این وضعیت جوی و اقلیمی به گونه‌ای است که حتی در اثر کوچکترین سهل‌انگاری ساکنان محلی و رهگذران، پوشش‌های گیاهی دچار آتش سوزی گسترده و دشوار برای اطفا می‌شوند.
آتش‌سوزی در جنگل‌ها و عرصه‌های طبیعی نه تنها خسارات غیرقابل جبران در این محدوده به جا می‌گذارد بلکه تهدید بزرگ برای زیستگاه‌های طبیعی و حیات وحش است.
بارندگی مناسب طی ۲ سال اخیر منجر به تراکم مطلوب پوشش گیاهی جنگل‌ها، مراتع و مزارع در منطقه سبزوار همچون بسیاری از مناطق کشور شده است.
این عرصه‌های طبیعی بطور معمول همزمان با فصل گرما رفته رفته رو به خشکی گذاشته و در این شرایط بیش از هر زمان دیگر مستعد آتش سوزی و به خاکستر نشستن حیات گیاهی و جانوری می‌شود.
هم‌اکنون ۵۰ هزار هکتار تاغزار و ۵۱ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی در محدوده شهرستان سبزوار مستعد آتش‌سوزی است.
در این شرایط رعایت نکردن نکات ایمنی و آتش گرفتن گیاهان خشکیده از گرما و تابش سوزان خورشید سبب آتش سوزی گسترده در این مراتع می‌شود لذا پیشگیری از حریق در این عرصه‌ها نیاز به مراقبت بیشتر از سوی شهروندان و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی گسترده دارد.
امانت طبیعت
یک فعال سبزواری حوزه محیط زیست در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: طبیعت امانتی است که از نسل‌های قبل به ما سپرده شده و در شرایطی که همگان باید نسبت به حفظ آن کوشا باشند وقوع حریق بر پیکره زیبای طبیعت بر اثر بی احتیاطی‌ها دردآور است.
فروغ عمرانی افزایش آتش‌سوزی‌های اخیر را در مزارع و جنگل‌ها نگران‌کننده توصیف و بیان کرد: یکی از عوامل مهم جلوگیری حریق در عرصه‌های طبیعی، فرهنگ سازی و آموزش می‌باشد که تاکنون در این زمینه کوتاهی شده است.
وی افزود: جنگل‌های تاغ سبزوار عامل مهمی در مقابله با ریزگردها هستند که آتش سوزی آنها بر اثر غفلت، خسارات بسیار به محیط زیست شهرستان وارد می‌کند.
۸۰ فقره آتش سوزی طی یک ماه
معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی سبزوار هم به خبرنگار ایرنا گفت: در یک ماه گذشته ۸۰ فقره آتش‌سوزی در مراتع این شهرستان رخ داده است که بیشترین آن مربوط به اراضی کشاورزی، فضای سبز، باغات و تاغزارها بوده است.
هادی زارعی افزود: وقوع حریق در مراتع، علفزارها و عرصه های طبییعی شهرستان سبزوار نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ۳۰ درصد بیشتر شده که یکی از عوامل آن سهل انگاری شهروندان است.
وی به وقوع حریق در علفزارها و مراتع طی ساعات مختلف شبانه‌روز اشاره و بیان کرد: با توجه به اینکه ماموران و خودروهای آتش نشانی مشخصی برای اطفای حریق مزارع در نظر گرفته شده، فراوانی این حوادث مشکلی برای عملبات نجات و حریق شهری ایجاد نکرده است.
معاون سازمان آتش‌نشانی سبزوار ادامه داد: بارندگی های مناسب، پوشش گیاهی در اماکن تفریحی، بیابان‌ها و مزارع کشاورزی را افزایش داده که خشک شدن این گیاهان در فصل گرما بستر مناسبی برای وقوع آتش سوزی شده است.
وی به علل وقوع این آتش‌سوزی‌ها اشاره و بیان کرد: در برخی مزارع کشاورزان برای نابودی علف های هرز و آماده سازی زمین برای کشت های بعدی اقدام به آتش زدن آن می‌کنند که به دلیل بی احتیاطی و وزش باد حریق از کنترل خارج شده و به سایر مزارع کشاورزی سرایت می‌کند.
زارعی گفت: بی‌احتیاطی شهروندان در روشن کردن آتش هنگام تفریح، انداختن پلاستیک در طبیعت و انداختن ته سیگار از داخل خودرو از دیگر عوامل وقوع آتش سوزی در کشتزارهاست.
خطرات افروختن آتش در عرصه‌های طبیعی
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به سوختن اخیر سه هکتار از تاغزارهای این شهرستان در آتش اشاره کرد و گفت: با افزایش شدید دمای هوا، پوشش گیاهی مراتع در حال خشک شدن است لذا شهروندان از برافروختن هرگونه آتش در دامن طبیعت خودداری کنند چون بروز هرگونه حریق ممکن است فجایع جبران ناپذیر جانی و مالی به بارآورد.
عباسعلی کیانی‌فرد بر لزوم خودداری از رها کردن شیشه، اشیاء پلاستیکی و ته سیگار در طبیعت و حاشیه تاغزارها تاکید کرد و افزود: دامداران، چوپانان، گردشگران و طبیعت دوستان نیز هنگام برافروختن آتش برای طبخ غذا و تهیه چای نکات ایمنی را رعایت کنند.
وی همچنین بر لزوم آمادگی دهیاران و شوراهای اسلامی روستاها برای مهار هرگونه آتش‌سوزی تاکید کرد و ادامه داد: شهروندان درصورت بروز حریق با حفظ خونسردی ضمن اقدام به اطفای حریق، بلافاصله از طریق سامانه ۱۵۰۴ مراتب را به یگان امداد جنگل و مرتع اعلام کنند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار گفت: تصویب و اجرای دقیق قوانین بازدارنده در این حوزه و مجازات متخلفان، حائز اهمیت و بسیار موثر است.
وی افزود: تخلفات ایجاد حریق مراتع و جنگل‌ها در مقررات و قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور اشاره شده و همچنین در مکاتبات معاون حقوقی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور با دادستان کل مقرر شده افرادی که به صورت عمدی جنگل ها و مراتع را به آتس بکشند به دستکم ۱۰ سال حبس محکوم شوند.
کیانی‌فرد ادامه داد: در شرایطی که هرسال طرح‌هایی به منظور مقابله با بیابانزایی و ریزگردها در شهرستان سبزوار اجرا می‌شود با وقوع حریق در تاغزارها و مراتع براثر غفلت و ناآگاهی‌ها صدمه جبران ناپذیر به این طرح‌ها وارد می‌گردد.
سوختن گیاهان و افت کیفیت محصولات کشاورزی
رییس اداره حفاظت محیط زیست سبزوار هم به خبرنگار ایرنا گفت: آتش زدن علف‌های هرز و بقایای گیاهی سبب افزودن گازهای گلخانه‌ای به جو زمین، آلودگی هوا و محیط زیست می‌شود.
حمیدرضا صادقی افزود: گیاهان در طبیعت مانند زهکشی طبیعی عمل می‌کنند.
وی ادامه داد: حریق گیاهان سبب شده با تغییر تدریجی بافت خاک، نفوذپذیری آب کاهش یابد لذا با جاری شدن کمترین روان آب، سیلاب رخ داده و خسارت به زیرساخت ها وارد می‌شود.
رییس اداره حفاظت محیط زیست سبزوار گفت: طی فرایندی مواد آلی و مغذی گیاهان به تدریج تبدیل به کود معدنی می‌شود اما آتش سوزی در مراتع و مزارع منجر به نابودی این کودهای معدنی و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی می‌گردد.
وی افزود: با از بین رفتن مواد آلی و مغذی موجود در گیاهان بر اثر حریق، کشاورزان به سراغ کودهای شیمایی می‌روند که استفاده بی‌رویه آن نیز برای محیط زیست زیان دارد.
شهرستان سبزوار ۳۷۰ هزار هکتار زمین بیابانی و کویری دارد که ۱۲۰ هزار هکتار آن کانون فرسایش بادی است. تاکنون در ۵۰ هزار هکتار از این گستره بیابانی و کویری عملیات بیابان‌زدایی انجام شده است.
دو منطقه حفاظت شده شیراحمد و پروند با مساحت ۳۹ هزار هکتار و همچنین دو منطقه شکارممنوع ریوند و کمرقلعه با مساحت ۱۰۸ هزار هکتار در محدوده شهرستان‌های سبزوار و داورزن قرار دارد.
مرکز شهرستان ۳۰۶ هزار نفری سبزوار در ۲۳۷ کیلومتری غرب مشهد واقع است و ۷۸ هزار نفر از جمعیت سبزوار در ۲۲۲ روستای این شهرستان سکونت دارند.