بارش‌های مناسب بهار امسال از سویی و شیوع ویروس کرونا در کشور که مانع از سفرها هموطنان به طبیعت شد، افزایش پوشش گیاهی را در اقصی نقاط کشور به دنبال داشت؛ نقشه‌های هوایی سرزمین ایران از سبز شدن بسیاری از جلگه ها و دشت‌ها خبر می‌داد به طوری که دوستداران محیط زیست از نفس کشیدن دوباره زمین و طبیعت این سرزمین سخن گفتند.
این شادی‌ها دیری نپایید و با ورود به فصل گرما که به طور معمول از خردادماه در ایران آغاز می شود، ورق برگشت؛ گرم شدن هوا و سهل‌انگاری مردم و گردشگران در حفظ سرمایه های ملی سبب شد تا بسیاری از عرصه‌های طبیعی و زمین‌های زراعی طعمه آتش شود و هنوز هم احتمال وقوع مجدد آتش سوزی در این مناطق دور از ذهن نیست.
طبق آمار سالانه نزدیک به ۱۵هزار هکتار از جنگلهای کشور طعمه آتش می‌شود. در سال ۹۸ حدود ۵۶ فقره حریق در جنگلهای کشور رخ داد که به موجب آن حدود سه‌هزار و ۹۰۵ هکتار از مراتع و جنگلها در سراسر کشور در آتش سوختند که این رقم در سال۹۷ حدود سه‌هزار و ۹۷۶ هکتار بود؛ این درحالی است که از ابتدای سال ۹۹ بیش از ۲۴۰ فقره آتش‌سوزی در جنگلها و مراتع ۱۱ استان کشور (بخصوص در منطقه زاگرس) رخ داده و خسارت جبران ناپذیری را به کشور وارد کرده است.
شدت و تعداد برخی از این آتش‌سوزی‌ها به قدری بود که برخی از عمدی بودن آنها سخن راندند؛ «علی ربیعی» سخنگوی دولت اعلام کرده است: «در ۱۰۳ مورد از این آتش‌سوزی‌ها نیت عمدی که یا به صورت سهل‌انگارانه یا آگاهانه بوده، وجود داشته است و حدود ۱۵۰ نفر مظنون شناخته شدند و مورد پرسش قرار گرفته‌اند و البته اطلاعات کامل در این زمینه را باید قوه قضائیه اعلام کند».
به گفته سرهنگ علی عباس‌نژاد فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری،بیشترین فراوانی آتش سوزی مربوط به مراتع و محیط‌های جنگلی واقع در استان های بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد بوده‌است.
آنطور که فرمانده نیروی انتظامی می گوید، بررسی آتش سوزی‌ها نشان می‌دهد بخشی از این اتفاقات غیرعمدی بوده و در مواردی به عمد صورت گرفته تعدادی شناسایی و دستگیر شده‌اند که بزودی نتایج تحقیقات، بررسی‌ها و اقدامات پلیس اعلام می‌شود.
طبق برآوردهای یگان حفاظت سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری آتش سوزی اغلب در ۱۱ استان به وقوع پیوسته و تاکنون این حادثه در استان های آذربایجان شرقی، سمنان، گلستان و خراسان جنوبی رخ نداده است.
البته به گفته عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست از ۱۰۰ میلیون هکتار از جنگلها و مراتع کشور تاکنون کمتر از ۱۵۰۰ هکتار از جنگلها و مراتع دچار آتش سوزی شده است.
وی معتقد است، از نظر اکولوژیک آتش سوزی در جنگل و مراتع بخشی از زندگی جنگل است ولی شایعه پراکنی و بیان اطلاعات غلط اذهان عمومی را متشنج می‌کند و جای نگرانی وجود ندارد.
بررسی خبرنگاران ایرنا از استان‌ها نشان می دهد که از نیمه اردیبهشت ماه امسال تاکنون شعله های آتش نه تنها در عرصه‌های ملی و طبیعی بلکه در مزارع، باغ ها و بوستان های شهری به وقوع پیوسته که مهمترین آنها با توجه به اخبار منتشر شده در خروجی ایرنا به شرح زیر است:
آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی با برخورداری از یک میلیون هکتار اراضی کشاورزی قابل کشت، مراتع فراوان و پوشش جنگل های زاگرسی یکی از استان‌های در معرض خطر آتش سوزی به شمار می رود که تاکنون شاهد وقوع سه فقره آتش سوزی بوده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| مراتع روستای «قره‌بابا» از توابع بخش مرکزی تکاب | ۲.۳ هکتار | عامل انسانی | آتش سوزی پس از دو ساعت مهار شد و ۷۰ میلیون ریال خسارت زد |
| حاشیه روستای «زیراندول» از توابع بخش مرکزی بوکان | زمین زراعی و ۳.۷ هکتار از مراتع | عامل انسانی | با فوریت مهار شد |
| بوکان | چهار هکتار از مراتع و مزارع گندم | عامل انسانی |
اردبیل
اردبیل با بیش از یک میلیون هکتار مرتع و بالغ بر ۶۳ هزار هکتار جنگل تاکنون از آتش سوزی های گسترده مصون مانده‌است؛ با این وجود اهالی این استان در هفته‌های اخیر شاهد آتش سوزی‌های پراکنده بخصوص در باغات استان بوده اند که پیش بینی می‌شود عمدی باشد.
| منطقه |
وسعت | علت | توضیح |
| خلخال | وقوع بیش از ۱۰۰ مورد آتش سوزی در باغ های مرکز و حاشیه شهر | عمدی و توسط افراد ناشناس که یکی از از آنها دستگیر شده است و بقیه تحت پیگرد قانونی هستند | سوختن علوفه، درختان و تجهیزات باغی |
اصفهان
استان اصفهان ۱۰.۷ میلیون هکتار مساحت دارد که بیش از ۹۰ درصد آن معادل ۹.۸ میلیون هکتار را عرصه‌های طبیعی و ملی تشکیل می‌دهد و از این میزان حدود یکصد هزار هکتار جنگل، ۶ میلیون هکتار مرتع و سه میلیون هکتار بیابان است.
از ابتدای امسال ۱۲ فقره آتش سوزی در سطح ۱۹ هکتار از مراتع استان اصفهان بویژه مراتع سمیرم، نطنز، فریدونشهر و شاهین‌شهر و میمه روی داده که دلیل وقوع این حادثه‌ها بی‌احتیاطی گردشگران، مرتعداران و دامداران است.
حدود ۲ میلیون هکتار از اراضی مرتعی استان، مستعد آتش‌سوزی است که بیشتر آن در شهرستانهای غربی و جنوبی قرار دارد؛ ۹۵ درصد از عوامل آتش سوزی در مراتع، انسانی و ناشی از غفلت گردشگران، ساکنان و دامداران است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| مراتع روستای حسن رباط میمه و یحیی آباد نطنز | ۱.۵ هکتار (دو فقره) | خطای انسانی | آتش پس از دو ساعت مهار شد |
| سمیرم | یک هکتار از مراتع مناطق مسعودآباد و حنا | بی احتیاطی مرتعداران | |
| سمیرم | ۵.۵ هکتار از مرتع‌های منطقه وَنک ( دو فقره) | عامل انسانی | آتش سوزی پس از چهار ساعت مهار شد |
| فریدن | ۳۵۰۰ مترمربع از زمین‌های منطقه بادجان | اعلام نشده | |
| کاشان | یک هزار مترمربع از مراتع روستای اسحاق آباد | اعلام نشده | آتش به سرعت مهار شد |
البرز
استان البرز با افزون بر ۴۳۴ هزار هکتار اراضی ملی و ۱۵ هزار هکتار جنگل اعم از طبیعی و دست کاشت در مقایسه با وسعت استان خود از منابع طبیعی قابل توجهی برخوردار است. از ابتدای امسال تاکنون ۴۰ هکتار از مراتع استان در ۱۶ فقره آتش سوزی از بین رفته است که عامل ۹۵ درصد آتش سوزی ها در عرصه‌های منابع طبیعی استان انسانی است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| فضای سبز گرمدره | وقوع ۶۴ مورد آتش سوزی از ابتدای خرداد | در دست بررسی | آسیب به سیستم آبیاری قطره‌ای و درختان |
| علفزارهای کرج | ۷۵ مورد آتش سوزی از ابتدای خرداد | عامل انسانی | اعلام نشده است |
ایلام
ایلام در زمره استان‌هایی است که در هفته های اخیر شاهد وقوع آتش سوزی های پراکنده در بخش های مختلف بود؛ ۳۲ درصد از مساحت این استان را جنگل و ۵۵.۵ درصد آن را مراتع و بیابان ها تشکیل می دهد که اراضی کشاوری آن در مناطق بیابانی قرار دارند.
گستره اراضی حفاظت شده محیط زیست ایلام ۱۴۳ هزار هکتار است و یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار از گستره دو میلیون هکتاری ایلام را اراضی طبیعی تشکیل داده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| مزارع هلیلان | -- | عامل انسانی | بی احتیاطی برخی افراد و مجاورت زمین کشاورزی در کنار راه ارتباطی کهره |
| تنگ شمشه واقع در روستای هلسم بخش شباب | ۱۰ هکتار از مراتع طبیعی | بی احتیاطی کشاورزان | |
| منطقه تنگ قیر شهرستان چرداول | --- | سهل انگاری کشاورزان | |
| ایوان | ۳۳ هکتار از مزارع، مراتع و باغات میوه | بی احتیاطی | پنج هکتار از مزارع گندم ، ۲ و نیم هکتار از مراتع طبیعی ، ۶۶ انبار کاه ، ۲۰۰ اصله درخت میوه باغداران منطقه و ۲۶ هکتار از محصولات باقی مانده کشاورزی (پیچر) که برای چرای تابستانه دام استفاده می شد طعمه حریق شد. |
| ملکشاهی | ۲ هکتار از مزارع | نامعلوم | |
| بدره | ۲ هکتار از اراضی طبیعی منطقه له لار | در دست بررسی | |
| چرداول | جنگل های منطقه تنگه قیر | بی احتیاطی گردشگران | |
| سیروان | سه هکتار از عرصه های طبیعی | زباله سوزی | |
| ایلام | منطقه حفاظت شده هانیوان | در دست بررسی | وسعت آتش سوزی زیاد نبود اما با توجه به توپوگرافی خشن منطقه، اراضی شیبدار و وزش باد مهار آتش چند ساعت زمان برد |
| ایوان | هفت هکتار از اراضی گندم و جو | در دست بررسی |
بوشهر
از آغاز سال جاری تا نیمه خرداد ماه بیش از ۳۰ فقره حریق در این استان رخ داده که بر اثر آن بیش از ۸۰۰ هکتار از مراتع، جنگل و باغ ها دچار آتش سوزی شد؛ افزایش دمای هوا ، وزش باد و بی احتیاطی مهمترین عامل آتش سوزی در مراتع شهرستان های دشتستان و تنگستان است.
بوشهر بیش از ۲۲۷ هزار هکتار سطح جنگلی دارد که از این میزان ۱۵ هزار ۸۱۶ هکتار آن جنگل های دست کاشت است.
بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر، از ابتدای امسال تاکنون بر اثر وقوع ۴۰ مورد آتش‌سوزی ۲ هزار و ۲۰۰ هکتار از عرصه‌های ملی این استان خسارت دیده است که ارزش ریالی آن سه میلیارد ریال برآورد می شود.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| دشستان | مراتع منطقه بهمرد | سهل انگاری | آتش سوزی پس از ۱۳ ساعت مهار شد؛ ۲ نفر در این رابطه دستگیر شدند اما به گفته یک شاهد عینی علت آتش‌سوزی کوه سیاه رعد و برق بود. |
| بخش بوشکان دشتستان | ۱۱۰۰ هکتار از مراتع ارتفاعات کوه سیاه | صاعقه و افزایش دما | براساس برآوردهای اولیه ۳۰ درصد از پوشش درختی و ۸۰ درصد از پوشش مرتعی در مدت چهار روز آتش سوزی از بین رفت |
| دشتستان | ۱۰۰ هکتار مراتع کوستانی منطقه دهرود | در دست بررسی | |
| دشتی | ۱۵ هکتار از مراتع تنگ سدر | در دست بررسی | |
| روستای بنه جابری | سوخته شدن ۶۳۵ اصله نخل و آسیب به ۳۰ تا ۷۰ درصد نخل ها | خطای انسانی | پس از هشت ساعت مهار شد |
| تنگستان | ۵۰ هکتار از مراتع کوههای بیرمی منطقه نمونه گردشگری خائیز | بی احتیاطی گردشگران | حریق پس از دو روز مهار شد |
| دیلم | ۲۵ هکتار از جنگل های دست کاشت | در دست بررسی | پس از پنج ساعت آتش سوزی مهار شد |
| عسلویه | نخلستان روستای بساتین | گرمای هوا | پس از یکساعت مهار شد |
| عسلویه و دیر | حدود یک هکتار از انواع درخت‌های بیشه طعمه آتش شد | در دست بررسی | |
| دشتی | ۵۰ هکتار از باغ های مرکبات و ۳۰ هکتار مراتع دشت پلنگ | در دست بررسی | آتش پس از ۹ ساعت مهار شد |
| بوشهر | ۶۰۰ اصله نخل روستای بشیرآباد | در دست بررسی | آتش سوزی ۱۲ ساعت ادامه داشت |
| دشتستان | چهار هزار مترمربع از مراتع بخش ارم | نامشخص | |
| عسلویه | یک کیلومتر کوههای مشرف به شهر عسلویه | اعلام نشده | پس از سه ساعت مهار شد |
| دشتستان | ۵۰۰ اصله نخل درد باغات روستای آل یوسفی | آتش زدن ضایعات باغ | |
| دیر | ۱۵۰ اصله از نخیلات روستای گرنک | وزش باد گرم | پس از ۹ ساعت مهار شد |
تهران
امسال بیش از ۱۲ مورد آتش سوزی در بوستان‌ها، عرصه‌های جنگلی و سایر عرصه‌های طبیعی استان تهران روی داد که طبق بررسی های انجام شده ۹۵ درصد این حوادث به دلیل عامل انسانی بود در این میان بوستان‌های ولایت، چیتگر و سرخه‌حصار تهران به دلیل اشتباهات عمدی و انسانی دچار آتش‌سوزی شدند.
به گفته مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، ۲ هزار ۵۰۰ مورد آتش سوزی از ابتدای سال در فضای سبز پایتخت رخ داده که بیشتر آنها حریق خرد بوده و بوستان های حریم شهر روی داده است؛ ۱۵۰ مورد حریق جدی داشتیم که در بوستان های جنگلی رخ داده است.
فرهاد زندی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران گفته است: از ابتدای امسال تاکنون ۸۰ هکتار از مراتع و منابع زیستی تهران در آتش سوخت که مهمترین علت آن عوامل انسانی بوده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| بوستان چیتگر | ۲ هزار مترمربع از عرصه های جنگلی | عامل انسانی | آتش سوزی عمدی بود |
| بوستان ولایت | ۴ هزار مترمربع از اراضی بوستان | اعلام نشده | |
| اوین | حدود ۲ هزار مترمربع از علفزارهای اطراف زندان اوین | اعلام نشده | |
| ورامین | نابودی دهها هکتار از مزارع گندم | گرمای هوا | |
| جنوب تهران | یکهزار و ۵۰۰ مترمربع از عرصه‌های جنگلی افرا | اعلام نشده | |
| شمیرانات | ۱.۵ هکتار از اراضی گردنه قوچک | عامل انسانی | |
| ورامین | حدود ۵ هکتار از پوشش گیاهی منطقه شکرآباد در آتش سوخت | اعلام نشده | |
| بوستان یاس فاطمی | آتش سوزی جزئی بود اما سبب مصدومیت سه نفر شد | اعلام نشده | |
| پیشوا | ۱۰ هکتار مزرعه گندم | پس از یک ساعت مهار شد |
چهارمحال و بختیاری
وسعت مراتع استان یک میلیون و ۹۰ هزار هکتار و جنگل ها ۳۳۵ هزار هکتار است؛ با اینکه این استان در ارتفاعات زاگرس واقع شده اما از گزند آتش سوزی ها در امان نیست و چندین مورد آتش سوزی در جنگل ها و باغ های استان به وقوع پیوسته است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| جنگل های بلوط بلند کارون ۴ | -- | حضور گردشگر | |
| روستای زرین درخت شهرستان خانمیرزا | سه هزار مترمربع از اراضی ملی | نامعلوم | بیشتر آتش سوزی در بخش که بیشتر جنگل های بلوط رخ داد |
| بروجن | یک هکتار از مرغزارهای دهنو | عامل انسانی | |
| سامان | هفت هکتار باغ | اعلام نشده است | در صورت مهار نشدن آتش ۱۰۰ هکتار از باغات طعمه حریق می شد |
| اردل | پنج هکتار مرتع | سهل انگاری مردم |
خراسان شمالی
خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از مجموع این سطح ۳۰۰ هزار هکتار کشتزار و بقیه باغ است. ۲۹ درصد از گستره این استان در ریسک پر خطر آتش‌سوزی قرار دارد. چندین مورد آتش سوزی در عرصه های طبیعی استان خراسان شمالی در یک ماه اخیر رخ داده که بر اثر آن بخشی از مراتع در شهرستان های اسفراین و شیروان از بین رفته است.
گستره حوزه منابع طبیعی خراسان شمالی ۲ میلیون و ۳۳ هزار و ۳۶ هکتار است که از این وسعت یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع، بیش از ۱۸۳ هزار هکتار بیابان و ۴۳۴ هزار و ۵۵۰ هکتار جنگل است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| روستای چپانلو بجنورد | ۱.۵ هکتار مرتع | بی احتیاطی و افروختن آتش | |
| روستای بلغان بخش مرکزی شیروان | یک هزار مترمربع از اراضی منطقه | روشن کردن آتش توسط دامداران محلی و خاموش نکردن آن و وزش باد شدید | آتش همان روز مهار شد |
| اسفراین | سوختن ۶ هزار مترمربع از مراتع و علفزارها در هفت مورد آتش سوزی | بی احتیاطی، افزایش دما و ورزش باد | آتش ۲۴ ساعت بعد مهار شد اما دوباره آتش سوزی ادامه یافت و دوباره مهار شد. |
| شیروان | ۱.۵ هکتار مرتع شیرکوه | بی احتیاطی مردم و گرم شدن هوا | پوشش گیاهی منطقه مستعد آتش سوزی است |
خراسان رضوی
این استان بالغ بر هشت میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار عرصه منابع طبیعی دارد و به گفته تورج همتی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی از ابتدای امسال تا کنون ۱۱ هکتار از اراضی مناطق تحت حفاظت در استان دچار آتش‌سوزی شده است.
این میزان آتش‌سوزی در مناطق تحت حفاظت در شهرستانهای تربت جام با یک هکتار و خواف و نیشابور هر یک در سطح پنج هکتار رخ داده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| پنجتن مشهد | ۲۰هزارمترمربع مزرعه گندم | نامشخص | آتش سوزی همان روز مهار شد |
| سبزوار | ۲ هزار مترمربع ارتفاعات بلوار نماز | نامشخص | همان روز مهار شد |
| تربت جام | یک هکتار | نامشخص | |
| نیشابور | پنج هکتار | اعلام نشده | |
| تربت جام | ۲۰ هکتار از منطقه شکار ممنوع کلیلاق | اعلام نشده | بررسی های اولیه حاکی از تخلف یکی از دامداران منطقه است |
| درگز | ۲۵ هکتار از عرصه‌های پارک ملی تندوره | بی احتیاطی تفرجگران و افروختن آتش در طبیعت | آتش سوزی پس از سه ساعت و نیم مهار شد |
| مشهد | ۱۰ هکتار مزرعه گندم | در دست بررسی |
خراسان جنوبی
وسعت مراتع استان خراسان جنوبی بیش از هشت میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار برآورد می شود و ۱۷ پارک جنگلی دارد؛ تاکنون گزارشی درباره آتش سوزی در عرصه های طبیعی این استان گزارش نشده است اما در یک مورد که در محدوده شهری انجام شد چندین اصله درخت در آتش سوخت.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| بیرجند | ۲۱ اصله درخت در محوطه ساختمان مربوط به پادگان ۰۴ بیرجند | آتش زدن زباله در محوطه پادگان |
خوزستان
همجواری شمال خوزستان با دامنه های زاگرس، سبب سرایت آتش سوزی های منطقه خاییز به اراضی این استان شد؛ علاوه بر این خوزستان موارد متعددی از آتش سوزی های متنوع را در هفته های اخیر تجربه کرده است.
از ابتدای امسال ۱۱فقره آتش‌سوزی علاوه بر آتش‌سوزی خسرج و خاییر در خوزستان به وقوع پیوسته که ۷۰ درصد این آتش‌سوزی‌ها در مراتع و ۳۰ درصد در جنگلهای دست کاشت بوده است.
همچنین از ابتدای سالجاری تاکنون ۴۰ نخلستان در حاشیه شهر آبادان و روستاهای بخش مرکزی دچار آتش‌سوزی شده و به گفته مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری آبادان که تاکنون حدود ۵۰۰ نفر نخل خرما بارور در مناطق مختلف از جمله روستای رمیله، تنگه و حاشیه رودخانه بهمنشیر در آتش سوخته و از بین رفته است. ضمن آنکه باید گفت ایذه به عنوان یکی از قطب های کشاورزی استان در فصل بهار به یکی از نقاط کانونی آتش سوزی ها مبدل شده بود.
| منطقه | حجم | علت | توضیح |
| حمیدیه | حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ هکتار جنگل در منطقه خسرج | عمدی | |
| باغملک | ۱۲ هکتار | نقص فنی کمباین | |
| ایذه | ۲۰۰ هکتار گندم زار و ۵۰ هکتار کاه و کلش | در دست بررسی | پنج میلیارد ریال خسارت وارد شد. از ابتدای فصل برداشت در مجموع ۳۰۰ هکتار از مزارع دچار آتش سوزی شده است. |
| گتوند | ۱۲ هکتار مزارع گندم و جایگاه دفن زباله | در دست بررسی | |
| گتوند | سه هکتار کلش | عمدی | آتش سوزی به محصول گوجه، لوله‌های پلی اتیلن آبیاری کشاورزی، درختان کنار و آکالیپتوس خسارت وارد کرد |
| منطقه پارک ملی و قسمت غربی رودخانه دز | پنج هکتار | در دست بررسی | خسارت به برخی درختچه های بیشه و علفزارهای خشک |
| ایذه | چهارهکتار از مراتع منطقه منگشت و سادات حسینی | در دست بررسی | |
| شوش | خسارت به ۵۰ هزار اصله درخت و نهال در جنگلهای منطقه دهستان سرخه(کرخه) | در دست بررسی | |
| دزفول | سایت پسماند دزفول | آتش زدن غیراصولی بقایای محصول گندم | |
| اندیکا | ۵۰ هکتار از مراتع تنگ بابااحمد، | در دست بررسی | آتش سوزی به مدت چهار روز ادامه داشت |
| بهبهان | ۶۰۰ هکتار از اراضی منطقه حفاظت شده خاییز | عمدی | |
| بهبهان | منطقه جنگلی شیخ تنگ بهبهان و مگران سه شوش و بیشه زارهای جنت مکان بهبهان | در دست بررسی | |
| اهواز | پارک حجاب | عمدی | خسارت جدی نداشت |
| اهواز | پارک چوبی در جاده سالحی | عمدی | |
| اهواز | درختان منطقه چنیبیه اهواز | در دست بررسی | |
| مسجدسلیمان | منطقه حفاظت شده هفت شهیدان | در دست بررسی | |
| شوشتر | بیشه زارها | در دست بررسی | |
| قلعه تل اهواز | مراتع خشک | عمدی | |
| دزفول | حدود یک هکتار از زمین های کشاورزی و همچنین تعداد زیادی درخت اوکالیپتوس و کهور بیشه‌زارهای زاویه مشعلی | در دست بررسی | |
| ایذه | جزیره لولو در بخش سوسن | نامشخص | |
| ایذه | کوه سفید دهدز | نامشخص | مهار به موقع مانع از آسیب جدی به مراتع و جنگل های منطقه شد |
| شوشتر | ۶ هکتار مرتع و بیش از ۵٠ اصله درخت کهور | عامل انسانی | آتش‌سوزی در منطقه حفاطت شده کرایی سبب این آتش سوزی شد |
| اندیکا | منطقه کتک | در دست بررسی | این آتش‌سوزی به مراتع و جنگل غنی این منطقه آسیب وارد کرد |
| شوشتر | باغ خان | نامشخص | باغ خان در فهرست آثار طبیعی کشور به ثبت رسیده است |
| ایذه | تپه نورالشهدا | احتمال عمدی بودن وجود دارد | وزش باد بر شدت آتش سوزی افزود |
| ایذه | ۳۰ هکتار کاه و کلش (سه فقره) | آتش زدن بقایای مزارع توسط کشاورزان | از ابتدای فصل برداشت محصولات کشاورزی تاکنون بیش از ۵۵۰ هکتار از مزارع و کاه‌وکلش باقیمانده مزارع در آتش سوخته است |
| اهواز | ۴۰ اصله درخت در بلوار قدس اهواز | در دست بررسی |
زنجان
۵۶ درصد از مساحت کل استان زنجان را اراضی منابع طبیعی تشکیل می دهد به شکلی که حدود یک میلیون و ۱۳۷ هزار هکتار مرتع دارد؛ از این میزان پوشش گیاهی ۲۱ درصد مراتع خوب و ۳۷ درصد متوسط ارزیابی می شود.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| طارم | ۴۰ هکتار از مراتع روستای ده‌بهار ( در دو فقره) | اعلام نشده | اعزام بالگرد برای اطفای حریق |
| طارم | نیم هکتار از مراتع روستای چفتان | اعلام نشده | تعدادی از حشرات و خزندگان که کُند حرکت هستند بر اثر این آتش سوزی زنده زنده سوختند |
| ابهر | ۱۱ هکتار از مزارع گندم روستای قمچ آباد | اعلام نشده |
سیستان و بلوچستان
سطح کل مراتع سیستان و بلوچستان بیش از میلیون هکتار برآورد می شود؛ تنوع در پوشش گیاهی استان به دلیل شرایط متغیر آب و هوایی متنوع است. جنگل های این ناحیه مانند ناحیه شمال یا باختر ایران به صورت انبوه و متراکم نیست واغلب به طور پراکنده و به اصطلاح لکه ای است.
در دو مورد آتش سوزی که در این استان روی داده، نخلستان ها و مزارع طعمه حریق شده اند.
| منطقه | حجم | علت | توضیحات |
| سرباز | هفت هکتار از نخلستان های راسک | نامشخص | مهار آتش سوزی دو روز به طول انجامید |
| تفتان | ۷۰ هکتار از مزارع جو | خطای انسانی |
فارس
استان فارس ۲.۲ میلیون هکتار جنگل دارد که ۱.۲ میلیون هکتار آن مراتع فقیر و یک میلیون هکتار آن مراتع غنی و پرتراکم است. این میزان جنگل، در حدود ۱۷.۹ درصد سطح استان را فرا گرفته‌است. پوشش گیاهی استان فارس را درختان جنگلی و گیاهان دارویی و صنعتی تشکیل می‌دهد، مناطق حفاظت شده‌استان فارس محل رویش بسیاری از گونه‌های گیاهی منطقه هستند.
خشک شدن مراتع علت اصلی این آتش سوزی ها عنوان شده به طوری که در هفته دوم خرداد بیش از ۳۵ فقره آتش سوزی در منابع طبیعی و زمین‌های کشاورزی استان فارس رخ داده است.
| منطقه | حجم | علت | توضیحات |
| کازرون و فراشبند | اراضی کوه پهن | رعد و برق | آتش پس از ۷۲ ساعت مهار شد |
| شیراز | ماله گاله و کوه دله | نامشخص | آتش پس از سه ساعت مهار شد |
| جهرم و خفر | اراضی کوه نفت | نامشخص | پس از ۲۰ ساعت مهار شد |
| فسا | کوه تودج روستای کهنکویه | خطای انسانی | پس از هشت ساعت مهار شد |
| استهبان | ۱۵۰ هکتار منابع طبیعی روستای درقلعه | خطای انسانی | پس از یک ساعت مهار شد |
| کازرون | از بین رفتن ۱۶۰ هکتار از محصولات جو و گندم به ارزش ۱۳ میلیارد ریال | خطای انسانی | پس از پنج ساعت مهار شد |
| شیراز | ارتفاعات سبزپوشان (در چند فقره) | اعلام نشده است | وزش باد سبب شعله ور شدن آتش می‌شد |
| شیراز | ارتفاعات کوه بیل منطقه ارژن | عمدی و به دلیل اختلافات شخصی | |
| شیراز | منطقه سیاخ دارنگون در جنوب شیراز | اعلام نشده است | |
| شیراز | ارتفاعات بمو در شمال شیراز | اعلام نشده است | پس از دو ساعت مهار شد |
| فیروزآباد | دشت موک فیروزآباد | سهل انگاری مردم | |
| فسا | ۵۰ هکتار از منطقه میانجنگل | در دست بررسی | پس از حدود ۶ ساعت ساعت مهار شد |
| پاسارگاد | سه مورد آتش سوزی در اراضی جنگلی و مرتعی چاهبید، منطقه علی‌آباد کمین و حریم جاده | بی احتیاطی گردشگران | |
| مرودشت | ۱۰ هکتار از فضای سبز کارخانه متروکه آزمایش | جرقه ناشی از جوشکاری برای حصارکشی | پرونده آتش‌سوزی کارخانه آزمایش در مراجع قضایی گشوده شد |
قزوین
در یک ماهه اخیر بیش از ۲۰۰ هکتار از اراضی ملی و کشاورزی استان قزوین بر اثر حوادث آتش سوزی دچار آسیب و خسارت شده اند و براساس اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین، منشاء ۹۰ درصد این آتش سوزی ها انسانی است و همچنین ۷۰ درصد آنها براثر سهل انگاری کشاورزان و آتش زدن بقایای گیاهی به وقوع می پیوندد.
امسال نزدیک به ۴۰۰ هکتار از اراضی استان قزوین دچار آتش سوزی شده اند که از این میزان ۱۵۰ هکتار هکتار مربوط به مراتع اراضی ملی بوده و سایر به زمین های کشاورزی اختصاص داشته است.
استان قزوین دارای ۸۵۳ هزار و ۴۸۵ هکتار مرتع، ۲۹ هزار و ۱۵۰ هکتار بیابان و ۲۸ هزار و ۱۵۷هکتار جنگل است که مجموع آنها اراضی ملی و منابع طبیعی استان را تشکیل می‌دهد.
| منطقه | حجم | علت | توضیحات |
| قزوین، بوئین زهرا و آبیک | سوختن ۲۰۰ هکتار از مستثنیات مردم و ۱۷ هکتار از اراضی ملی و مراتع در ۱۳ فقره آتش سوزی | بی دقتی کشاورزان | مهار هر فقره آتش حدود سه ساعت زمان برد |
| الموت | ۲۰ هکتار از اراضی ملی طارم سفلی و الموت غربی (۶ فقره) | در دست بررسی |
قم
استان قم دارای یک میلیون هکتار مرتع است که از آغاز امسال تاکنون ۱۱حادثه حریق و آتش سوزی در این استان رخ داده و ۲۱۵ هکتار از عرصه های جنگلی و مرتعی این استان در آتش سوخته است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| قم | سه هکتار از مراتع منطقه پلنگ دره در محدوده خلیل‌آباد و کوه آله | در دست بررسی | |
| سلفچگان | هفت مورد حریق | اعلام نشده | |
| جعفریه | دو مورد آتش سوزی | اعلام نشده | |
| بخش مرکزی | یک مورد آتش سوزی در منطقه اللهیار | اعلام نشده | |
| قم | ۱۳۵ هکتار از مراتع روستای علی‌آباد نیزار | اعلام نشده |
کهگیلویه و بویراحمد
بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از وسعت کهگیلویه و بویراحمد را جنگل و مرتع تشکیل داده و رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است؛ این استان با بیش از ۱۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی ایران ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است.
از ۲۰ اردیبهشت ماه کوه های خامی باشت، دیل، و منطقه حفاظت شده خائیز در استان کهگیلویه و بویراحمد دچار آتش سوزی شد و بیش از ۶۰۰ هکتار از مراتع و جنگل های مناطق گرمسیری استان در آتش سوخت.
شهرستان گچساران یکی از کانون های آتش سوزی استان بوده است که به گفته رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری این شهرستان ۴۳۵ هکتار از جنگل ها و مراتع آن امسال بر اثر آتش سوزی دچار آسیب جدی شده است؛ این میزان جنگل و مراتع در ۱۱فقره آتش سوزی طعمه حریق شد. مناطق پلاک انبار شاهی، پشه کان اولیا، نارک، خنگ بنار و کوه گهر، ماهور باشت، آبریگون و کوه پهن کانون آتش سوزی ها بوده اند.
تاکنون در سطح استان حدود ۶۰۰ هکتار از مزارع گندم و جو و البته پسماندهای کشاورزی در آتش سوخته اند.
یکی از اتفاقات دردناک آتش سوزی‌ها در این استان، فوت «البرز زارعی» کوهنورد گچسارانی بود که روز دوازدهم خرداد به عنوان نیروی داوطلب در عملیات اطفای حریق کوههای دیل دچار سوختگی شدید شد و در بیمارستان سوانح سوختگی اصفهان بستری شد اما پس هجده روز جان خود را از دست داد.
| منطقه | حجم | علت | توضیح |
| دنا | ۳۰ هکتار در ارتفاعات «تمنک» | اعلام نشده است | |
| باشت | ۱۲ هکتار مزرعه و یک هکتار مرتع | اتصال دکل برق | |
| خائیز | ۴۰ هکتار | در دست بررسی | آتش سوزی چهار روز ادامه داشت |
| جنگل های بلوط کارون ۴ | در دست بررسی | در دست بررسی | |
| چرام | ۹۵ هکتار از مزارع آبی | در دست بررسی | آتش سوزی ۱۷ میلیارد ریال خسارت به جا گذاشت |
| گچساران | جنگل ها و مراتع منطقه پیچاب و تخریب بخشی از تاکستان ها و باغستان های هلو و گردو در منطقه دره لک و میرجابر | در دست بررسی | پس از چهار روز مهار شد |
| باشت | جنگل ها و مراتع مناطق چاه تلخ و شادگان | در دست بررسی | طی خردادماه ۱۰ فقره آتش سوزی در این منطقه روی داد |
| چرام | ۱۳۰ هکتار از مزارع ( در چند فقره) | آتش زدن کاه و کلش | |
| باشت | نیم هکتار از جنگل های دست کاشت منطقه شلالدون | اتصال دکل برق | |
| لنده | مراتع و جنگلهای روستای آتشگاه | اعلام نشده است | به دلیل وزش باد، آتش سوزی پس از دو روز مهار شد |
| یاسوج | ارتفاعات منطقه پرزه | اعلام نشده است |
کرمان
در استان کرمان هشت میلیون هکتار پوشش مرتعی و جنگلی وجود دارد که ۶ میلیون هکتار آن مراتع و باقیمانده آن شامل پوشش جنگلی است؛ طی هفت سال گذشته تاکنون سه هزار و ۴۲۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی و مرتعی این استان به دلیل آتش‌سوزی از بین رفته است.
به گفته مدیر کل منابع طبیعی جنوب کرمان، در خردادماه ۱۰ مورد آتش سوزی در مراتع و منابع طبیعی این منطقه روی داده که علت اصلی آنها بی احتیاطی گردشگران بوده به طوری که از ابتدای امسال تاکنون ۵۰ هکتار از مراتع و جنگلهای هفت شهرستان جنوبی استان کرمان دچار حریق شده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیحات |
| سرچشمه | ۲.۵ هکتار عرصه منابع طبیعی در راویز و منطقه مانی | عامل انسانی | |
| رابر | ۱۰ هکتار از عرصه های طبیعی | عامل انسانی | |
| رفسنجان | ۱۵ هکتار از عرصه های منابع طبیعی | اعلام نشده | در چند فقره آتش سوزی از ابتدای امسال |
| بم | بیش از ۹۰ هکتار از اراضی ملی و جنگلهای بنه | بی احتیاطی گردشگران | عامل آتش سوزی دستگیر شد |
| سیرجان | ۲۰ هکتار مرتعدر هشت فقره آتش سوزی | بی احتیاطی مردم | |
| منوجان | هفت هکتار از نخلستان ها و مرکبات بخش آسمینون و تلف شدن یک راس گاو | پوشش خشک گیاهی و گرمای هوا | آتش سوزی سه میلیارد ریال خسارت زد |
کرمانشاه
استان کرمانشاه ۲ میلیون و ۴۹۹ هزار هکتار مساحت دارد که ۷۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی با بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۱۹۲ هزار هکتار مرتع تشکیل داده است؛ علاوه بر آن ۹۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغ نیز در استان کرمانشاه وجود دارد. در این استان همچنین سه منطقه حفاظت شده بیستون، بوزین و مره‌خیل و قلاجه هم قرار گرفته است.
از ابتدای امسال تاکنون ۳۶ هکتار از مراتع تحت مدیریت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان طعمه حریق شده و کمتر از سه درصد درختان به سبب آتش سوزی ها آسیب دیده اند؛ از بین آتش سوزی‌های روی داده، پنج مورد آن عمدی و گسترده بوده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیحات |
| گیلانغرب | ۲۲ هکتار از مزارع گندم آبی منطقه «گروسان» از توابع قصر شیرین و ۷۰ هکتار از پس چر مزارع و سه فقره آتش سوزی در مزارع دهستانهای دیره، چله و حومه که ۱۲ هکتار از مزارع گندم از بین رفت | در دست بررسی | پس از پنج ساعت مهار شد |
| ارتفاعات جنگلی دالاهو | میزان خسارت وارده به درختان بلوط کمتر از سه درصد بود و پوشش کف جنگل در آتش سوخت | گرما و وزش باد | |
| سرپل ذهاب | ۱۰ هکتار اراضی ارتفاعات دانه خشک و بخش هایی از منابع ملی | افزایش دما | |
| پاوه | ۳۵۰ هکتار از منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل | یکی از رزمندگان سپاه نیز در حین اطفای حریق جان خود را از دست داد | |
| کرمانشاه | ۱۵ هکتار از مزارع روستای «سیمینه علیا» و یک هکتار نیز در شهر ماهیدشت | در دست بررسی | |
| ثلاث باباجانی | مراتع ارتفاعات بمو | اعلام نشده | آتش سوزی در نوار مرزی کوههای بمو مشرف به روستاهای «کوزه رود» و «دربنددهل» از سمت عراق شروع شده بود و به دلیل شدت وزش باد به مراتع کشورمان رسید. |
| گیلانغرب | ۳۰ هکتار از مراتع مشجر ارتفاعات سرکش در منطقه پشته بان میدان | دردست بررسی | پس از پنج ساعت مهار شد |
کردستان
از مساحت ۲ میلیون و ۹۳۷ هزار هکتاری استان کردستان، بیش از ۶۰ درصد آن شامل یک میلیون و ۵۸۷ هزار هکتار آن را مراتع و جنگل تشکیل می دهد. از ابتدای خرداد ماه امسال، ۶۵ هکتار از عرصه‌های طبیعی استان شامل ۲۱ هکتار جنگل و ۴۴ هکتار مرتع در آتش بی توجهی مردم سوخته است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| سنندج | ۱۰ هکتار از عرصه های طبیعی روستای برقرو تا لنگریز | عامل انسانی | پس از هفت ساعت مهار شد |
| سنندج | ۲۳ هکتار از مراتع اجگره و ساتیله (۲ فقره) | عامل انسانی | |
| سقز | یک هکتار از مراتع روستای بیگ اویسی | عامل انسانی |
گلستان
استان گلستان از لحاظ برخورداری از میراث طبیعی، کم‌نظیر است. تنها پارک ملی گلستان دارای زیست متنوع جنگلی و استپی است که محل زیست گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی به شمار می‌رود؛ خوشبختانه در بهار امسال آتش سوزی در این خطه روی نداد و در تنها موردی که به ثبت رسیده، آتش سوزی در آن سوی مرزهای ایران و در خاک ترکمنستان بوده که مرزبانان با هدف جلوگیری از سرایت آتش به خاک ایران نسبت به اطفای حریق اقدام کردند.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| نقطه صفر مرزی | مراتع و درختچه‌های گز کشور ترکمنستان | اعلام نشد | برای جلوگیری از سرایت آتش به خاک ایران اقدام به اطفای حریق شد |
گیلان
استان سرسبز گیلان که همه وسعت آن دارای پوشش گیاهی است، دیگر استانی به شمار می رود که آتش سوزی گسترده ای در آن رخ نداده با این حال اقدام کشاورزان در سوزاندن بقایای کشاورزی و بی احتیاطی گردشگران در برافروختن آتش می تواند آتش را در این خطه شعله ور کند.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| آستارا | ۳۰۰ متر مربع از اراضی جنگلی روستای عباس آباد | بی احتیاطی در برافروختن آتش | |
| رضوانشهر | حدود سه هکتار از جنگل های پره‌سر در محدوده روستای چران و سنگده | عمدی | پس از سه شبانه روز مهار شد |
لرستان
یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار جنگل و مرتع در لرستان وجود دارد و از ابتدای امسال تاکنون ۱۵ فقره آتش سوزی در مراتع و جنگل های لرستان رخ داده است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| معمولان | ۳ هکتار از مراتع جنگلی | افزایش دما | این حادثه حدود یک میلیارد ریال خسارت زد |
| معمولان | جنگل ها ومراتع کوه های مشرف روستای "لیت بر" منطقه زیودار | اعلام نشده | پس از چهار ساعت مهار شد |
| کوهدشت | مراتع معمولان پلدختر و تنگ سیاب کوهدشت | اعلام نشده است | |
| خرم آباد | منطقه حفاظت شده سفید کوه | اعلام نشده است | بیشتر پوشش مرتعی و گیاهی در این آتش سوزی دچار خسارت شد |
| پلدختر | ۲هکتار از مزارع گندم | عامل انسانی | |
| دلفان | ۵۰ هکتار از مراتع و جنگل های روستای انبارته | در دست بررسی |
مازندران
استان سبز مازندران در روزهای پایانی خرداد شاهد نخستین آتش سوزی بود؛ این استان ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که ۵۳۰ هزار هکتار از آن را عرصه های حفاظتی زیست محیطی تشکیل می دهد.
پارسال حدود ۱۵۰ هکتار از مناطق جنگلی و زیست محیطی استان مازندران براثر آتش سوزی ناشی از خطای انسانی و سهل انگاری گردشگران خاکستر شد.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| آمل | ۵۰۰ مترمربع از اراضی جنگلی منطقه حفاظتی سیاه‌بیشه جاده هراز | خطای انسانی |
مرکزی
استان مرکزی از جمله استان‌هایی است که از نظر پوشش جنگلهای طبیعی بسیار فقیر بوده و سرانه جنگل در این استان شانزده برابر از سرانه آن در ایران پایین‌تر است. در استان چهار ذخیره گاه جنگلی وجود دارد که شامل ذخیره گاه بلوط و سماق در شهرستان شازند، بنه در شهرستان تفرش،خونیار در شهرستان ساوه است.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| اراک | مراتع و مزارع روستای شهرستانک | نامشخص | وزش باد سبب افزایش حجم آتش سوزی ها شد |
| فراهان | چهار هکتار از اراضی کشاورزی | بی اختیاطی مردم | پس از پنج ساعت مهار شد |
| خمین | بیش از ۳۵ هکتار از مراتع در مناطق روستایی« پشتکوه»، «ورچه» و «دهنو» | در دست بررسی | آتش سوزی ها ۷۲۵ میلیون ریال خسارت داشته است |
| اراک | درختچه‌های میدان شهدای فرهنگ | عمدی و علت در دست بررسی | |
| ساوه | منطقه یولاق روستاهای چرمک و دینارآباد و کوههای شمال این شهرستان | بی احتیاطی مردم | پس از چند ساعت مهار شد |
| ساوه | مراتع و کوههای سمت سیلیجرد و پادگان قدس | در دست بررسی | |
| اراک | ۱۵ هکتار از اراضی منطقه حفاظت شده هفتاد قله | اعلام نشده |
هرمزگان
استان ساحلی هرمزگان با برخورداری از باغات میوه، نخلستان و مزارع در کنار مراتع و پوشش های مختلف گیاهی، یکی از استان های مستعد در بروز آتش سوزی است که دقت بیشتر مردم و بخصوص کشاورزان را در صیانت از مراتع و باغات طلب می‌کند.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| میناب | ۱۰۰هکتار از باغ‌های روستای سرنی از توابع بخش توکهور-هشتبندی | در دست بررسی | |
| میناب | ۳.۳ میلیارد ریال به بخش های مختلف بخش کشاورزی استان خسارت زد | در دست بررسی | آتش گرفتن ۱۰۰کلنی زنبور عسل در چاه اسماعیل،۲ هکتار باغ انبه در بخش مرکزی،۲ هکتار باغ نخیلات در بخش سندرک و یک هکتار مرکبات در روستای درجک ، همچنین وقوع باد شدید روزهای گذشته در بخش مرکزی و سندرک به ۱۰ هکتار از باغ های انبه و لیموترش مثمر |
| میناب و بستک و رودان | ۴۵۰هکتار از باغ‌ها، تاسیسات کشاورزی و ۱۰۰کلنی زنبور عسل | تغییرات اقلیمی | ۲۴۸میلیارد ریال به کشاورزان هرمزگان خسارت وارد کرد |
همدان
استان همدان دارای ۸۲۲ هزار هکتار مرتع است که پوشش خشک مراتع با توجه به فصل گرما و افزایش دما آنها را مستعد آتش سوزی کرده است. در بهار امسال سه فقره حریق در ۲۰.۵ هکتار از مراتع نهاوند، تویسرکان و کبودرآهنگ روی داد که عامل انسانی علت وقوع آن بوده است.
یزد
۹۸ درصد از مساحت استان یزد به وسعت ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار را عرصه های منابع طبیعی به خود اختصاص داده است که ۳۸ درصد آن را اراضی بیابانی تشکیل می‌دهد. مراتع استان یزد هرچند به لحاظ پوشش گیاهی به طور عمده در رده متوسط و ضعیف قرار دارند ولی در زمینه حفظ خاک ارزشمند هستند.
| منطقه | وسعت | علت | توضیح |
| بافق | یک هکتار از مراتع | در دست بررسی | |
| بهاباد | ۲.۱ هکتار از عرصه های منابع طبیعی | در دست بررسی | |
| مهریز | مراتع روستای منشاد | روشن کردن آتش از سوی برخی از شهروندان و مسافران | |
| مهریز | مراتع اردشکن کنج کوه | بی احتیاطی مردم |