شیوع کرونا بر جریان صادرات در مرزهای ایران تاثیرات نامطلوبی گذاشته و امور صادراتی از طریق اکثر این مرزها را برای مدت زیادی متوقف کرد البته در برخی از این مرزهای مشترک بویژه با کشور عراق و اقلیم کردستان هم اکنون روند مبادلات تجاری به کُندی در حال انجام است.
ایران در بین کشورهای همسایه طولانی‌ترین مرز را با کشور عراق دارد و از زمان شیوع بیماری کرونا، مبادلات تجاری در استان‌های هم مرز با دولت مرکزی متوقف شد ولی در کردستان که ۲۷۰ کیلومتر مرز مشترک با منطقه اقلیم کردستان عراق دارد، شرایط با دیگر مرزهای کشور متفاوت بود و نه تنها در اینجا خبری از توقف صادرات نیست بلکه رونق آن را هم شاهد هستیم.
در این مدت برخی ایام صف‌های طولانی ۲۰ کیلومتری کامیون‌های حامل کالاهای صادراتی در مرز باشماق مریوان تشکیل می‌شد که تعطیل نشدن فعالیت تجاری در این مرز نتیجه ارتباط و تعامل مطلوب و سازنده بین اقلیم کردستان عراق و ایران است.
با این وجود از ابتدای شیوع کرونا تاکنون چندین مرتبه به فواصل یکی، دو روز مبادلات تجاری در این مرز هم متوقف شد که آخرین مورد آن ۱۳ خرداد سال جاری بود ولی در کمتر از ۷۲ ساعت با رایزنی‌های انجام شده بار دیگر این مرز بازگشایی شد.
البته همچنان تردد مسافر از مرز باشماق انجام نمی‌شود و براساس اعلام اداره کل گمرکات کردستان طی ۲ ماهه نخست امسال ورود مسافر ۹۹ درصد و خروج آن ۱۰۰ درصد نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته کاهش داشته است.
پیگیری مسوولان کردستانی عامل مهمی در فعال بودن مرزهای استان است
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: دو، سه هفته اخیر روزانه ۷۰۰ کامیون کالای صادراتی از مرزهای استان به خارج از کشور کالا صادر شد که بدلیل ممنوعیت صادرات برخی کالاها از جمله میوه و تره‌بار اکنون به ۴۰۰ کامیون در روز رسیده است.
سید کمال حسینی با اشاره به اینکه با شیوع کرونا مرزهای ایران با عراق و دیگر کشورهای همسایه آن بسته شد، اضافه کرد: در چنین شرایطی مرزهای کردستان با عراق باز بود و فعالیت تجاری در آن به خوبی جریان داشت.
وی انجام مبادلات تجاری در مرزهای استان کردستان در این ایام را نتیجه فعالیت و پیگیری مسوولان استان دانست و گفت: در حوزه صادرات آسان کاری زیادی انجام شده که ماحصل آن رشد و تقویت صادرات در مرزهای این استان است.
رشد ۶۹ درصدی صادرات از گمرکات کردستان
ناظر گمرکات کردستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طی فروردین و اردیبهشت میزان صادرات انجام شده از گمرک سیرانبند بانه ۷۸ هزار و ۷۹۲ تُن به ارزش ۲۴ میلیون و ۶۰۸ هزار و ۵۸۳ دلار بوده که از لحاظ ارزش وزنی هشت درصد و ارزش ریالی ۱۴ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال رشد داشته است.
بختیار رحمانی‌پور اضافه کرد: در این مدت از گمرک سنندج چهار هزار و ۱۴۷ تُن کالا به ارزش ۳۲۴ هزار و ۴۶۷ دلار صادر شده که از لحاظ ارزش وزنی ۳۶ درصد افزایش داشته است.
وی میزان صادرات گمرک باشماق را ۴۳۳ هزار و ۷۲۷ تُن کالا به ارزش ۱۴۵ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۷۰۸ دلار اعلام کرد و گفت: میزان صادرات از این گمرک از لحاظ وزنی ۱۰۹ درصد و از نظر ارزش دلاری هم ۲۷ درصد افزایش داشته است.
ناظر گمرکات کردستان با اشاره به اینکه صادرات سایر گمرکات هم از گمرک باشماق و بانه انجام می شود، یادآور شد: میزان صادرات سایر گمرکات در استان ۱۶۹ هزار و ۱۲۸ تُن کالا به ارزش ۸۸ میلیون و ۱۲ هزار و ۲۷ دلار بوده که از این میزان ۱۶۴ هزار و ۶۵۷ تن به ارزش ۸۶ میلیون و ۹۵۸ هزار و ۴۶۹ دلار آن از مرز باشماق صادر شده است.
رحمانی‌پور افزود: در مرز باشماق این میزان کالای صادر شده نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته ۴۵ درصد از نظر وزنی و هفت درصد از لحاظ دلاری افزایش داشته است.
وی تاکید کرد: کل صادرات خروجی از گمرکات کردستان ۶۸۵ هزار و ۷۹۳ تُن به ارزش ۲۵۸ میلیون و ۴۸۰ هزار و ۷۸۵ دلار بود که از لحاظ وزنی ۶۹ درصد و از نظر ارزش دلاری هم ۱۳ درصد رشد داشته است.
ناظر گمرکات کردستان با اشاره به اینکه بعد از شیوع کرونا حجم کار مرزهای بسته شده کشورمان با عراق به مرزباشماق اضافه شد، اظهار داشت: طی ۲ ماهه نخست امسال روزهایی بود صف کامیون‌ها در مرز باشماق تا ۲۰ کیلومتر هم رسید و برای مردم مریوان مشکلاتی را هم ایجاد کرد.
رحمانی‌پور با بیان اینکه تمام امکانات موجود در مرز باشماق اعم از نیروی انسانی و تجهیزات سخت افزاری برای تسهیل در امر صادرات به کار گرفته شده است، افزود: به منظور رفع این مشکلات فعالیت در گمرک باشماق را ۲۴ ساعته کردیم تا وضعیت به روال عادی آن برگشت و صف چندکیلومتری کامیون‌ها تا حدودی کاهش پیدا کرد.
دغدغه صادرکنندگان کردستانی
وضعیت مبادلات تجاری در مرزهای استان تنها به این آمار اعلام شده از سوی گمرکات استان خلاصه نمی‌شود هر چند این آمار گواه افزایش رشد صادرات است؛ آن هم به طور مقطعی و به دلیل تعاملات خوب بین مسوولان اقلیم کردستان و ایران و بسته شدن دیگر مرزهای کشورمان با دولت مرکزی عراق ایجاد شده است.
افزایش حجم تردد کامیون‌های صادراتی و ترانزیتی در مرز باشماق که با توجه به زیرساخت‌های موجود در این مرز معطل شدن و ماندن در صف‌های چندکیلومتری را امری طبیعی و قابل پیش‌بینی کرد و همین افزایش هزینه حمل و نقل را برای صادرکنندگان به دنبال داشته است.
تجار و بازرگانان کردستانی سال‌ها است برای عرضه و توزیع تولیدات و محصولات تولیدکنندگان داخلی و یا محصول تولیدی خود در بازار اقلیم کردستان عراق زحمت کشیدند و حال با ممنوعیت تردد آنها برای از دست رفتن این بازار و تلاش‌های چندین ساله خود نگران هستند.
تاثیر مثبت رشد صادرات بر اشتغال و اقتصاد
مدیرعامل شرکت خدمات بازرگانی کامیار گستر غرب در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بعد از شیوع کرونا به دلیل بستن شدن مرزهای ایران با دولت مرکزی عراق فشار زیادی بر روی مرزهای استان کردستان وارد شد.
امید حوریجانی اضافه کرد: قبل از شیوع کرونا روزانه ۲۰۰، ۳۰۰ کامیون در مرز باشماق مریوان وارد می شد و در این دو، سه ماه اخیر این تعداد به ۹۰۰ کامیون در روز افزایش یافت.
وی افزود: قبلا تانکرهای ترانزیتی حامل سوخت به طور مستقیم محموله را به آن طرف مرز منتقل می‌کردند و بعد از شیوع کرونا شرایط تغییر کرد و برای اینکه تردد رانندگان از مرز را به حداقل برسانند اقدام به جابه جایی محموله می کنند و با تانکرهای عراقی سوخت را به اقلیم انتقال می‌دهند.
این صادرکننده سوخت، خدمات فنی مهندسی و موادخوراکی با اشاره به اینکه رشد صادرات تاثیر مثبتی برروی اشتغال و هم اقتصاد دارد، یادآور شد: اقلیم کردستان عراق هم به مواد خوراکی و هم سوخت نیاز دارد و همین باعث شد مرزهای استان همچنان فعال باشد.
حوریجانی با بیان اینکه تاکنون ۱۰۰ پروژه را در اقلیم کردستان عراق اجرا کردیم، اضافه کرد: نخستین نمایشگاه صنایع کشاورزی را در اقلیم برپا کردیم و فرصت انجام چنین کارهایی را از زمان شیوع کرونا تاکنون از دست داده‌ایم.
صادرکنندگان نیاز به حمایت برای حفظ بازار در اقلیم کردستان عراق دارند
یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مواد لبنی در کردستان هم با اشاره به اینکه بعد از شیوع کرونا نگرانی تولیدکنندگان و صادرکنندگان هم افزایش پیدا کرد، اظهار داشت: توزیع و پخش محصولات تولیدی بعد از شیوع کرونا با مشکلات زیادی مواجه شده است.
خسرو شجاعی با اشاره به اینکه بعد از شیوع کرونا صادرکنندگان هم متضرر شدند، افزود: اگر صادرکنندگان مورد حمایت قرار نگیرند بازار خود را در خارج از کشور که سال‌ها برای کسب آن مشقت کشیدند ازدست می‌دهند.
این تولیدکننده و صادرکننده مواد لبنی در کردستان یادآور شد: علیرغم تمامی مشکلاتی که برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان هم پیش آمد، اشتغال واحدهای خود را حفظ کردند و حال برای اینکه صادرکنندگان مجبور به تعلیق کارت‌های بازرگانی خود نشوند انتظار می‌رود دولت از آنها حمایت ویژه‌ای کند.
وی افزایش حجم کاری در مرز باشماق را موجب بیشترشدن کرایه و حمل و نقل در این مرز دانست و اظهار داشت: این موضوع هم موجب تحمیل هزینه‌های بیشتر بر صادرکنندگان شده است.
این تولیدکننده و صادرکننده مواد لبنی در کردستان اضافه کرد: تاکنون حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد به ما خسارت وارد شده است چراکه به دلیل فعال نبودن سیستم توزیع میزان تولید هم کاهش پیدا کرد.
۴۲ درصد صادرات کل ایران به عراق طی سال ۹۸ از مرزهای اقلیم کردستان انجام شده که بار این مهم بر دوش مرزهای باشماق مریوان، پرویزخان در کرمانشاه و تمرچین درآذربایجان غربی بوده است.
تمام امکانات موجود در مرز باشماق بعد از شیوع کرونا بکار گرفته شد تا روند صادرات از این مرز دچار اختلال نشود و مشکل دیگری بر دیگرمشکلات موجود در حوزه اقتصاد و تجارت اضافه نشود.
حال فعالیت‌های تجاری در این مرز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جریان است و امید می‌رود با بهبود شرایط و بازگشت به روال عادی و از بین رفتن ویروس کرونا همچنان شاهد رشد صادرات نه تنها از مرز باشماق بلکه دیگر مرزهای ایران اسلامی باشیم.
رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت اعلام کرد تا ظهر دوشنبه ۱۹ خرداد ۱۷۳ هزار و ۸۳۲ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۷۰ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، جان باختگان کرونا در کشور هشت هزار و ۳۵۱ نفر رسید.
جهانپور افزود: وضعیت خوزستان همچنان قرمز است اما روند بیماریابی تقویت و موارد بستری در هفته‌های اخیر در حال کاهش است. تعداد شهرهای قرمز در استان خوزستان از ۱۶ به ۹ شهرستان رسیده است. استان‌های هرمزگان و کردستان در وضعیت هشدار قرار دارند.