عیسی کلانتری روز سه شنبه در نشست با وزرای محیط‌زیست پنج کشور حاشیه خزر، با موضوع حفظ محیط زیست دریایی خزر افزود: ما تجربه تلخی در راستای محیط‌زیست جنوب کشور در خلیج فارس داریم چون کشورهای حاشیه خلیج فارس اراده سیاسی کافی برای حفاظت از آن را ندارند از این رو امروز با صدها مشکل محیط زیستی مواجه هستیم.
وی اظهارداشت: امیدوارم این اراده در کشورهای حاشیه خزر باشد، ایران در ضلع جنوبی خزر واقع شده از این رو آلودگی کشورهای دیگر وارد سواحل ما می‌شود و اگر دبیرخانه کنوانسیون تهران این مسایل را به صورت روزانه دنبال می‌کرد به مشکلات خزر اضافه نمی‌شد، باید تلاش کنیم این ارثیه نسل‌های آینده را از بین نبریم.
وی ادامه داد: با یک توافق دوجانبه نمی توان مشکلات خزر را برطرف کرد، امیدوارم هرچه زودتر یک دبیرخانه فعال تشکیل شود و در اجلاس ششم که در باکو خواهد بود به توافق برسیم، با توجه به بسته بودن دریای خزر اگر تمام کشورها بخواهند وارد شوند قطعا امکانات خود را هدر خواهند داد، اما اگر دبیرخانه دایر شود کشورها می توانند به صورت هم افزایی ورود کنند.
کلانتری گفت: قطعا برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (یونپ) با تجربه ۵۰ ساله خود می تواند در این زمینه کمک کند، در خصوص مسائل دریای خزر از جمله انواع آلودگی ها و تنوع زیستی آن تمام کشورها باید همکاری کنند چون ایران در ضلع جنوبی خزر واقع شده از این رو آلودگی کشورهای دیگر در سواحل ما تا حد زیادی انباشته می‌شود و مشکلات عدیده‌ای را به وجود می‌آورد.
وی تاکید کرد: مسائل زیست محیطی و ژنتیکی آلودگی دریای خزر را باید در یک برنامه ۱۰ ساله پیگیری کنیم نباید در این زمینه وقت را تلف کنیم، پیشنهاد می کنم در اجلاس باکو برنامه ۱۰ ساله زیست محیطی خزر را تصویب کنیم و با پایش دسته جمعی کشورها، مسائل دریای خزر را حل و فصل کنیم و بتوانیم این دریا را به دریایی نمونه از نظر زیست محیطی در دنیا تبدیل کنیم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: البته امیدوارم که دبیرخانه دریای خزر به سرنوشت راپمی (محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان) تبدیل نشود و یک نهاد ناکارامد از آب در نیاید.
وی اظهار داشت: تقاضا دارم که هر چه سریعتر اجلاس ششم در باکو تشکیل شود تا تصمیمات نهایی در خصوص حفاظت از دریای خزر اخذ شود.
پایش خزر جدی گرفته شود
همچنین "مزقوم میرزا قالی‌اُف" وزیر محیط زیست قزاقستان گفت: همه ما به عنوان اعضای ساکن حاشیه دریای خزر خوب می دانیم که مشکلات زیست محیطی این دریا چیست، در جلساتی که در طی سال های گذشته داشتیم تلاش کردیم تا مشکلات خزر را بر طرف و این زیست بوم را حفظ کنیم، پروتکل های زیادی تهیه و پیش نویس آنها نوشته شده است که تعدادی از آنها توسط برخی کشورهای حاشیه خزر امضا شدند اما تعدادی هنوز به امضا نرسیده اند.
وی افزود: پایش خزر برای ما اهمیت زیادی دارد، آلودگی های نفتی و صنعتی که وارد خزر می شود کشورها را با مشکلات زیادی مواجه می کند، می دانیم که اثرات این آلودگی ها چیست و حل آنها نیازمند بحث و بررسی بیشتر است.
وی ادامه داد: کنوانسیونی وجود دارد مبنی بر اینکه استفاده و برداشت کشورها از منابع دریای خزر باید منطقی باشد، در راستای این کنوانسیون، پروتکل هایی هستند که هنوز توسط برخی کشورهای حاشیه خزر تصویب و لازم الاجرا نشده اند، درخواست می کنم در جلسه امروز تاکید شود تا روند تصویب پروتکل های خزر تسریع شود.
وزیر محیط زیست قزاقستان گفت: از آنجا که دریای خزر و منابع موجود در آن تماما در اختیار کشورهای حاشیه خزر قرار دارد و خزر یک دریای بسته است، مسئولیت هر اتفاقی در خصوص اثرات زیست محیطی آن بر عهده ما است، هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند نجات دهنده خزر باشد و تمام ۵ کشور مسوول هستند؛ تقاضا دارم در خصوص استقرار دبیرخانه کنوانسیون تهران تصمیم گیری شود، چون بر این باورم که آغاز به کار دبیرخانه می تواند تحرک بسیار جدی در راستای روابط چند جانبه کشورهای حاشیه خزر ایجاد کند.
آلودگی خزر نگرانی تمام کشورهای حاشیه است
در ادامه وزیر محیط زیست روسیه گفت: مساله اکوسیستم خزر بارها در بالاترین سطح در کشورهای اطراف این دریا مطرح شده است بر این باورم که این بیانیه ها باید توسط مسوولان کشورها اجرایی شود، کنوانسیون تهران در سال های دور به امضا رسید اما تا الان وضعیت دبیرخانه آن مشخص نشده است، به رغم اینکه طرح های پیشنهادی برای استقرار آن مطرح شده اما هنوز به یک جمع بندی درست نرسیدیم.
"دیمیتری کبیلکین" افزود: اگر توافقی وجود دارد باید بین ۵ کشور حاشیه خزر و تمام اعضا باشد، چون آلودگی دریای خزر نگرانی تمام کشورهای اطراف این دریای بسته است.
خزر در شرایط ایده آلی قرار ندارد
همچنین وزیر محیط زیست جمهوری آذربایجان گفت: طبق اسنادی که در اختیار ۵ کشور حاشیه خزر است، می بینیم که وضعیت خزر در شرایط ایده آلی قرار ندارد، همه ما در تلاشیم آینده خوبی برای اکوسیستم خزر پیش بینی کنیم.
"مختار بابایف" افزود: بر اساس آخرین آمار که توسط گزارش های کارشناسان مطرح شد؛ میزان حجم ورود آلاینده ها به خزر در سال های اخیر افزایش یافته است و این مساله یکی از مهمترین عواملی است که بر وضعیت اقلیمی خزر تاثیر گذاشته است.
تلاش کنیم تا کنوانسیون تهران ارتقاء یابد
در ادامه رییس دفتر اروپایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (یونپ) گفت: در راستای حفاظت از محیط زیست دریای خزر، سعی کنیم هماهنگی ها را بیشتر کنیم تا فعالیت ها را منسجم تر پیش ببریم، ۲۰ سال پیش برنامه محیط زیستی را آغاز کردیم که به وضعیت خزر می پرداخت از آن زمان تا کنون تلاش کردیم چارچوب های حقوقی را ایجاد کنیم و بر این اساس ۴ پروتکل داشتیم که دو تا از آنها امضا و تصویب شد و به مرحله اجرایی رسیده است.
"برنو پتزی" افزود: در حال تدوین پروتکل تبادل اطلاعات هستیم همچنین برنامه اقدام ملی و منطقه‌ای را تدوین کرده ایم و در حال کار بر روی توسعه یک برنامه پایش برای تمام کشورهای حاشیه خزر هستیم تا بتوانیم وضعیت محیط زیست خزر را ارزیابی کنیم و به اشتراک برسانیم در واقع این برنامه ها ما را به برنامه های کاری در خصوص خزر نردیک تر می کند.
وی اظهار داشت: در سال ۲۰۲۰ باید تلاش کنیم تا کنوانسیون تهران را ارتقاء دهیم تا به دستاوردهای بیشتری برسیم.
مشکلات زیست محیطی خزر فراموش نشود
در ادامه "مراد آتا جانف" نماینده ویژه ترکمنستان در دریای خزر گفت: نیاز بود در شرایط اپیدمی کرونا وضعیت دریای خزر را فراموش نکنیم، چون زندگی افراد زیادی به این پهنه آبی وابسته است. پس باید در خصوص مشکلاتی مانند انواع آلودگی ها، موضوعات به سرعت مطرح شود.