لاک‌پشت پرنده فهرستی از کتاب‌های ادبیات کودک و نوجوان است که با همکاری مؤسسه شهر کتاب و فصلنامه تخصصی پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان تهیه می‌شود. گروهی از منتقدان و کارشناسان کودک و نوجوان در پایان هر فصل، فهرستی از کتاب‌های کودک و نوجوان منتشر شده را در فهرست لاک‌پشت پرنده معرفی می‌کنند. این فهرست به عنوان ضمیمه فصلنامه پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان منتشر می‌شود و می‌تواند راهنمای پدرها و مادرها، معلم‌ها و مربی‌ها و سایر علاقه‌مندان به ادبیات کودک و نوجوان باشد تا مناسب‌ترین کتاب‌های سال را برای کتاب‌خوانی بچه‌ها و دانش‌آموزان انتخاب کنند.
در سال اول انتشار این فهرست، کتاب‌ها در سه گروه کتاب‌های عالی، کتاب‌های خوب و کتاب‌های راه‌یافته طبقه‌بندی و معرفی می‌شدند. درحال‌حاضر، کتاب‌ها بر مبنای گروه سنی و گروه موضوعی و همچنین، بر حسب رأی داورها با امتیاز شش لاک‌پشت (کتاب‌های بسیار عالی)، پنج لاک‌پشت (کتاب‌های عالی)، چهار لاک‌پشت (کتاب‌های خیلی خوب) و سه لاک‌پشت (کتاب‌های خوب) معرفی می‌شوند.
سی و دومین فهرست لاک پشت پرنده به دلیل شرایط فعلی جامعه ناشی از شیوع ویروس کرونا جمعه ۲۳ خرداد از ساعت ۱۸ از طریق صفحه اینستاگرام شهرکتاب مرکزی طی جشنی آنلاین رونمایی می شود.
در اطلاعیه لاک‌پشت پرنده آمده است: «حتما می‌دانید جشن امضای زمستانی «لاک‌پشت پرنده» به خاطر حفظ سلامتی دوستان و همراهانش به تعویق افتاد.
دوست داشتیم می‌توانستیم برای رونمایی از جدیدترین فهرست «لاک‌پشت پرنده» در شهرکتاب مرکزی میزبان شما باشیم، اما فکر کردیم راه جدیدی را امتحان کنیم و این‌بار برای جشن امضای لاک‌پشت پرنده به خانه‌های شما در سراسر ایران بیایم.
مریم محمدخانی دبیر اجرایی این طرح روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: کتاب های داوری شده در این دوره کتاب های چاپ اول زمستان ۹۷ هستند که از سوی ناشران مختلف به این فهرست ارسال شده اند.
وی گفت: بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب از میان این کتاب ها با انتخاب هیات داوران حائز شرایط دریافت امتیاز لاک پشت پرنده شده اند. که از بالاترین امتیاز این فهرست ۶ تا ۳ لاک پشت دریافت خواهند کرد.
به گفته وی کتاب های این فهرست در ۵ گروه ادبیات، هنر و سرگرمی، دین و علوم انسانی، علمی و آموزشی و زیر ۵ سال دسته بندی می شوند.
طرح لاک پشت پرنده همچنین از سال ۹۱ اقدام به اهدای نشان طلایی و نقره ای لاک پشت پرنده کرده است، نشان طلایی به کتابی تعلق می‌گیرد که دو سوم از کل داوران آن کتاب را شایسته دریافت نشان طلایی بدانند. نشان نقره‌ای هم به کتاب یا کتاب‌هایی تعلق می گیرد که دو سوم داوران حاضر در جلسه آن کتاب را شایسته دریافت نشان نقره‌ای بدانند.
داوری کتاب‌ها بر اساس معیارهای لاک‌پشت پرنده و با رأی مخفی انجام شده است و طبق آیین‌نامه، نشان‌های طلایی و نقره‌ای به کتاب‌های ویژه‌ای که بیش‌ترین هماهنگی را با معیارهای لاک‌پشت پرنده داشته باشند، اهدا می شود.
به گفته محمد خانی نامزدهای نهایی هشتمین دوره نشان طلایی و نقره‌ای لاک‌پشت پرنده ۹ کتاب هستند که پس از بررسی کتاب‌هایی که با امتیاز شش و پنج لاک‌پشت به فهرست‌های فصلی لاک‌پشت پرنده در سال ۱۳۹۷ راه پیدا کرده بودند، انتخاب و اعلام شده‌اند. همچنین جشن اهدای این نشان به دلیل شیوع کرونا به تعویق افتاده اما در مراسم آنلاین روز جمعه اعلام می شوند.
برگزیدگان برای دریافت نشان از بین این کتاب‌ها انتخاب و معرفی خواهند شد:
۱. این کتاب را ممنوع کنید/ نویسنده: الن گرتز/ مترجم: سارا عاشوری/ ناشر: پرتقال
۲. پسری که با پیراناها شنا کرد/ نویسنده: دیوید آلموند/ تصویرگر: الیور جفرز/ مترجم: ریحانه جعفری/ ناشر: هوپا
۳. جنگل برای همه/ ایده‌پرداز و تصویرگر: نازنین عباسی/ طراح و سازنده اوریگامی: علیرضا علاءالدینی/ عکاس: بهداد شیرمحمدی/ ناشر: فاطمی (کتاب طوطی)
۴. دشمن/ نویسنده: دیوید کالی/ تصویرگر: سرژ بلوک/ مترجم: رضی هیرمندی/ ناشر: کتاب چ (چشمه)
۵. شکارگاه عجیب/ نویسنده: سمیرا آرامی/ تصویرگر: معصومه صحبتی/ ناشر: شرکت انتشارات فنی ایران
۶. قبرستان عمودی (از مجموعه دروازه مردگان)/ نویسنده: حمیدرضا شاه‌آبادی/ ناشر: افق
۷. گفت‌وگوی جادوگر بزرگ با ملکه جزیره رنگ‌ها/ نویسنده: جمشید خانیان/ ناشر: افق
۸. ماجراهای ریگو و رزا/ نویسنده: لورنتس پائولی/ تصویرگر: کاترین شرر/ مترجم: الهام مقدس/ ناشر: ایران‌بان
۹. من پنیرم/ نویسنده: رابرت کورمیر/ مترجم: رویا زنده بودی/ ناشر: آفرینگان
حمید اباذری، معصومه انصاریان، محمود برآبادی، جعفر توزنده‌جانی، شکوه حاجی‌نصرالله، مینا حدادیان، شیوا حریری، شادی خوشکار، فاطمه زمانی، علی‌اصغر سیدآبادی، رودابه کمالی، گیسو فغفوری، نلی محجوب، مریم محمدخانی، فرمهر منجزی، رویا میرغیاثی و سید مهدی یوسفی، گروه داوری لاک‌پشت پرنده در هشتمین دوره اهدای نشان‌های طلایی و نقره‌ای را تشکیل می‌دادند.