«علیمراد اکبری» روز چهارشنبه در نشست خبری خود به مناسبت هفته جهاد کشاورزی در جمع خبرنگاران افزود: در طرح تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی ۱۴ آیتم وجود دارد که چند مورد به وزارت جهاد کشاورزی و مابقی مربوط به وزارت نیرو است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور آب و خاک با اشاره به اینکه حدود ۴۰۰ هزار حلقه چاه مجاز در کشور فعال است، اظهارداشت: در سال‌های گذشته انسداد چاه‌های غیرمجاز به شکل اندک انجام می‌شد به طوری که با اهداف برنامه فاصله زیادی داشت، البته این اقدام مشکلاتی هم دارد زیرا در برخی مناطق معیشت مردم و یا مسائل سیاسی و اجتماعی به این چاه‌ها گره خورده است.
اکبری گفت: اکنون برخی کشاورزان دارای چند حلقه چاه مجاز و غیرمجاز هستند که ما به وزارت نیرو اعلام کرده‌ایم تا چاه‌های غیرمجاز این افراد مسدود شود و برای کشاورزانی که معیشتشان به چاه‌های غیرمجاز گره خورده برنامه‌ای بریزیم که برای تولیدات گلخانه‌ای برداشت آب مشخصی داشته باشند به طور مثال کسی که چاه غیرمجاز دارد به جای پنج لیتر از یک لیتر آب استفاده کند.
به گفته وی، سه نوع برداشت آب از چاه های غیرمجاز، برداشت اضافه آب از چاه‌های مجاز ( بجای ۱۵ لیتر ۲۰ لیتر ) و برداشت از چاه‌های مجاز داریم.
کاهش برداشت آب چاه‌های مجاز و دارای پروانه توسط وزارت نیرو
معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی افزود: اکنون وزارت نیرو به دنبال اصلاح پروانه‌های چاه‌های مجاز قانونی که دارای آبیاری تحت فشار و الگوی کشت است درحالیکه ما آبیاری تحت فشار را برای یک کشاورز بنا به نوع محصول و دوره‌های آبیاری ۲۰ لیتر در ثانیه طراحی کرده‌ایم و اگر این میزان آب کاهش یابد دیگر سیستم آبیاری به دلیل قطر لوله، آبپاش، قطره چکان کار نمی‌کند.
وی اضافه کرد: همچنین وزارت نیرو در برنامه‌ای ایجاد یک ایستگاه پمپاژ را روی چاه‌های مجاز هدف‌گذاری کرده است درحالی که ممکن است در مسیر یک چاه ۳۰ کشاورز از این آب برداشت کنند که نیاز به وجود دستگاه‌های پمپاژ مختلف بر سر مزارع و باغ‌ها است.
اکبری با بیان اینکه همه کشاورزان یک نوع محصول را کشت نمی‌کنند، ادامه داد: بنابراین نیاز آبی گیاهان برای زمان و دوره آبیاری متفاوت است.
مصرف آب کشاورزی کمتر از ۷۰ درصد
معاون وزیر جهادکشاورزی در امور آب و خاک تصریح کرد: براساس ارزیابی‌های صورت گرفته روی ۳۸ محصول در ۷۸ درصد اراضی کشاورزی و تطبیق آن با سند ملی نشان می‌دهد که مصرف آب بخش کشاورزی بین ۶۵ تا ۷۰ درصد است.
وی با تاکید براینکه محصولات کشاورزی ما دچار مشکل کم آبیاری است، اظهارداشت: از این تعداد محصول ۲۳ محصول زراعی و ۱۵ محصول باغی است که به طور مثال محصول انگور دچار کم آبیاری است.
اکبری افزود: ملاک اندازه‌گیری ما آب ورودی به مزرعه است و نباید آبی که در شبکه‌های انتقال آب، کانال‌ها و پشت سدها تبخیر می‌شود به حساب بخش کشاورزی قرار دهیم.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: اکنون آیین‌نامه حق نظاره در حال تدوین است به طوری که کشاورزان باید به ازای مصرف هر مترمکعب آب ۲۰ تومان پرداخت کنند که امیدواریم این مبلغ برای توانمندسازی کشاورزان هزینه شود.
تجهیز ۱۴ هزار هکتار باقیمانده اراضی سیستان برای کشت پاییزه
اکبری اظهارداشت: در ابتدای خردادماه امسال با حضور رییس جمهوری ۳۲ هزار هکتار از اراضی سیستان و بلوچستان افتتاح شد که تلاش داریم ۱۴ هزار هکتار مابقی را برای کشت پاییزه آماده سازی کنیم.
وی تصریح کرد: همچنین در این طرح وزیر نیرو تخصیص ۳۰ درصد آب به بخش کشاورزی را مژده داد که مکاتباتی دراین زمینه صورت گرفته و امیدواریم این آب برای کشت بهاره به تفکیک دشت مشخص و اختصاص یابد زیرا سال آینده با محدودیت ارزی روبرو هستیم بنابراین باید به سمت جهش تولید گام برداریم.
به گفته وی، طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در سال جهش تولید برای بخش زراعت افزایش سه میلیون تنی تولید محصولات استراتژیک در دستور کار قرار گرفته است.
کشت ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی نوآباد
معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: از مجموع پروژه‌های خوزستان و ایلام و شبکه‌های غرب و شمال غرب کشور حدود ۱۰۰ هزار هکتار اراضی نوآباد (اراضی دیم ) دراختیار داریم که آماده کشت دوم است.
وی اظهارداشت: طبق برنامه شبکه‌های زهکشی غرب و شمال غرب کشور در سامانه گرمسیری کرمانشاه از ابتدای سال تاکنون ۱۰ هزار هکتار از این سامانه زیر کشت رفته است و در سه مقطع اول تیرماه، آذرماه و اسفندماه به رییس جمهوری قول دادیم ۱۱۰ هزار هکتار از این شبکه‌ها که آبگیری نشده با مشارکت وزارت نیرو اجرایی شود.
وی با بیان اینکه برای اولین بار با وزارت نیرو گزارش مشترک تهیه می‌کنیم افزود: مطالعات خاکشناسی ما به صورت نیمه تفصیلی انجام می‌شد اما به علت حساسیت دشت سیستان اولین بار مطالعات نیمه تفصیلی دقیق انجام داده‌ایم و با مشخص شدن تمامی زون‌ها، بیش از ۹۵ درصد این اراضی مستعد آبیاری تیپ و بخش کمی آبیاری ثقلی است.
اکبری اضافه کرد: توسعه سامانه‌های نوین آبیاری ، قبل از انقلاب ۳۸ هزار هکتار بود اکنون سطح آبیاری تحت فشار ۲.۴ میلیون هکتار رسیده که ۱.۴ میلیون هکتار آن در دولت تدبیر و امید با اعتبار یک میلیارد و ۵۰ میلیون تومان انجام شده است.
۲۲۲۱ میلیارد تومان اعتبار امسال بخش آب و خاک کشاورزی
معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: امسال اعتبار بخش معاونت آب و خاک کشاورزی دو هزار و ۲۲۱ میلیارد تومان است که ا ز این میزان ۱۰۰ میلیون یورو برای آبیاری تحت فشار و ۴۷۰ میلیون تومان از بودجه عمومی دولت تامین شده است.
وی اقدامات مهم این معاونت را احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی، تجهیز و نوسازی اراضی، توسعه قنوات ، ایجاد تشکل‌های آب و خاک و آب‌بندان‌ها برشمرد و افزود: در سه استان گیلان، مازندران و گلستان سالانه حدود ۱۱ میلیارد مترمکعب آب وارد دریای خزر می‌شود که برای مهار بخشی از این آب و تخصیص آن به کشت برنج طرحی را تهیه کردیم و این پروتکل به امضای سه استاندار رسیده است.
به گفته اکبری، در این طرح تلاش داریم ۲۴ هزار هکتار آب بندان این سه استان شمالی کشور را بازسازی و ظرفیتش را افزایش دهیم تا ظرفیت آب آن از حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب به ۱.۳ میلیارد مترمکعب برسد این درحالیست که سال گذشته ۷ هزار و ۵۰۰ هکتار انجام شد و امسال ۹ هزارو ۵۰۰ هکتار در دست اجراست.
معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: ۱۵ درصد هزینه اجرای این طرح‌ها را مردم تأمین می‌کنند و مابقی معادل ۳۵ درصد از محل اعتبارات استانداری ها و ۵۰ درصد از محل اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی تامین خواهد شد.
اکبری با اشاره به پروژه تجهیز و نوسازی اراضی دشت گلستان افزود: دشت گلستان ۲۸۰ هزار هکتار است که بخش عمده آن به دلیل شوری خاک با وجود بارندگی بالا، میزان تولید بسیار پایین بود که پس از زهکشی سطحی، میزان تولید را به ۲.۵ تن در هکتار رسیده است.
وی اضافه کرد: از ۲۸۰ هزار هکتار، در ۴۴ هزار هکتار عملیات زهکشی انجام شده و ۵۰ هزار هکتار هم در دست اجراست.
معاون وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و سهمش از آب شیرین یک دهم درصد جهان است افزود: ۷۰ درصد از بارش ها در زمانی اتفاق می‌افتد که فصل کشاورزی نبوده و همچنین با افزایش دو درجه دما، تبخیر ما سه برابر بارندگی ها است.
وی اضافه کرد: سهم منابع آبی کشور در آب های سطحی ۲۱ درصد، قنوات ۵.۲ درصد، چشمه‌ها ۱۷.۵ درصد و چاه‌ها ۵۶.۳ درصد است.
معاون وزیر جهادکشاورزی درباره خاک های قابل کشت کشور گفت: ۱.۳ میلیون هکتار از ۱۸ میلیون هکتار خاک کشور توان تولیدات کشاورزی را دارد و مابقی این خاک با مشکلاتی از قبیل شوری و قلیایی بودن و یا کمبود مواد آلی روبرو است.
به گفته وی، افزایش مواد آلی خاک، باعث صرفه جویی بیش از ۳۰ درصدی در مصرف آب و افزایش ۴۰ درصدی محصولات کشاورزی می‌شود.
اکبری اضافه کرد: حفاظت کمی و کیفی از منابع آب و خاک، افزایش راندمان و بهره‌وری و تقویت امنیت غذایی در چارچوب توسعه پایدار از اهداف این معاونت در بخش کلان است به طوری که هر اقدامی بدون نگاه به توسعه پایدار اشتباه است
معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: سیاست‌های این معاونت اعمال مدیریت به هم پیوسته آب، خاک و گیاه است که به تازگی انرژی هم به آن اضافه شده است.
وی افزود: همچنین استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری و هوشمندسازی سیستم‌ها و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند فائو که دو پروژه با آنها داریم به طور مثال یکی پروژه سیرداپ با ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در دشت قزوین و پروژه CCP که از فروردین سال گذشته و با وقوع سیل با سرمایه گذاری ۵۰۰ هزار دلاری شروع شده است که با اجرای آن روی سیل و مدیریت خاک مطالعات تحقیقاتی انجام می‌شود.
اکبری با اشاره به پروژه ۵۵۰ هزار هکتاری احیای اراضی خوزستان و ایلام اظهارداشت: تاکنون ۲۹۵ هزار هکتار از این پروژه با چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری به بهره‌برداری رسیده که ۲۵۰ هزار هکتار از این پروژه به زیر کشت رفته است.
رفع ممنوعیت کشت برنج در خوزستان به شرط وجود آب
وی با بیان اینکه در اراضی افتتاح شده طرح احیای اراضی خوزستان، ۵۰۰ هزار تن برنج تولید شده است، تصریح کرد: در هفته‌های اخیر، مصوبه هیات دولت در ممنوعیت کشت برنج در استان‌ها به جز گیلان و مازندران اصلاح شد و خوزستان هم در صورت وجود آب کافی در پشت سدها، امکان کشت برنج را خواهد داشت.
اکبری با بیان اینکه طبق آمارها سالانه بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد مترمکعب واردات آب مجازی داریم، گفت: سالانه پنج میلیارد مترمکعب صادرات آب مجازی صورت می‌گیرد این بدان معناست که سالانه ۳۰ میلیارد مترمکعب توازن مثبت آب مجازی داریم.