در روزهای اخیر موضوع دریافت پول از گردشگران خارجی برای صدور مجوز صعود به قله دماوند، به یکی از مسائل مورد توجه در جامعه کوهنوردی کشور تبدیل شده است. بسیاری از کشورهای جهان، برای صدور مجوز صعود به قله‌های مرتفع یا خاص، مبالغی دریافت می‌کنند و در ازای آن هم به کوه‌نوردان خدمات می‌دهند و هم برای حفظ محیط زیست کوهستان، جمع‌آوری زباله و ساخت و نگهداری پناهگاه‌ها هزینه می‌کنند.
دماوند هم با شکل مخروطی خود، یکی از کوه‌های خاص جهان محسوب می‌شود و فدراسیون کوهنوردی مبلغی برای صدور مجوز صعود، البته فقط برای گردشگران خارجی، در نظر گرفته است. سال‌ها این مبلغ به دلار دریافت می‌شد و بر اساس بخشنامههای فدراسیون ۵۰ دلار بود اما فدراسیون کوهنوردی مدعی است که از سال ۹۶، این مبلغ بر اساس قیمت ارز دولتی و ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است.
رضا زارعی رییس فدراسیون کوهنوردی، درباره این موضوع گفت و گویی با ایرنا انجام داده است که در زیر می‌خوانید:
ابتدا از این موضوع شروع کنیم که دریافت پول برای صدور مجوز صعود به قله دماوند چه ضرورتی دارد؟
برای پاسخ به این سوال، بهتر است یک مقدمه بیان کنم. قله دماوند به خاطر آتش‌فشانی بودن و منابع طبیعی زیاد، مدت‌ها مورد توجه معدن‌کاران و دام‌داران قرار گرفته بود که همین موضوع باعث تخریب زیادی در منطقه شد. با تاسیس فدراسیون کوهنوردی، به تدریج جلوی این تخریب‌ها گرفته شد و با توسعه ورزش کوهنوردی، فدراسیون پناهگاه‌هایی در منطقه تاسیس و خدماتی از جمله زیست محیطی و امداد و نجات ارائه کرد. فدراسیون همیشه تلاش کرده است که جوامع محلی در این زمینه فعال شوند نه سازمان‌های محلی. وقتی معادن تعطیل شدن، سازمان‌های شهری منطقه، به قصد درآمدزایی و برای جبران کسری بودجه خود خواستار خروج فدراسیون از کار شدند. فدراسیون بیش از ۷۰ سال است که در دماوند خدمات می‌دهد.
در هر فصل با انبوهی از زباله در دماوند مواجه هستیم. کوه‌نوردان تصور می‌کنند که فدراسیون رفتگر است و باید زباله‌ها را جمع کند. امداد و نجات در این منطقه هم وظیفه بسیار دشواری است. فقط در فصل تابستان، بیش از هزار مورد خدمات امداد و نجات در دماوند ارائه می‌شود. این موارد و دیگر خدمات، هزینه زیادی دارد. در کنار آن ساخت و نگهداری اقامت‌گاه‌های کوهنوردی هم بسیار پرهزینه است.
فدراسیون کوهنوردی برای دریافت مبلغ مجوز صدور، مشابه کشورهای خارجی و بر اساس قواعد بین‌المللی عمل کرده است و از کوه‌نوردان خارجی، ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند.
ولی بخشنامههای فدراسیون نشان می‌دهد که هزینه مجوز صعود ۵۰ دلار است و بعضی از کوه‌نوردان مدعی هستند که بخش‌نامه‌ای که شما از آن حرف می‌زنید، از سوی فدراسیون اطلاع‌رسانی نشده است.
از سال ۹۶ که کشور با بحران قیمت ارز روبرو شد، قیمت صدور مجوز ۳۰۰ هزار تومان اعلام شد. این بخش‌نامه در تمام پناهگاه‌ها در دماوند نصب شده است و کوه‌نوردان هم می‌توانند آن را ببینند.
دریافت پول برای صعود، در صورتی منطقی است که در ازای آن خدمات مناسب هم به کوه‌نوردان ارائه شود. با این وجود در بارگاه اجناس با قیمت بالاتری نسبت به ارزش واقعی آنها فروخته می‌شود و حتی برخی از آنها تاریخ‌گذشته هم هستند.
ممکن است در فصل زمستان که کوه‌نوردان کمتری به دماوند می‌روند، تاریخ مصرف برخی کالاها به پایان برسد که آنها هم از بین می‌رود. از سوی دیگر شاید شما در مرکز شهر هم برای خرید به مغازه‌ای بروید و جنسی در آنجا وجود داشته باشد که تاریخ آن گذشته است. این موضوع به این معنا نیست که همه کالاها تاریخ‌گذشته هستند.
در سال ۹۴ اعلام کردیم که صاحبان قاطرها برای حمل هر کیلو بار باید ۲ هزار تومان دریافت کنند اما این شرایط به هیچ وجه عمل نمی‌شود. هزینه حمل یک بسته آب معدنی تا بارگاه، شاید ۱۰۰ هزار تومان بشود. چگونه می‌توان کالا را با همان قیمتی که روی بسته درج شده فروخت؟ شرایط ارائه خدمات در ارتفاع چهار هزار متری با شهر متفاوت است.
ولی این شرایط در ارتفاعات کشورهای دیگر نیست. به عنوان مثال در پناهگاه قله کازبک گرجستان، قیمت مواد غذایی هیچ تفاوتی با شهر تفلیس ندارد.
اقتصاد این کشورها هم مثل ما نیست. در این کشورها از جمله در قله کازبک، کوه‌نوردان و مواد غذایی با بالگرد به پناهگاه منتقل می‌شوند و نیازی نیست که هزینه مجزایی برای حمل کالا پرداخت شود. ما علاوه بر اینکه باید برای انتقال مواد غذایی با قاطر پول بدهیم، باید از درآمد خوابگاه هم هزینه کنیم. پارسال حدود ۳۰۰ میلیون تومان برای نگهداری از پناهگاه بارگاه هزینه شد.
شرایط جمع‌آوری زباله در دماوند هم تعریفی ندارد. علاوه بر تلنبار شدن انبوه زباله در مسیر صعود، نظافت در بارگاه هم چندان مطلوب نیست.
متاسفانه بسیاری از کوه‌نوردان هم نظافت را رعایت نمی‌کنند. به همه توصیه می‌کنیم که در بارگاه از کیسه‌خواب خودشان استفاده کنند، پتوها حتی برای استفاده به عنوان زیرانداز هم تمیز نیست چون کوه‌نوردان پس از صعود با بدن عرق‌کرده این پتو را دور خود می‌پیچند و آن را کثیف می‌کنند. در فصل تابستان باید هفته‌ای یک تن زباله از دماوند تخلیه شود. صاحبان قاطرها هم حاضر نیستند برای این کار با ما همراهی کنند و برای پایین آوردن زباله هم باید هزینه زیادی بدهیم. حتی وقتی یک فرد در ارتفاع، مصدوم می‌شود، ابتدا مبلغی حدود ۲ میلیون تومان می‌گیرند و سپس او را پایین می‌آورند. مجبور شدیم برای حمل زباله قاطر بخریم.
از سوی دیگر هنوز در این فصل قاطر به بارگاه سوم هم نمی‌رسد. چگونه می‌توانیم این حجم از زباله را جمع کنیم؟ زباله‌ها را خود کوه‌نوردان در کوه رها می‌کنند. حتی در بارگاه کیسه مدفوع و شیشه ادرار کوه‌نوردان را هم جمع کرده‌ایم. شهرداری برای جمع‌آوری زباله پول می‌گیرد اما به هیچ وجه همکاری نمی‌کند. جمع کردن زباله در ارتفاعات دماوند کار ساده‌ای نیست به خصوص اینکه در بخش زیادی از سال، صعود به ارتفاعات آن بسیار دشوار است و قاطر هم نمی‌تواند زباله را پایین بیاورد.
کوه‌نوردان خارجی باید برای مجوز صعود پول بدهند و طبیعی است که انتظار خدمات هم داشته باشند. اما بارها مشاهده شده که در پناهگاه‌ها از آنها می‌خواهند که مبلغ بیشتری نسبت به قیمت واقعی مواد غذایی یا اجاره تخت و اتاق بدهند. شرایطی که باج‌گیری به نظر می‌رسد. فدراسیون در این زمینه چه کاری انجام داده است؟
چارچوب فدراسیون به هیچ وجه اجازه چنین اتفاقاتی را نمی‌دهد و چنین موضوعی صحت ندارد.
آخرین پرسشم این است که آیا کوه‌نوردان خارجی، به اندازه پولی که پرداخت می‌کنند، خدمات می‌گیرند؟
پولی که از گردشگران خارجی گرفته می‌شود خرج ایرانی‌ها می‌شود. از مهر پارسال تاکنون، به اندازه انگشتان ۲ دست هم گردشگر خارجی به دماوند نرفته است که پولی دریافت کنیم. اما حتی وقتی گردشگر نمی‌آید هم باید برای مواردی مثل استقرار تیم‌های امداد و نجات هزینه کنیم و خدمات بدهیم.