حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری که هر روز در پخش زنده تلویزیونی گزارشی از شرایط فعلی کشور در خصوص شیوع ویروس کرونا ارائه می دهد، به تازگی در سخنرانی خود گفت: دولت همه توان خود را برای ارائه دولت الکترونیک به کار گرفته است و هر هفته یک خدمت مهم به صورت الکترونیک اعلام و ارائه می‌شود؛ از دریافت مجوز گرفته تا مساله بیمه شخص ثالث. هر هفته یک خدمت بزرگ به خدمت الکترونیکی تبدیل می‌شود.
روحانی از ادارات خواست تا میز خدمت‌شان محل اجتماعات نباشد و افزود: میز خدمت باید به گونه ای خدمت ارائه دهد که اجتماعات نباشد. اگر اجتماع است و تا ظهر نمی‌تواند رسیدگی کند، به آنان نوبت دهد. امور اداری استخدامی باید در این زمینه کاملا تلاش کند مردم در صف‌های طولانی و بدون فاصله گذاری لازم، گرفتار این مساله نشوند.
سجاد برخورداری دورباش عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا در این خصوص افزود: ویروس کرونا دردسرهای بزرگی نه تنها در داخل ایران بلکه در سراسر جهان به وجود آورده است. حتی کشورهای توسعه یافته و پیشرفته با آثار ناشی از شیوع ویروس کرونا درگیر هستند، گفته شده بحران کرونا از بحران های مالی ۲۰۰۷ و ۲۰۰۹ هم بزرگتر بوده است.
برخی مشاغل از بین می‌روند
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که بیشترین آثار کرونا بر اقتصاد و رکود این حوزه بوده است، اظهار داشت: کرونا هم باعث رکود و کاهش سطح تولید و هم افزایش بیکاری شده است. نکته مهم دیگر نیز این است که برخی مشاغل از بین خواهند رفت. در دوره پساکرونا برخی اشتغال‌ها را در اقتصاد نخواهیم داشت. این موضوع یکی از تبعاتی است که در بحران های قبلی وجود نداشت اما کرونا سبب آن شده است.
برخورداری در مورد اینکه همه گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح ملی ایجاد کرده است، گفت: در این مورد هم می‌توان به تبعاتی که بحران کرونا به دنبال داشته است، اشاره کرد. این بحران باعث می‌شود که برخی شغل ها نیز در ایران از بین برود. نحوه فروش محصولات که پیش از این به صورت سنتی بود، دیگر به صورت سنتی معنا نخواهد داشت. شغل هایی را که مبتنی بر نقش مردم هستند نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
به گفته وی، نکته بعدی هم این است که برخی مشاغل که پیش از کرونا تصور می کردند امنیت شغلی دارند، با شیوع بحران کرونا، از این فعالیت‌ها فاصله خواهند گرفت چرا که میزان متقاضیان این شغل‌ها کاهش خواهد یافت.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: در استان تهران نیز به دلیل ارتباطات گسترده ای که مردم با یکدیگر دارند، مشاغلی که مبتنی بر نقش مردم هستند، متاثر شده است. همچنین روابط اجتماعی افراد با یکدیگر و خانواده ها با هم نیز تحت تاثیر کرونا است و بخش هایی که منجر به درآمدهایی می شد نیز متاثر شده است. بسیاری از فعالیت های اقتصادی همچون فعالیت های گردشگری و فرهنگی، هنری و رستوران داری بسیار تحت تاثیر خواهند بود.
باید با کرونا کنار آمد
به گفته وی، حتی مهاجرت هایی که به دلیل بیکاری در شهرهای کوچک اتفاق می افتاد و افراد به شهرهای بزرگ برای یافتن شغل کوچ می کردند نیز می تواند متاثر شود. این بحران می تواند باعث شود که مهاجرت به شهرهای بزرگ کاهش یابد و افرادی را که به شهرهای بزرگ آمده اند، مجبور به بازگشت به شهرهای خودشان کند.
وی اضافه کرد: تاثیر بحران کرونا در شهرهای کوچک کمرنگ تر است؛ به عنوان مثال فردی از شهر خود به شهری بزرگتر مهاجرت می کرد و در رستوران به کارگری مشغول می شد، اما اکنون دیگر حتی تمام مشاغل نیز بازگشایی شود، مشاغلی همچون رستوران ها به پیش از کرونا بازنخواهند گشت و بسیار متاثر خواهند بود.
برخورداری این را نیز گفت که متخصصان بین المللی معتقدند باید با کرونا کنار آمد. در ایران نیز همین طور است باید خود را به زندگی و کار در کنار کرونا عادت دهیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه کرونا باعث تغییر ماهیت مشاغل خواهد شد، اظهار داشت: نوع ارایه خدمات دچار تحول می شود، فعالیت افراد بیشتر به سوی فضای مجازی سوق خواهد یافت، این تغییرات پایدار خواهد بود و نمی توان گفت تا چند سال دیگر شرایط به پیش از کرونا بازخواهد گشت.
برخورداری گفت: طاعون قرن ۱۵ میلادی شیوع پیدا کرد و باعث شکل گرفتن کشورهای جدید شد، بحران کرونا هم ممکن است باعث چنین تغییری شود. کشورهای جدیدی وارد این حوزه (رشد و پیشرفت جهانی) شوند و کشورهایی که از این حوزه عقب می‌مانند، مرحله دوم پس رفتگی شان را طی کنند. ممکن است بحران کرونا باعث شود که حتی عقب ماندگی کشورهای توسعه نیافته عمیق تر شود.
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه بحران کرونا باعث تغییر برخی ماهیت ها شده است، تصریح کرد: نقش دولت ها باید این باشد که کمک کنند تا این تغییرات با سرعت بیشتر و در دوره زمانی کمتری رخ دهد. چرا که اگر این آثار سرایت کند، ادامه دار باشد، تبعات اجتماعی آن بیشتر خواهد بود. زیرا مردم بعد از یک مدت از خانه‌ها خارج می شوند که تبعات شدیدی در پی خواهد داشت. به همین دلیل دولت باید از اقتصاد و اشتغال حمایت کند.
وی توضیح داد: برخی مشاغل دیگر قابل بازگشت نیست، باید به افراد شاغل در این حوزه ها بازآموزی داده شود و تحت آموزش مهارت های جدید قرار گیرند تا به مشاغل دیگر بازگردند، اگر می توانند تغییر ماهیت دهند و اگر هم نمی توانند تغییر ماهیت دهند و قادر به بازگشت به شغل قبلی هستند، این کار انجام شود اما باید یکسری اصلاحات صورت گیرد که باید دولت کمک و حمایت کند و منابع مالی در اختیار قرار دهد تا به سرعت تغییرات انجام شود. هرچه دوره تغییرات طولانی تر شود، تبعات اقتصادی آن شدیدتر خواهد شد.
تغییر ماهیت کرونا در اقتصاد
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه کرونا تغییر ماهیت هایی در اقتصاد ایجاد می کند که شامل روش کسب درآمد، ارتباط گیری و نوع مشاغل خواهد بود، ادامه داد: قطعا برخی مشاغل پیش از کرونا در ایران از بین می روند، فعالیت های اقتصادی که مبتنی بر فضاهای مجازی است بیشتر رشد می کنند و افرادی که در این حوزه ها فعال هستند، درآمدهای خوبی خواهند داشت. فعالیت هایی هم که مبتنی بر روش سنتی بودند، ناخودآگاه از بین خواهند رفت.
به گفته وی، حتی به نظر می‌آید فعالیت های فرهنگی و هنری همچون سینما، تئاتر و غیره در ایران پس از کرونا کمرنگ شوند و آنچنان استقبالی از سوی مردم نخواهد شد، مگر اینکه فردی به خاطر عشق و علاقه به این فعالیت سوق یابد، در واقع دیگر انجام این فعالیت ها برای کسب درآمد نخواهد بود؛ چرا که از این حوزه درآمد چندانی حاصل نخواهد کرد. در واقع از متقاضیان محصولات فرهنگی کاسته می شود.
وی اظهار داشت: حتی اگر اکنون بگویند همه چیز گشایش می یابد و محدودیت های کرونا برداشته می شود، به نظر می آید تاثیرات کرونا به قدری عمیق بوده است که مردم پس از کرونا احتیاط های لازم را خواهند داشت.
برخورداری در مورد شرایط جهان توضیح داد: در سطح جهان نیز همینطور خواهد بود، آمار توریست‌های بین المللی بسیار کاهش خواهد یافت. کشورهای توریستی و گردشگری در دوران پس از کرونا بسیار متضرر خواهند شد، فعالیت های مبتنی بر این حوزه نیز به شدت متاثر خواهد شد و نوع تولیداتی نیز که انجام می شود، متاثر می شوند. به طوری که فعالیت های مبتنی بر فناوری گسترده تر خواهد شد.
استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: برای اینکه ایران نیز بتواند خود را با شرایط جهانی وفق دهد، باید تلاش کند تغییرات به سرعت انجام شود؛ چرا که با تاخیر انجام شدن آن تبعات بسیاری خواهد داشت و تنها راه پیش روی دولت نیز این است که به شکل گیری سریعتر این تغییرات کمک کند.
وی با بیان اینکه در این بین مشاغل عده ای از بین خواهد رفت، گفت: موضوع این است که ما کل اقتصاد کشور و نه بخش خاصی از آن را نیاز داریم. بخش هایی نیز که آسیب جدی می بینند و فعالیت های آنها تعطیل می شود، باید دولت حمایت کند. در غیر این صورت هزینه این گذر برای ما بالا خواهد بود و ممکن است تبعات امنیتی و سیاسی نیز به دنبال داشته باشد.