«محسن بهاروند» روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره آخرین تحولات مربوط به گفت‌وگوهای ایران و اوکراین درخصوص سانحه هوایی سقوط هواپیمای اوکراینی بار دیگر به بازماندگان قربانیان این سانحه تسلیت گفت و با تشریح سه سطح از پیگیری‌های انجام شده در این خصوص اظهار داشت: در سطح نخست پیگیری‌ها و بررسی‌ها، ایران بلافاصله پس از سقوط هواپیمای اوکراینی تحقیقات خود را آغاز کرد و سازمان هواپیمایی کشوری، به عنوان سازمان تخصصی و حرفه‌ای این کار، بررسی‌هایش را سریعا آغاز کرد و از کشورهایی که اتباع‌شان در این هواپیما حضور داشتند، دعوت کرد تا در این بررسی‌ها مشارکت داشته باشند.
این مقام مسئول در وزارت امور خارجه ادامه داد: در این راستا ایران هیچ درخواست ویزایی را که از سوی کشورهایی که اتباع‌شان در این هواپیما بودند و تمایل داشتند در روند بررسی‌ها حاضر باشند، رد نکرد و بلافاصله روادیدهایی مربوطه صادر شد. آنها هم به ایران آمدند، در محل سانحه حضور یافتند، قطعات هواپیمای آسیب‌دیده را دیدند و از سازمان پزشکی قانونی ایران هم بازدید کردند.
تحقیقات از سانحه سقوط هواپیما تمام شده است
بهاروند با بیان اینکه تحقیقات سازمان هواپیمایی کشوری از سقوط هواپیمای اوکراینی تقریبا تمام شده است، تصریح کرد: تحقیقات پایان یافته و هیچ ابهامی در این باره وجود ندارد و ما می‌دانیم چه اتفاقی افتاده است. البته یک مرحله از تحقیقات فنی باقی مانده و آن، خوانش جعبه سیاه هواپیماست که انجام نشده اما هر روز و هر ثانیه آمادگی خوانش آن را داریم.
وی با تاکید بر اینکه مراحل مختلف پیگیری‌ها باید به نحوی با یکدیگر مرتبط باشند یا موازی با یکدیگر انجام شوند تحقیقات فنی، پرداخت خسارات و بررسی دعوای مدنی و رسیدگی کیفری مقصران یا قصورکنندگان این ماجرا را سه مرحله پیگیری در این زمینه عنوان کرد.
معاون بین‌المللی و امور حقوقی وزارت امور خارجه با بیان اینکه براساس بررسی‌ها، نه ایران و نه اوکراین توان خوانش جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را ندارند، خاطرنشان کرد: هرچند تحقیقات تقریبا پایان یافته و آنچه در جعبه سیاه قرار دارد، ممکن است کمکی موثری به روند بررسی‌ها نکند ولی حاضر هستیم جعبه سیاه را به کشور یا شرکت ثالثی بدهیم تا خوانش جعبه سیاه را انجام دهد.
بهاروند به برخی اقدامات غیرحرفه‌ای و سیاسی برخی از کشورها در ماجرای هواپیمای اوکراینی اشاره کرد و ابراز داشت: ما قبلا اطلاعاتی را در اختیار برخی کشورها قرار می‌دادیم اما پس از مدتی این اطلاعات، بعضا به صورت دستکاری و تحریف شده، در اختیار عموم قرار می‌گرفت و سر از رسانه‌ها درمی‌آورد که موجب تشویق اذهان عمومی، انحراف در روند بررسی‌ها و سیاسی شدن موضوع می‌شد.
وی اضافه کرد: قبلا برخی مکاتباتی انجام شده بود که لازم نبود رسانه‌ای شوند. ما می‌دیدیم این اطلاعات نه تنها رسانه‌ای می‌شدند که در برخی مواقع، در اختیار رسانه‌های معاند و ضدانقلاب هم قرار می‌گرفت.
این دیپلمات ارشد با تاکید بر اینکه ایران برای خوانش جعبه سیاه و توافق درباره پرداخت خسارات و رسیدگی کیفری آماده است، بیان کرد: باید این اطمینان را پیدا کنیم بررسی‌های انجام شده، تحقیقات صورت گرفته و محتوای مذاکرات و رایزنی به بیرون درز پیدا نکند. و باید اطمینان داشته باشیم که مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی از جمله ضمیمه ۱۳ کنوانسیون شیگاگو با این موضوع برخورد شود.
خواسته ایران برخورد غیرسیاسی با ماجرای هواپیمای اوکراینی است
بهاروند با تاکید بر اینکه خواسته ایران برخورد غیرسیاسی و مبتنی بر حقوق بین‌المللی با موضوع است، یادآور شد: ایران چیزی فراتر از برخورد حقوقی و بررسی در چارچوب کنوانسیون‌های بین‌المللی نمی‌خواهد.
ایران در برخورد با مقصران سقوط هواپیمای اوکراینی صلاحیت انحصاری دارد
وی انجام توافق درباره پرداخت خسارات براساس اصول و معیارها را ضروری دانست و عنوان کرد: ایران صلاحیت انحصاری در مورد برخورد کیفری با مقصران یا قصورکنندگان این موضوع را دارد و رسیدگی کیفری این مسئله هم در حال انجام است.
این دیپلمات ارشد کشورمان خاطرنشان کرد: در مجموع اگر در مورد این مسائل، توافق انجام شود مشکلی برای ارسال جعبه سیاه هم نخواهیم داشت و اگر معیار پرداخت خسارت هم مشخص شود، بلافاصله این کار انجام می‌شود.
معاون وزیر امور خارجه در مورد مذاکره با طرف اوکراینی و سایر کشورهایی که اتباع‌شان در این هواپیما حضور داشته‌اند، هم گفت: از ابتدای تحقیقات درخواست‌هایی را برای گفت‌وگو داشته‌ایم و اخیرا هم یک متن را به طرف اوکراینی که طرف اصلی در این ماجراست، داده‌ایم چرا که هواپیما در ایرلاین اوکراین مشغول به فعالیت و پرواز بوده است. درخواست ما این است که این متن نهایی شود اما هنوز نهایی نشده چراکه به نظر می‌رسد همکاران اوکراینی ما آمادگی این کار را ندارند.
بهاروند ادامه داد: اخباری به ما رسیده که مذاکرات نهایی درخصوص متن در آینده‌ای نزدیک انجام شود که اگر این کار صورت گیرد هم جعبه سیاه را به کشور خارجی ارسال خواهیم کرد و هم بحث پرداخت خسارات انجام می‌شود.
وی در مورد عدد و رقم‌هایی که درباره پرداخت خسارات مطرح می‌شود هم اظهار داشت: هنوز ما به هیچ عدد و رقمی نرسیده و توافقی هم نکرده‌ایم چراکه روش‌های مختلفی در این باره وجود دارد. باید بیمه هواپیما و مسافرین هم مورد لحاظ قرار گیرد.
این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: ما دو منبع برای پرداخت خسارات داریم که کنوانسیون‌های بین‌المللی هستند اما در نظر داریم که یک مبلغ عادلانه و منصفانه به خانواده آسیب‌دیدگان پرداخت شود.
بهاروند در مورد نحوه رسیدگی کیفری به مقصران یا قصورکنندگان ماجرا هم گفت: این کار در سازمان قضایی نیروهای مسلح در حال انجام است. دادستان دقیقی هم مسئول رسیدگی به این موضوع شده و خانواده آسیب‌دیدگان هم می‌توانند با مراجعه، هم از آخرین روند بررسی‌ها مطلع شوند و هم اگر شکایتی دارند، از این طریق پیگیری کنند.
تابعیت افراد تاثیری در پرداخت خسارت ندارد
وی در مورد تاثیر تابعیت آسیب‌دیدگان و قربانیان هواپیمای اوکراینی در پرداخت خسارات خاطرنشان کرد: از نظر حقوقی، بحث تابعیت افراد تاثیری در پرداخت خسارات ندارد و آن را غیرضرور می‌دانیم چراکه باید ورثه آن فرد یا افراد از نظر قانونی باید مشخص باشند. معیارهای دیگری هم وجود دارد مثل اینکه مسافرین با چه پاسپورتی بلیط را تهیه کرده و وارد هواپیما شده‌اند.
معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد کسانی که سوار هواپیمای اوکراینی شده‌اند، با پاسپورت ایرانی بلیط تهیه کرده و وارد هواپیما شده‌اند.
وی با بیان اینکه سیاسی کردن بحث سانحه سقوط هواپیما راه به جایی نمی برد، گفت: سازمان تخصصی رسیدگی به این موضوع، سازمان بین‌المللی هوایپمایی (ایکائو) است که در این باره جلساتی داشته و از اقدامات ایران و سرعت بررسی‌ها رضایت داشته است. البته ممکن است هر کسی نظری بدهد، اینها مهم نیست چراکه تاثیری بر روند تخصصی و فنی کار نخواهد گذاشت.
بهاروند در مورد برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر ارسال جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی به فرانسه هم بیان کرد: ارسال جعبه سیاه ربطی به دولت فرانسه ندارد بلکه شرکت‌های تخصصی، خوانش از جعبه سیاه را انجام می‌دهند. از سوی دیگر، هر کاری هم انجام می شود، براساس یک توافق پایه است و طبق کنوانسیون شیکاگو، اطلاعات حاصل از خوانش جعبه سیاه هم باید در کشور محل سانحه دیده شود. البته همانطور که قبلا هم گفتم، ما تحقیقات را تمام شده می‌دانیم و فکر می‌کنیم محتوای جعبه سیاه تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر روند بررسی‌ها و نتیجه آن ندارد.