وقتی کرونا در چین در حال شیوع بود، اغلب مردم دنیا تصور می‌کردند که این ویروس در همان کشور اژدهای زرد می‌ماند و قرار نیست دامن بقیه جهان را بگیرد. از طرفی امیدوار بودند که در چند هفته و یا چند ماه این ویروس یا درمان شود و یا شبیه هم خانواده خود - سارس- ناپدید شود.
در آن زمان کمتر کسی گمان می‌کرد که کرونا کم کم به معضلی تبدیل شود که تمام مناسبات شخصی و اجتماعی مردم را تحت تاثیر قرار دهد. ویروسی که به عقیده فعالان حوزه سلامت تنها ۵ گرم آن در جهان وجود دارد اما همین مقدار ناچیز هم توانسته همه شئون زندگی مردم را تغییر دهد.
اما بیش از هر چیز، کرونا بر سفر تاثیر گذاشته است. تا آنجا که شورای جهانی مسافرت و جهانگردی هشدار داده که همه‌گیری کرونا، ۵۰ میلیون شغل در صنعت گردشگری و جهانگردی را کاهش خواهد داد. حتی اگر ویروس کرونا به هر شکلی از زندگی مردم حذف شود، حداقل ۱۰ ماه زمان لازم است تا صنعت گردشگری بتواند به شرایط پیش از کرونا باز گردد.
این موضوع علاوه بر این که سفر را برای مردم مشکل کرده، در بعد کلان اقتصادی نیز ضرر بزرگی را به اقتصاد جهانی وارد آورده است؛ زیرا اکنون سهم گردشگری و مسافرت در اقتصاد دنیا ۱۰ درصد است و تداوم شرایط فعلی، به معنای کوچک شدن ۱۰ درصدی اقتصاد خواهد بود.
ایران نیز مانند ۲۰۰ کشور دیگر جهان از تبعات این ویروس در امان نبوده و صنعت گردشگری آن متاثر از کرونا، شرایط سختی را تجربه می‌کند. با این‌حال صنعت گردشگری درهمه نقاط کشور به یک اندازه آسیب ندیده است.
بخش‌هایی از ایران، بیش از سایر نقاط مسافرپذیرند و از همین رو چرخ اقتصاد آنها با تکیه بر مسافر و مسافرت می‌چرخد تا آنجا که تعداد ساکنان این مناطق به مراتب کمتر از مسافران است و معیشت بخش زیادی از ساکنان نیز به گردشگری پیوند خورده است.
کیش از جمله این مناطق است؛ جزیره‌ای که به واسطه داشتن زیرساخت‌های گردشگری و تامین مناسب امکانات برای مسافران، هر ساله به ویژه در زمستان و نوروز میزبان مسافران از گوشه و کنار ایران بوده است. امسال اما درست در زمان رونق کسب و کارها در جزیره کیش، کرونا رخ نمود. در حالی که تورها و هتل‌ها خودشان را به تدریج برای پذیرایی از مهمانان نوروزی آماده می‌کردند و خطوط هوایی نیز در تلاش بودند تا ظرفیت جا به جایی مسافران را به این جزیره افزایش دهند.
علاوه بر این‌ها پاساژها، رستوران‌ها، بازی‌های آبی و سایر کسب و کارهای جزیره کیش نیز چشم به بازار نوروزی جزیره داشتند اما کرونا تمام این معادلات را بر هم زد.
هواپیماها می‌روند؛ مسافران نه!
ایرلاین‌ها یکی دیگر از فعالان اقتصادی بودند که از کرونا آسیب جدی دیدند. پروازهای کیش از اسفندماه سال گذشته متوقف شد.
این در شرایطی بود که بیشترین آمار پرواز به کیش در ایام نوروز ثبت می‌شود. تا آنجا که درشانزدهم فروردین و آخرین روز از تعطیلات نوروزی سال ۹۸، تعداد ۱۴۶ پرواز در فرودگاه کیش انجام شد. لازم به ذکر است که رکورد قبلی بیشترین تعداد پرواز در فرودگاه کیش مربوط به روز سیزدهم فروردین سال ۹۶ با تعداد ۱۳۶ پرواز بوده است. آمار پروازهای ورودی به جزیره کیش به طور میانگین در ماه‌های آخر سال نیز روزانه حدود ۳۰ پرواز بوده که با نگاهی به اطلاعات پرواز فرودگاه کیش در روز دوازدهم خرداد امسال، بعد از کاهش محدودیت‌ها، ۲۸ پرواز ورودی و ۲۸ پرواز خروجی در فرودگاه کیش انجام شده است. این آمار نشان می‌دهد که تعداد پروازها به فرودگاه کیش در حال رسیدن به اعداد پیش از کرونا است با این حال تعداد مسافرانی که راهی کیش می‌شوند با کاهش رو به رو است.
از سوی دیگر آن‌طور که مدیرعامل کیش ایرمی‌گوید «باید طبق استاندارد ایکائو تنها از ۲۵ درصد ظرفیت خود تا پایان سال ۲۰۲۰ استفاده کنیم». بنابراین اگرچه تعداد پروازها رو به افزایش است اما مسافران کمتری راهی کیش می‌شوند.
این در حالی است که فرودگاه کیش، در دسته فرودگاه‌های عمومی کشور قرار دارد و عنوان چهارمین فرودگاه پرتردد کشور را یدک می‌کشد و ۹۰ درصد مسافران ورودی به کیش، هوایی به این جزیره سفر می‌کنند.
ضرر سه هزارمیلیارد ریالی کرونا به هتل‌های کیش
اگرچه ممنوعیت سفر به کیش که از ۲۸ اسفند سال گذشته اعمال شده بود، یکم خرداد امسال لغو و پروازها به مقصد کیش از سر گرفته شد اما برخلاف پیش‌بینی‌هایی که نسبت به اوج‌گیری سفر پس از کرونا و رشد اقتصاد گردشگری عنوان می‌شود، در شرایط فعلی این احتمال ضعیف است.
بنابراین آزادسازی پرواز به کیش و ارائه بسته‌های مسافرتی به مقصد این جزیره، نمی‌تواند به سرعت رونق را به سفر بازگرداند؛ زیرا آسیبی که کرونا به اعتماد عمومی مردم نسبت به بهداشتی بودن اماکن مختلف وارد کرد، در حدی هست که مسافر را مردد از انجام چنین سفری کند و برای بازگشت به روال عادی زمان بیشتری نیاز است.
دلیل دوم نیز شرایط اقتصادی مردم است که با شیوع کرونا کسب و کارهای‌شان را با رکود همراه شده است.
این موارد باعث شده تا اگرچه تورهای کیش با قیمتی پایین‌تر عرضه می‌شوند اما هنوز پر رونق نشده‌اند. به طور مثال، تور ۹۵۰ هزارتومانی با اقساط پنج ماهه یکی از آژانس‌ها همچنان خالی است.
در این رابطه، رئیس هیات مدیره جامه هتل‌داران کیش گفته که کسب و کار در کیش متفاوت است؛ شش ماه از سال هوای جزیره عالی است و صنعت گردشگری پررونق است و شش ماه هم قاعدتا در رکود هستیم، اما شیوع بیماری کرونا باعث شد صنعت گردشگری غیرفعال شود و عملا هتل‌داران کیش متوجه ضرر هنگفتی شوند.
او ادامه داده: هتلداری با سایر کسب و کارها متفاوت است، هتلدار اتاقی دارد که باید برای اقامت مسافر آن را اجاره دهد، پس مانند اکثر شغل‌ها نیست که بگوییم برای مثال فلان محصول را خریداری نمی‌کند و یا برگشت می‌زند و یا حتی آن را بعدا می‌فروشد که البته آنها هم متضرر شده‌اند، اما منظورم این است هتلداری شغل خاصی است و بر اساس معیشت مردم و صنعت گردشگری و اقتصاد جلو می‌رود.
رئیس جامعه هتل داران کیش تاکید کرده با تعطیلی هتل‌ها از اواسط اسفندماه تا خردادماه، حدود سه هزارمیلیارد ریال ضرر کرده‌اند.
کرونا و تعطیلی ۳۲ بازار تجاری کیش
در کنار ۵۰ هتل جزیره کیش، جامعه بازاریان کیش با ۳۲ بازار تجاری و خدماتی و ۲۸۰۰ عضو، بزرگترین تشکل صنفی این جزیره محسوب می‌شود.
بازارها و صنوف کیش که در سال ۹۸ به خاطر نوسانات قیمت دلار و محدویت‌های گمرکی با رکود دست و پنجه نرم می‌کردند چشم امید به بازار پر رونق نوروز داشتند اما کرونا اجازه فعالیت این صنوف را نه تنها در نوروز بلکه در سه ماه گذشته گرفت.
تعطیلی واحدهای صنفی جزیره کیش از ابتدای فروردین گذشته، به شکلی محسوس آغاز شد. این در شرایطی است که هر ساله در نوروز حدود ۵۰۰ هزار نفر به کیش سفر می‌کنند که یکی از مهمترین هدف‌های‌شان سر زدن به بازارهای این جزیره است؛ بنابراین بازارها به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی، سهم بزرگی را در جذب گردشگر و گردش اقتصادی کیش و اشتغال ایفا می‌کنند.
البته آمار دقیقی از واحدهای صنفی کیش که تعطیل شده‌اند و یا چه تعداد کم خطر یا بی خطر هستند، منتشر نشده اما رقم صنوف تعطیل شده حدود ۲۰۰۰ واحد تخمین زده می‌شود.
همچنین اگرچه برآورد دقیقی از ضرر بازاریان کیش در دست نیست اما آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۵ هزار نفر در کیش شغل خود را از دست داده‌اند. در همین رابطه مدیرعامل جامعه بازاریان و بازرگانان کیش از امضای تفاهم‌نامه‌ای بین جامعه بازاریان کیش و بانک ملی خبر داده که براساس آن کسبه می‌توانند از تسهیلات بانک ملی با نرخ ۱۸ درصد و در صورتی که در این بانک گردش حساب داشته باشند با نرخ ۱۵ درصد استفاده کنند. اشخاص حقیقی تا سقف ۱۲۰ میلیون تومان و اشخاص حقوقی تا سقف ۲۴۰ میلیون تومان می‌توانند وام دریافت کنند. البته اگر فردی نیاز به وام بیش از این مقدار داشته باشد می‌تواند با فراهم کردن وثایق مورد تایید بانک و تایید بانک، وام خود را دریافت کند.
عضو هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد کیش نیز تاکید کرده که سقف این تسهیلات برای اشخاص حقیقی ۱.۲۰۰ میلیون ریال و برای اشخاص حقوقی ۲.۴۰۰ میلیون ریال خواهد بود و بانک ملی این تسهیلات را بر اساس تفاهم نامه با جامعه بازاریان و با هدف حمایت از فعالان اقتصادی و بازاریان کیش پرداخت خواهد کرد.
همچنین در راستای ستاد اقتصادی مقابله با کرونا تمامی قراردادهای مربوط به سازمان و شرکت‌های تابعه شامل بخشودگی قراردادها شده است و تصمیم‌های گرفته شده در ستاد اقتصادی، استمهال و بخشودگی اجاره‌ها تا پایان خرداد تمدید شده است.
در پایان باید گفت که اقتصاد کیش نیز مانند اقتصاد ایران و جهان با شیوع کرونا دستخوش تحولاتی شده و تا زمانی که راه حلی برای مقابله با این ویروس پیدا نشود، نمی‌توان افق و چشم انداز دقیقی از آینده آن متصور شد. در چنین شرایطی کمک‌ها و تسهیلات در نظر گرفته شده برای حمایت از کسب و کارها می‌تواند جان تازه‌ای برای ادامه اقتصاد کیش که بیش از هر چیز بر پایه صنعت گردشگری می‌چرخد، باشد.