شیوع گسترده ویروس کووید ۱۹ یا کرونا در جهان که جان هزاران نفر را گرفته و میلیون‌ها نفر را نیز مبتلا کرده، نوعی سبک زندگی خاص به انسان تحمیل کرده است.
رعایت فاصله اجتماعی محدودیت‌هایی را برای انسان به همراه آورده و زندگی حتی در کنار عزیزان را از بیم مبتلا شدن به کرونا با مشکل مواجه کرده است.
کرونا سبکی از زندگی را برای مردم بازکرده که نه تنها کم‌سابقه بلکه بی سابقه است، افرادی که زندگیهایشان بدون مسافرت، خرید کردن، مهمانی و دورهمی های شبانه معنا نداشت، اکنون قرنطینه خانگی را بر هر چیز ترجیح داده و جز در موارد خاص نمی‌توانند، با محیط بیرون ارتباط برقرار کنند.
این همان سبک زندگی کرونایی است که به انسان تحمیل شده و تصویر جدیدی از «تغییر زیست نظام بهداشتی» در پی شیوع کرونا شکل گرفته که این پدیده نوظهور بزرگ‌ترین چالش بین‌المللی بشر از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون بوده است.
کرونا بر سبک زندگی مردم در ابعاد مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آموزشی، زیست محیطی، روانی و مذهبی و فقهی اثرات بسیاری داشته که از جمله می‌توان به برگزار نشدن نماز جمعه، مناسک و مراسم جمعی مانند عید فطر و روز قدس، تعطیلی حرم‌های مطهر، حوزه‌های علمیه و مساجد اشاره کرد که این امر مقدم بودن سلامتی و حفظ نفوس را نسبت به انجام مستحبات و امور مباح نشان می‌دهد.
کرونا بسیاری از ارتباطات خویشاوندی مانند صله رحم را به شدت تحت تأثیر قرار داده و تغییراتی در نوع ازدواج، تغییر در الگوی مصرف، تغییرات در نوع خوراک و آشپزی، تعطیلی مدارس دانشگاه‌ها و تغییرات اساسی در نوع حضور در ادارات ایجاد کرده است.
اما در کنار آثار منفی کرونا بر سبک زندگی و آسیب‌ها و زیان‌هایی که ایجاد کرده در برخی موارد نتایج مثبتی مانند تقویت رعایت بهداشت در هنگام خرید، آشپزی، کاهش و مصرف معقول در پوشاک، استفاده از اوقات فراغت و سایر مواردی که در ایام غیر کرونایی کمتر مورد توجه بود موجب شده تا سبک زندگی را تغییر دهد.
همدردی و اثرات روانی کرونا
کرونا موجب شد تا سبک زندگی اجتماعی و تقویت روحیه همدردی و وفاق بین مردم اتفاق افتد و با راه اندازی کاروان‌های کمک مومنانه، تغییر چرخه تولید از صنایع دیگر به تولید ماسک و الکل و انواع شوینده ها مجاهدت کادر درمانی نوعی معرفت‌گرایی و موجی از توجه به طبقات فرودست را در جامعه ایجاد نمود، که به نوعی احیای جلوه‌های اخلاقی ،تبلور مجاهدت و کمک به همنوعان را ورق زد.
یک استاد دانشگاه گفت: کرونا موجب شد تا جهانیان نسبت به درد و آلام ناشی از شیوع ویروس کرونا به هم نزدیک‌تر شوند و تلاش همزمان کشورها برای کشف واکسن کرونا نشان از روح مشترک انسانی دارد.
محمد موسوی افزود: با فراگیر شدن کرونا همه چیز از پای رایانه، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها، در دسترس بود و بسیاری از امورات روزمره خود را در خانه انجام می‌دادند، و طبیعی است که احتمال دارد پس از پایان همه‌گیری ویروس کرونای جدید، مردم همچنان نسبت به خریدهای اینترنتی اقبال نشان دهند و چنین کاری به مذاقشان خوش آمده باشد و بیماری COVID- ۱۹ با تغییر شبک زندگی نشان داد که می‌شود روش‌های جدید را بسیار راحت وارد زندگی‌مان کنیم.
وی افزود: بیشترین تغییر سبک زندگی کرونا در بحث مدارس بوده و کلاسهای آموزش آٍِنلاین خیلی سریع دایر شد. به نظر می‌رسد چنین روش آموزشی می‌تواند پس از پایان همه‌گیری بیماری COVID-۱۹ حتی در دانشگاه‌ها نیز به برگزاری چنین کلاس‌هایی در دوران پساکرونا پرداخت و از راه دور با هزینه‌ای کمتر، هم کار کرد و هم درس خواند.
اثرات آموزشی
مدیر آموزش و پرورش بروجرد گفت: با توجه به وجود حدود ۱۴ میلیون دانش‌آموز و چهار میلیون دانشجو، نظام آموزش جدیدی در ایران در حال شکل‌گیری است که از فضای مجازی در حوزه آموزش بهره می‌برد و البته این تغییر هنوز به صورت کامل شکل نگرفته و در مرحله جنینی است.
محمد مهرافزون اظهار داشت: پیش از انتشار ویروس کرونا تاکید بر آموزش حضوری بود، اما امروز نظام جدیدی در فرایند آموزش و انتقال اطلاعات به صورت میان چهره در حال شکل‌گیری است.
وی گفت: امروزه سبک زندگی و صله رحم، آموزش تحت تأثیر شیوع کرونا تغییر کرده است و افراد مناسبات اجتماعی خود را در بستر فضای مجازی، متناسب با این سبک نوین زندگی تغییر داده‌اند که این امر منجر به «ارتقای سطح سواد رسانه‌ای» شده به عنوان مثال مدیران ارشد و مسوولان می‌توانند بسیاری از نشست‌ها و جلسات خود را در بستر مجازی به صورت آنلاین برگزار کنند.
مهرافزون، کاهش چشمگیر زمان، صرفه‌جویی در هزینه‌های همایش‌ها و جلسات گسترده، افزایش سلامت و امنیت، کاهش تردد و ترافیک شهری همه از نتایج حاصله تغییر ثبت زندگی در دوران کرونا است .
اوقات فراغت
مدیر آموزش و پرورش بروجرد گفت: در دوران زندگی کردن با کرونا افراد زمان بیشتری را برای فراغت در اختیار دارند و سعی در گذران آن به بهترین شیوه دارند (مانند تماشای فیلم، مطالعه کتاب، شبکه‌های اجتماعی) و می‌توان گفت که با تعطیلی مراکز فرهنگی و تفریحی، سبک‌های جدیدی در شیوه گذران اوقات فراغت و مصرف فرهنگی جامعه شکل گرفته است.
مهرافزون یادآور شد: همه‌گیری کرونا و خانه‌نشینی افراد، سبب افزایش گفت‌وگو، تعامل و مدارا در خانواده‌ها گردید. بنابراین از این منظر شاهد بازگشت ارزش‌های سنتی به خانواده ایرانی هستیم.
وی تاکید کرد: اگر چه کرونا علاوه بر درد و رنج غیرقابل تحمل و از بین رفتن بسیاری از افراد همراه بوده و اقتصاد جهان را تحت تأثیر قرار داده و به سهم بازار جهانی صدمه رسانده و پدیده شوم بیکاری آسیب دیدن مشاغل کوچک و غیرثابت، روزمزد و فصلی را به همراه داشته اما تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کرده که تنها با رعایت فاصله اجتماعی و پروتکل الحاقی وزارت بهداشت می توان زندگی مسالمت امیزی با کرونا تا رسیدن به دوران پسا کر ونا داشت.
یک جامعه شناس بروجردی گفت: کرونا یکباره به عنوان پرمخاطب ترین خبر در صدر اخبار همه خبرگزاریها و رسانه های جهان قرار گرفت و زندگی مردم جهان را تحت تاثیر قرار داد .
حامد پرچی افزود: طبق نظر رئیس انستیتوی علوم اسلامی آلمان "پیام اصلی کرونا تغییر سبک زندگی است، لذا باید با ادبیات و الفبای زندگی پساکرونایی آشنا شد تا بتوان به دنیا و زندگی دنیایی کاملاً جدید بازگشت".
وی گفت: این که کرونا چه زمانی به پایان برسد و زندگی افراد به روال سابق برگردد مشخص نیست و باید پذیرفت تا زمانی که کرونا هست باید با تغییر سبک زندگی، رعایت فاصله اجتماعی استفاده از ماسک و دستکش با آن زندگی و اهداف را پیش برد زیرا کرونا همه چیز را دگرگون و متحول ساخته و به کلی دنیای دیگری را رقم زده است.
وی اظهار داشت: اگر نظام بهداشت و درمان بتواند راه برون رفت از کرونا را بیابد آٍِن گاه باید در حوزه‌های مختلف و همه بخش‌های حیات فردی و اجتماعی تغییرات لازم صورت پذیرد و بی شک با روش‌ها ی پیشاکرونایی نمی‌توان زندگی پساکرونایی را کلید زد.
پرچی تاکید کرد پیام اصلی کرونا؛ "ضرورت تغییر و اصلاح در سبک زندگی انسانها در سطح جهان است".