کرمان به حق سرزمین شگفتی ها و جاذبه ها است و در این میان صنایع دستی به عنوان جلوه ای از فرهنگ، اقلیم، آداب و رسوم و هنر مردمان این دیار کویری محسوب می شود که در طول تاریخ توسط نسل های متمادی حفظ و منتقل شده است.
با شیوع ویروس کرونا از اواخر سال قبل در کشور حوزه صنایع دستی مانند بسیاری از فعالیت های شغلی با محدودیت و توقف ناخواسته روبرو شد که بیکاری و رکود در این کسب و کار سنتی و مهم ارمغان این بلای نوظهور بود.
با توجه به طولانی شدن و غیر قابل پیش بینی بودن زمان اتمام بحران کرونا، اگر چه محدودیتهای اقتصادی و اجتماعی بتدریج کاهش یافته، اما ترمیم آثار زیانبار این پدیده مخرب زمانبر و هزینهبر است که نیاز به حمایت های معنوی و مالی از طرف دولت دارد.
صنایع دستی کرمان که در سالهای اخیر با اقبال و برنامه ریزی مدون مسئولان در سطح ملی و استانی روبرو شده بود، در حال حاضر چالش عمیقی را پیش رو دارد و چاره اندیشی فوری را می طلبد.
در هفته صنایع دستی فرصتی شد تا آخرین وضعیت، مشکلات و دغدغه های این حوزه مهم و اشتغالزا را از زبان فعالان صنایع دستی کرمان و مسئولان ذیربط پیگیری کنیم.
در انتظار تسهیلات جبران ضرر و زیان کرونا هستیم
مدرس و تولید کننده صنایع دستی استان کرمان با اشاره به رونق تولیدات این بخش در سال گذشته گفت: وضعیت تولیدات صنایع دستی بسیار پیشرفت کرده و بازار با تنوع محصولات و عرضه زیاد همراه است که نشان از استقبال مردم از این هنر دارد.
شبنم بسطامی افزود: بطور مثال افراد زیادی برای کسب آموزش و مهارت در دوختن پته کرمان به اینجانب مراجعه می کنند که هر کدام پس از مدتی مشغول به فعالیت و اشتغال می شوند تا قسمتی از معیشت اقتصادی خانواده را تامین کنند.
وی تصریح کرد: اما شیوع کرونا تمامی فعالیتهای آموزشی و تولیدی را در کارگاهها و مراکز تولید صنایع دستی متوقف کرد که ضربه بسیار بزرگی بر پیکره تازه جان گرفته صنایع دستی استان بود که جبران آن سخت است.
فعال صنایع دستی استان کرمان تاکید کرد: ضمن آنکه با تعطیل شدن مراکز فروش مواد اولیه مثل نخ و شال پته، تهیه این اقلام با مشکل مواجه شد و در این مدت تولید کنندگان و دوزندگان پته مجبور بودند برای تهیه مواد اولیه قیمت های گزافی را به افراد سود جو بپردازند.
وی ادامه داد: هر چند اوضاع در روزهای اخیر به تدریج کارگاهها و فروشگاههای عرضه محصولات و مواد اولیه صنایع دستی بازگشایی شده اند، اما ضرر و زیان به این حوزه در سه ماه گذشته قابل توجه بوده است.
بسطامی اظهار داشت: در حوزه آموزش نیز وقفه داشتیم و وضعیت هنوز عادی نشده و در نظر داریم با حفظ موازین بهداشتی و رعایت فاصله گذاری فعالیت های آموزشی صنایع دستی را آغاز و سرو سامان بدهیم.
وی با اشاره به وعده مسئولان حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی در رابطه با کمک به فعالان این بخش بیان کرد: خبرها و صحبت هایی در روزهای اخیر شنیده ایم که به افراد زیان دیده کرونا تسهیلات و کمک هایی می شود و در انتظار محقق شدن آنها هستیم.
این هنرمند صنایع دستی کرمان تاکید کرد: بازار صنایع دستی با رقابت شدید همراه است و اگر هنرمندان و فعالان نتوانند به موقع تولیدات خود را به بازار عرضه کنند در فروش و برگشت سرمایه و هزینه به مشکل برمی خورند و اشتغالشان را از دست می دهند.
تولیدکنندگان صنایع دستی در آستانه بیکاری هستند
هنرمند صنایع دستی کرمان گفت: شیوع ویروس کرونا در آستانه عید و تعطیلات باعث کاهش تردد و شمار گردشگران شد و به همین دلیل بهترین فصل را برای فروش محصولات از دست رفت و اکنون اغلب فروشگاههای و انبارها از اجناس تولیدی پر است.
مارال عسگری افزود: گالری هایی که آثار هنرمندان را برای عرضه و فروش ارائه می کردیم، به دلیل کرونا تعطیل شدند و توان پرداخت اجاره بهای این اماکن را هم نداریم و از مسئولان انتظار داریم حداقل اجاره زمانی که تعطیل بودیم را ببخشند.
وی بیان کرد: در بخش آموزش هم به دلیل ترس مردم از کرونا استقبال چندانی از کلاس ها نشده است که نیاز به بهتر شدن وضعیت و شرایط فعلی دارد، اما استقابل هنرجویان در سال قبل نسبتا از آموزش صنای دستی خوب بود.
این هنرمند سفالگر کرمانی تصریح کرد: برای دریافت تسهیلات کرونا در سامانه فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت نام کرده ایم، اما تا این لحظه هیچ خبری از پرداخت تسهیلات نشده است و این در حالی است که فعالان صنایع دستی توان مالی بالایی برای جبران ضرر و زیان های خود ندارند.
وی با اشاره به مشکل بیمه نبودن برخی از هنرمندان صنایع دستی اظهار داشت: بارها به نهادها و ادارات مختلف برای تحت پوشش قرار گرفتن بیمه مراجعه کردیم، اما به نتیجه ای نرسیدیم و بحران کرونا نشان داد پوشش بیمه ای برای فعالان این حوزه ضروری است.
عسگری افزود: مشکلات اقتصادی و گرانی مواد اولیه و افزایش هزینههای تولید هم از دیگر چالشهای پیش رو هنرمندان صنایع دستی کرمان است که عرصه را برای فعالان تنگ کرده است.
وی تاکید کرد: بسیاری از خانوادهها بویژه بانوان از طریق فروش محصولات و تولید صنایع دستی ارتزاق می کنند و از بین رفتن اشتغال آنها موجب بیکاری و از بین رفتن زحمات فعالان این عرصه می شود.
سامانه کارا برای برای جبران خسارت کرونا به صنایع دستی فعال می شود
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان گفت: هنرمندان صنایع دستی به دلیل تعطیلشدن کارگاه ها و فروشگاه ها در ایام نوروز که بیشترین فروش محصول را داشتند، ضرر و زیان زیادی متحمل شدند و اغلب وضعیت مناسبی ندارند.
کاظم حسین زاده افزود: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان برای حمایت از فعالان آسیب دیده از کرونا اقداماتی همچون بخشیدن اجاره بهای اماکن تحت تملک میراث فرهنگی و استمهال وامهای دریافتی فعالان به مدت سه ماه و تمدید بیمه تا پایان اردیبهشت ماه را در دستور کار قرار داده است.
وی بیان کرد: بزودی تسهیلاتی برای جبران ضرر و زیان کرونا جهت فعالان حوزه صنایع دستی در قالب سامانه کار تعین می شود که متقاضیان می توانند برای دریافت در این سامانه ثبت نام کنند.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان افزود: با بررسیهای انجام شده حدود ۳۹ میلیارد تومان به حوزه صنایع دستی استان کرمان خسارت وارد شده است که برآورد میزان خسارت به وزارت خانه اعلام گردیده تا تصمیمات لازم اتخاذ شود.
وی با اشاره به رونق گردشگری در سال گذشته در استان کرمان اظهار داشت: حدود ۲ میلیارد و ۲۰۰ هزار دلار صادارت چمدانی صنایع دستی از گمرکات استان داشتیم که رشد ۱۰۰ درصدی نسبت به سال قبل داشت و امیدواریم با بهبود شرایط ناشی از کرونا، وضعیت اقتصادی اهالی صنایع دستی به حالت عادی برگردد.
حسین زاده تصریح کرد: فعالان صنایع دستی استان کرمان با استفاده از بیمه روستائیان و عشایر در حوزه صنایع دستی از مزایایی نظیر از کار افتادگی، بازنشستگی، بیکاری برخوردار شوند.
در حال حاضر حدود ۷۰ هزار هنرمند صنایع دستی در استان کرمان با ۶۷ رشته صنایع دستی فعال هستند که از این تعداد تاکنون ۱۵ هزار هنرمند شناسایی و مجوز اعطای پروانه به آنها اختصاص داده شده است.
فرش، گلیم، پته، ابزار و آلات فلزی، شال، سنگ های زینتی و قیمتی از مهمترین رشته های صنایع دستی استان کرمان است که آوازده جهانی دارند.
تاکنون در سطح کشور ۱۷۵ هزار بیمار کرونایی شناسایی شدند که ۱۳۸ هزار و ۴۵۷ نفر پس از بهبودی از بیمارستان ها مرخص شدند و آمار مرگ بیماران مبتلا به این ویروس در سطح کشور تا ۲۰ خردادماه سال جاری به ۸ هزار و ۴۲۵ نفر رسید.