پاتریک وایت (Patrick White) استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه کِبک در یادداشتی در پایگاه اینترنتی کانورسیشن می‌نویسد: پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا بحرانی بی‌سابقه را در حوزه روزنامه‌نگاری ایجاد کرده است که می‌تواند خسارت سنگینی را به سازمان‌های خبری وارد کند.
آینده و بقای روزنامه‌نگاری در دستان هوش مصنوعی است. به گفته فرانچسکو مارکونی استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه کلمبیا، عبارت هوش مصنوعی به دستگاه‌های هوشمندی اشاره دارد که از طریق تجربه دانش کسب می‌کنند و کارها را به سبک انسان‌ها انجام می‌دهند.
مارکونی رئیس سابق آزمایشگاه رسانه وال استریت ژورنال و خبرگزاری آسوشیتدپرس به تازگی کتاب خبرسازان، هوش مصنوعی و آینده روزنامه‌نگاری (Newsmakers, Artificial Intelligence and the Future of Journalism) را درباره نقش هوش مصنوعی در متحول کردن صنعت خبر منتشر کرده است.
فرضیه وی روشن و انکارناپذیر است: دنیای روزنامه‌نگاری با سرعت تکامل تکنولوژی‌های جدید هماهنگ نیست. بنابراین اتاق‌های خبر باید از چیزی که هوش مصنوعی برای ارائه دارد، بهره گیرند و به یک الگوی جدید برسند. از منظر مارکونی، روزنامه‌نگاران و مدیران رسانه‌های خبری خود را از این نعمت محروم کرده‌اند و هوش مصنوعی باید در قلب مدل تجاری روزنامه‌نگاری آینده باشد.
وایت می نویسد: من به عنوان یک استاد روزنامه‌نگاری از دانشگاه کبک مونترال که از سال ۱۹۹۰ تاکنون تکامل حرفه روزنامه‌نگاری را از نزدیک دنبال کرده است، کم و بیش با این عقیده مارکونی موافقم.
به عنوان نمونه، خبرگزاری ملی کانادا (The Canadian Press) یکی از معدود رسانه‌های خبری در این کشور است که در اتاق خبر خود از هوش مصنوعی استفاده می‌کند؛ این خبرگزاری سیستمی مبتنی بر هوش مصنوعی را برای سرعت بخشیدن به فرآیند ترجمه اخبار ابداع کرده است. خبرگزاری فرانسه (AFP) نیز از هوش مصنوعی برای شناسایی عکس‌های دستکاری شده استفاده می‌کند.
فواید استفاده از هوش مصنوعی در اتاق‌های خبر
ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی با تحلیل پایگاه‌های بزرگ داده می‌توانند به محض ظهور هر نوع الگو یا ناهنجاری در داده‌های کلان، این مساله را به اطلاع روزنامه‌نگاران نشریه اقتصادی بلومبرگ برسانند.
هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با روی کاغذ آوردن مصاحبه‌های صوتی و تصویری، در وقت و انرژی روزنامه‌نگاران صرفه‌جویی کند. خبرگزاری فرانسه برای این کار ابزار مخصوصی دارد. همین موضوع در خصوص گزارش‌ها درباره آلودگی یا خشونت که به پایگاه‌های بزرگ داده وابسته است، نیز صدق می‌کند. دستگاه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های پیچیده را در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحلیل کنند. در مرحله بعد نیز روزنامه‌نگاران نیز مسئولیت‌های اصلی خود اعم از راستی‌آزمایی، تحلیل، در متن قرار دادن و جمع‌آوری اطلاعات را انجام می‌دهند. هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزینی برای این نقش باشد. از این جهت، نیروهای انسانی باید در کانون فرآیند خبرنگاری باقی بمانند.
رسانه‌های خبری باید به توسعه یک مدل عضویت پولی، نزدیک شدن به جوامع خود به واسطه انتشار محتواهای مربوط و متناسب، ابداع محصولات جدید اعم از خبرنامه‌ها یا بولتن‌های خبری، پادکست و ویدئو و نشر مضامین جدید و به روز فکر کنند. هوش مصنوعی می‌تواند با تولید اخبار شخصی سازی شده یا پیشنهاد اخبار متناسب با ذائقه مخاطب، بخشی از این فرآیند را تسهیل کند.
در یک اتاق خبر، امروز بیش از هر زمان دیگری، به استفاده از پایگاه‌های داده برای پیدا کردن داستان‌های خبری که به خوانندگان، شنوندگان، بینندگان و کاربران اینترنتی مربوط باشد، نیاز است. همین حالا نیز ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی متعددی برای شناسایی موضوعات داغ روز در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، موجود هستند. این دست از ابزارها همچنین می‌توانند به اتاق‌های خبر در پخش و توزیع محتوا کمک کنند.
البته در این باره باید اندازه اتاق خبر را نیز در نظر گرفت. یک هفته‌نامه کوچک یا یک سازمان خبری محلی ممکن است در حال حاضر منابع لازم برای به کارگیری هوش مصنوعی را نداشته باشد اما سازمان‌ها و نشریات بزرگتر باید همین حالا وارد عمل شوند. روزنامه‌نگاران باید تعلیم ببینند و برای آن که بتوانند بیشترین بهره را از تکنولوژی‌های جدید ببرند، با استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها همکاری کنند. هوش مصنوعی یک تب زودگذر نیست و ماندگار است.
مثال کووید-۱۹ را در نظر بگیرید. هوش مصنوعی فرصتی را برای تحلیل داده‌های سلامت عمومی برای کشف ارتباطات، تحلیل و کنکاش در داده‌های موجود در مقیاس محله به محله و خیابان به خیابان فراهم می‌کند. اما برای به ثمر رساندن چنین چیزی به روزنامه‌نگاران تعلیم دیده شده نیاز است.
هوش مصنوعی جای روزنامه‌نگاران را نمی‌گیرد
هوش مصنوعی قرار نیست جای روزنامه‌نگاران را گرفته و آنها را از کار بیکار کند. مارکونی معتقد است که تنها بین ۸ تا ۱۲ درصد از مسئولیت‌های فعلی روزنامه‌نگاران به دستگاه‌های هوشمند محول خواهد شد که در واقع دبیران و روزنامه‌نگاران را به سمت تولید محتوای منحصربه فرد، اختصاصی و جدید سوق می‌دهد.
عیوب تکیه بر هوش مصنوعی در حرفه خبرنگاری
در حال حاضر، ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در خبرگزاری آسوشیتدپرس کارهایی ابتدایی چون نوشتن چند پاراگراف خبری درباره نتایج رقابت‌های ورزشی و تهیه گزارش از درآمدهای فصلی انجام می‌دهند. از این ربات‌ها در سوئیس برای گزارش نتایج انتخابات و در واشنگتن پست برای تهیه خبر از نتیجه رقابت‌های المپیک استفاده می‌شود؛ نتیجه کار این دستگاه‌ها راضی کننده است اما در عین حال محدودیت‌های هوش مصنوعی را برجسته می‌کند.
یکی از خطرات استفاده از هوش مصنوعی رعایت نشدن اصل بی‌طرفی در طراحی الگوریتم (algorithm bias) است. از آنجایی که الگوریتم‌های هوش مصنوعی توسط انسان‌ها طراحی می‌شوند، همیشه تعصباتی وجود دارند که می‌توانند تحلیل داده را تغییر داده و به بروز عواقب جدی منجر شوند. بنابراین درستی سنجی و تایید نیروهای انسانی همواره به عنوان تضمینی در مقابله با خطاهای احتمالی باقی می‌ماند.
ما باید اتاق‌های خبر را به هوش مصنوعی تجهیز کنیم و با تجدید نظر در چرخه‌های خبری، به دنبال جذب مخاطب باشیم.