آتش سوزی جنگلها و عرصه‌های طبیعی هر ساله خسارت زیادی به اکوسیستم‌های مرتعی و جنگلی کشور وارد می کند؛ سالانه به طور متوسط بین ۱۰ تا ۲۰ هزار هکتار از جنگل های کشور به علت آتش سوزی از بین می رود، بالاترین میزان وسعت جنگلی که تاکنون در کشور در یک سال بر اثر آتش سوزی از دست داده ایم حدود ۴۲ هزار هکتار است اما متوسط آن ۱۰ تا ۲۰ هزار هکتار است.
آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی با کنار هم جمع شدن سه عامل هوا، مواد سوختنی و جرقه رخ می‌دهد که ۲ عامل هوا و مواد سوختنی (پوشش گیاهی) در طبیعت وجود دارد و به خودی خود خطرزا نیست، اما زمانی که انسان با بی احتیاطی خود جرقه‌ای را رها می‌کند، آتش به دامان طبیعت می‌زند و مراتع و جنگلها را سیاه پوش می‌کند.
۹۸ درصد از مساحت استان یزد به وسعت ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار را عرصه‌های منابع طبیعی به خود اختصاص داده که ۳۸ درصد آن معادل حدود ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار هکتار را اراضی بیابانی شامل می‌شود.
همچنین ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار معادل بیش از ۶۰ درصد مراتع استان عمدتاً از نوع متوسط و ضعیف اند و ۱۷۰ هزار هکتار حدود ۵.۱ درصد استان را جنگل‌های طبیعی و دست کاشت بخود اختصاص داده است.
مراتع استان یزد هرچند به لحاظ پوشش گیاهی عمدتاً در رده متوسط وضعیف قرار دارند لیکن دارای نقش مهمی در حفظ خاک وارزش های اکولوژیکی است، مهمترین گونه‌های موجود در مراتع استان درمنه دشتی، قیچ، گون و علف می‌باشد که بعضاً دارای خواص دارویی و صنعتی مهمی است.
مساحت جنگل‌های استان یزد کم ولی در نوع خود شاخص اند، گونه‌های جنگلی مثل سنو، بنه، ارس و تاغزارها دست کاشت از ارزش بالای طبیعی برخوردار است. درختان کهنسال استان یزد نیز در نوع خود بالحاظ تعداد و قدمت کم نظیر و ارزشمندند، بنابر این حفاظت از این مراتع بسیار ارزشمند است.
بر اساس بررسی های انجام شده، تغییر در اقلیم می تواند سبب تغییر در روند وقوع آتش سوزی در عرصه های طبیعی شود و این تغییر شرایط دمایی که با کاهش رطوبت و بارندگی و افزایش دما همراه است، می تواند شرایط را برای بروز آتش سوزی فراهم کند.
گرم شدن هوا و افزایش دما احتمال آتش سوزی در عرصه های طبیعی را افزایش می دهد و این بهانه ای شد تا گزارشگر ایرنا در زمینه پیشگیری از حریق در مراتع و جنگلها گفت و گویی با مسؤولان ذیربط داشته باشد.
سهل‌انگاری شهروندان، عامل آتش سوزی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در چند هفته گذشته ۳.۱ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در شهرستانهای بافق و بهاباد طعمه حریق شدند که یک هکتار از این میزان مربوط به منطقه اکبرآباد بیدان بافق و مابقی مربوط به دهوئیه از توابع بخش آسفیچ بهاباد بود.
محمدرضا آخوندی افزود: این آتش سوزی ها بر اثر سهل انگاری شهروندان رخ داده است و از مردم می خواهیم در حفاظت از عرصه های منابع طبیعی کوتاهی نکنند.
وی ادامه داد: در سال گذشته ۱۳هکتار از عرصه طبیعی استان در قالب ۱۲ مورد آتش گرفتند که بخشی از آتش سوزی ها از استان فارس سرایت کرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد گفت: با توجه به بارش‌ها امسال شاهد رویش قابل توجه گیاهان بوده و همین موضوع در فصل گرم سال احتمال وقوع آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های این استان را افزایش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: بدین ترتیب کوچک‌ترین سهل انگاری و خطای انسانی می‌تواند به وقوع حوادث ناگوار و تحمیل خسارات جبران ناپذیری به عرصه‌های طبیعی استان منجر شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد با اشاره به اقدامات منابع طبیعی استان در راستای پیشگیری از آتش سوزی گفت: در این زمینه جلسات مختلفی با فرمانداران شهرستانهای استان و دستگاههای مرتبط برگزار شد تا شاهد آتش گرفتن جنگل‌های نباشیم.
وی ادامه داد: همچنین جلسه ای با مدیریت بحران کشور به صورت ویدئو کنفرانس و مدیران دستگاههای مختلف برگزار شد که در این جلسه در زمینه پیشگیری از آتش گرفتن جنگل‌های و ادوات اطفای حریق بحث و تبادل نظر شد.
آخوندی نقش جوامع مجلی در جلوگیری از آتش سوزی در جنگلها مهم خواند و افزود: یکسری از وسایل مهار آتش در اختیار این جوامع قرار گرفته که در کمترین زمان ممکن آتش خاموش و از گسترش آن جلوگیری شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد ایجاد "آتش بر" در مراتع را یکی از راهکارهای پیشگیری برای کنترل و مهار آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی ذکر و اظهار داشت: با این اقدام از سرایت آتش به دیگر عرصه‌های جلوگیری می‌شود، که در این خصوص در عرصه‌های طبیعی استان اقداماتی صورت گرفته است.
وی از برگزاری مانور مشترک اداره منابع طبیعی ، آبخیزداری استان و اداره محیط زیست با حضور دستگاههای مختلف در شهرستان خاتم در زمینه اطفای حریق و آمادگی نیروهای در ماه جاری خبر داد.
عامل ۹۰ درصد آتش سوزی در مراتع، انسانی است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد گفت: ۹۰ درصد آتش سوزی عرصه‌های طبیعی استان ناشی از عوامل انسانی و ۱۰ درصد عوامل محیطی است بنابراین شهروندان باید هنگام گردش در طبیعت زباله‌ها و مواد سوختنی جرقه زا را در طبیعت رها نکنند.
وی اظهار داشت: هنگامی شهروندان به دل جنگل و کوه می روند از بوته های مرتعی برای آتش کردن روشن نکنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد خاطرنشان کرد: پیشگیری و مدیریت اطفای حریق در عرصه‌های ملی و طبیعی نیازمند مشارکت فعال همه مردم با هدف حفاظت از این سرمایه های ملی است.
آخوندی از مردم خواست با مشاهده کمترین دود یا آتش سوزی بلافاصله با ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی از طریق شماره تلفن رایگان ۱۵۰۴ تماس بگیرند و با رعایت نکات ایمنی در خاموش کردن آتش مشارکت کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد ادامه داد: اگر آتشی هم روشن می کنند حتماً با رعایت فاصله از درختان اطراف محل، آتش را از گیاهان علوفه ای خشک شده دور کرده و پس از اطمینان از خاموش شدن آتش، محل را ترک کنند.
خطر آتش سوزی در جنگل باغ شادی و کوهستان شیرکوه
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد هم گفت: منابع طبیعی تجدید شونده (مراتع و جنگلها) از مهمترین و با ارزشترین سرمایه‌های ملی و مواهب الهی است و نقش این منابع خدادادی در حیات اقتصادی و اجتماعی انسانها به ویژه در محیط زیست و کشاورزی غیرقابل انکار است.
نیره پور ملائی افزود: نابودی و تخریب آنها خسارات جبران‌ناپذیری به زندگی امروز و نسل‌های آینده وارد می‌شود در چنین شرایطی وظیفه همه آحاد ملت و دولت است که بیشتر از گذشته در راستای حفظ و بهره گیری مناسب از این سرمایه های ملی بکوشند و گامهای مؤثرتری را بردارند و با برنامه ریزی و اقدامات مناسب و همه جانبه باعث رفع عوامل بازدارنده مخرب و نابود کننده شوند
وی ادامه داد: در کنار عوامل مختلف مخرب جنگل و مرتع، آتش سوزی یکی از خطرناکترین و مخرب ترین عوامل تخریب محسوب می‌شود که همه ساله هزاران هکتار از منابع طبیعی کشور را به عنوان سرمایه و میراث آیندگان تحت تأثیر قرار می دهد و خسارات جبران ناپذیری را به محیط زیست و منابع طبیعی تحمیل می نماید، از این‌رو جلوگیری از این امر نیازمند برنامه ریزی صحیح و اصولی و به کارگیری بهترین و کارآمدترین پرسنل و پیشرفته ترین وسایل و ادوات می باشد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد افزود: جنگل‌های باغ شادی خاتم به عنوان تنها جنگل طبیعی استان و ادامه جنگل‌های زاگرسی و همچنین منطقه شیرکوه از مناطق آسیب پذیر محیط زیست به لحاظ وقوع حریق و آتش سوزی می باشند.
وی خاطر نشان کرد: در مجموع ۴۰ هزار هکتار از عرصه‌های جنگل باغ شادی و حدود ۵۰ هزار هکتار از کوهستان شیرکوه تحت مدیریت محیط زیست استان است که خطر آتش سوزی در این مناطق بالاست ،از این‌رو با توجه به ضرورت اتخاذ تدابیر لازم به منظور مقابله با حریق، طرح مدیریت اطفاء حریق در منطقه حفاظت شده جنگل باغ شادی تهیه شود.
عمده آتش سوزی‌ها بعلت سهل‌انگاری است
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان یزد هم در این زمینه با اشاره به آتش سوزی های اخیر در ۲ شهرستان استان گفت: عمده آتش‌سوزی‌ها بر اثر سهل‌انگاری و بی‌احتیاطی رخ می‌دهد و این خیلی دردآور است.
سرهنگ مهدی مختومی افزود: پرت کردن ته سیگار یا چوب کبریت استفاده شده در طبیعت و مکان‌های مستعد موجب آتش سوزی می‌شود که شهروندان باید به این نکته توجه داشته باشند.
وی تصریح کرد: همه ما برای دلپذیر بودن ، آرامش و زیبایی طبیعت به آن سفر می‌کنیم اما جای سوال است که هنگام ترک طبیعت به این ویژگی‌های وصف ناپذیر آن توجه نمی‌کنیم؟
بطری‌های شیشه ای موجب آتش‌سوزی می شود
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان یزد اضافه کرد: از رها سازی مواد شیشه ای (نظیر انواع بطری شیشه ای و پلاستیکی)، خرده شیشه و اشیا مشابه در داخل جنگل ها و مراتع خودداری شود زیرا در هنگام تابش نور خورشید به حالت ذره بین عمل کرده و موجب آتش سوزی می شوند لذا با جمع آوری زباله های شیشه‌ای و پلاستیکی احتمال بوجود آمدن حریق را کم کنیم.
وی افزود: این طبیعت و داشته های آن تنها متعلق به ما نیست، نسل آینده هم سهمی از آن دارند، با آتشی که امروز به جان آن می اندازیم، فردای کودکان خود را می‌سوزانیم.
سرهنگ مختومی اضافه کرد: شهروندان باید پس از اتمام استفاده از آتش از خاموش شدن آن اطمینان حاصل کرده و هیچ گاه خاکسترهای اجاق را بدون اطمینان از خاموش شدن کامل (بوسیله آب یا مدفون نمودن با خاک) رها نکنند.
وی گفت: علاوه بر اینها با هر آتش سوزی منظر منطقه بی روح می شود زیرا پوشش سبز و زیبای منطقه می سوزد و بسیار سیاه رنگ و بد منظر می شود، وقتی وارد چنین منطقه ای می شوی دیگر نه آن طراوت وجود دارد و نه آن خنکی ، حتی ارزش تفرجگاهی خود را از دست می دهد.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان یزد خاطر نشان کرد: مردم باید به این باور برسند که جنگلها بزرگترین سرمایه و داشته‌های آن هاست و همه آنها در قبال حفاظت از آن احساس تکلیف کنند.
وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم نسل فردا سرزمین سوخته‌ای را به ارث نبرد و قاب ایران همچنان سبز و قامت درختان بلند و استوار بماند باید عزم ملی برای حفاظت از منابع خدادادی در مسولان و مردم بوجود آید.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان یزد گفت: با یک درخت می‌توان میلیون‌ها چوب کبریت ساخت اما یک چوب کبریت، می‌تواند هزاران هکتار مرتع و جنگل را ویران کند، لذا لازم است شهروندان طبیعت گرد به این نکته توجه داشته باشند و حفاظت از عرصه‌های محیط زیست و منابع را وظیفه خود بدانند
سرهنگ مختومی اضافه کرد: کودکان را نسبت به مقرارت و ضوابط حضور در پارک های جنگلی ، جنگلها و مراتع آشنا کنیم و مانع بازی آنها با کبریت و آتش شویم.
وی ادامه داد: در صورت مشاهده آتش هر چند کوچک بی‌تفاوت از کنار آن عبور نکنیم و با پاشیدن آب و خاک آن را خاموش کنیم.