را می دانند.
واکنش های بین المللی
جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از اقدام آمریکا در لغو معافیت تحریم ها در زمینه همکاری هسته‌ای با ایران، که بخشی از برجام بود، ابراز تاسف کرده و هشدار داده است که مهار برنامه هسته ای ایران دشوارتر خواهد شد.
بورل در جلسه شورای امنیت سازمان ملل که موضوع آن روابط اتحادیه اروپا و سازمان ملل بود گفت که برجام مهم بوده چون به وسیله آن می‌توان اطمینان حاصل کرد که فعالیت هسته‌ای ایران از حد و مرز تعیین شده فراتر نمی‌رود. او گفت به همین دلیل از اقدام دیروز آمریکا در لغو معافیتهای همکاری هسته‌ای با ایران متاسف است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم در این روز از اقدامات اخیر آمریکا در لغو معافیتهای همکاری هسته‌ای با ایران و همچنین خارج شدن از پیمان آسمان باز انتقاد کرد. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، به خبرنگاران گفت که اقدامات واشنگتن روز به روز خطرناک‌تر و غیرقابل پیش بینی‌تر می‌شود. آمریکا هفته گذشته گفت از پیمان «آسمان باز» خارج می‌شود و دلیل خروجش هم تخلف روسیه از این معاهده است. این معاهده که در سال ۲۰۰۲ بین ۳۴ کشور به امضا رسید به اعضا اجازه می‌دهد بر فراز آسمان یکدیگر پروازهای تجسسی انجام دهند تا بر فعالیت‌های تسلیحاتی یکدیگر نظارت کنند.
او گفت که واشینگتن امنیت بین‌المللی را تضعیف می کند و ماهیت این رفتار کاملا آسیب‌زاست. سخنگوی وزارت خارجه روسیه آمریکا را به خاطر خروج از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و عدم تمدید پیمان کاهش تسلیحات هسته‌ای یا همان استارت نو هدف انتقاد قرار داد.
هنوز روشن نیست که بر اساس تحریم های جدید شرکتهای چینی و روسی تعامل خود را در پروژه‌های هسته ای ایران ادامه خواهند داد یا نه و واکنش ایران به این تحریم ها چه خواهد بود. بر اساس برجام که ترامپ در سال ۱۳۹۷ از آن خارج شد، ایران از تولید اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد برای ۱۵ سال محروم می‌شود اما این توافق تضمین می‌کند ایران قادر باشد تا اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد را برای عملیات راکتور تحقیقاتی تهران وارد کند.
بنابر این اگر کشوری حاضر نباشد اورانیوم ۲۰ درصد در اختیار ایران بگذارد احتمالا ایران ناچار خواهد بود سطح غنی سازی خود را افزایش دهد. در این صورت می توان گفت که آمریکا به اقدامی انتحاری دست زده است.کما اینکه سازمان انرژی اتمی صبح امروز در توییتر اعلام کرد که خبرهای خوش هسته ای در راه است و طبعا این خبرها برای دولتمردان آمریکایی خوشایند نخواهد بود.