کم آبی مشکل امروز و دیروز نیست بلکه معضلی قدیمی است که روز به روز حادتر می‌شود و خشکسالی‌های دو دهه اخیر در دنیا و ایران گواه این ادعاست.
بنا به اعلام وزارت نیرو، از میان ۶۰۹ دشت کشور، ۴۲۰ دشت ممنوعه هستند و نباید از آنها آب برداشت کرد و وضع دیگر دشتهای کشور هم بهتر نیست و این یعنی که طی ۲۰ سال گذشته در ایران خشکسالی را تجربه کرده ایم.
در سرزمین خشک خراسان رضوی نیز ۳۴ دشت از ۳۷ دشت استان در وضعیت بحرانی قرار دارد و سطح سفره‌های آب زیرزمینی دچار افت زیادی شده است و این درحالی است که افزایش بارندگی در کوتاه مدت هیچ تاثیری در تقویت سفره‌های آب‌های زیرزمینی ندارد لذا افزایش بارندگی در ماه‌ها و سال اخیر نباید توهم پرآبی و گذر از خشکسالی را ایجاد کند.
افزایش نزولات جوی به شکل باران تاثیر چندانی بر منابع آب زیر زمینی ندارد
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص وضعیت آبی در این استان نسبت به کمبود آب شرب در استان در پی افزایش مصرف مشترکان شهری و روستایی هشدار داد.
سید ابراهیم علوی افزود: در پی افزایش دمای هوا و ادامه گرمی هوا و به تبع آن بالا رفتن مصرف آب در شهرها و روستاهای استان ضرورت مدیریت مصرف آب توسط شهروندان و مشترکان بیش از پیش احساس می شود.
وی ادامه داد: هر چند وضعیت بارش ها در اوایل امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل به مراتب بهتر بوده است اما نزولات جوی به شکل باران تاثیر چندانی بر منابع آب زیر زمینی ندارد.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: منابع زیرزمینی تامین کننده ۹۸ درصد آب شرب مورد نیاز مشترکان تحت پوشش این شرکت است و بارش های اخیر نیز جبران منابع از دست رفته از خشکسالی های سنوات قبل را نمی‌کند.
علوی افزود: ۳۴ دشت از ۳۷ دشت استان خراسان رضوی در وضعیت بحرانی قرار دارد و ۵۲۴ روستا و ۳۰ شهر در استان طی تابستان سال گذشته با تنش آبی مواجه بودند.
وی ادامه داد: تغییر بارش‌ها از برف به باران و ریزش نزولات یک سال آبی تنها در چند هفته، نشان‌دهنده تاثیری است که تغییرات اقلیمی بر آب و هوای استان خراسان رضوی دارد.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: این نوع بارش‌ها تاثیری بر تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی ندارد و تا حدودی به تقویت روان‌آب‌های سطحی کمک می‌کند.
علوی افزود: تنها راه ارائه پایدار خدمات تامین آب شرب، مدیریت و بهینه مصرف کردن است.
کرونا عامل افزایش مضاعف مصرف آب
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌رضوی با اشاره به افزایش مصرف آب با شیوع ویروس کرونا گفت: در پی شیوع ویروس کرونا ۱۴۰ میلیون لیتر آب به مصرف شبانه‌روزی این استان افزوده شد.
علوی افزود: این شرکت به سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر جمعیت شهری و روستایی آب‌رسانی می‌کند و چنانچه هر فرد در شبانه‌روز ۱۰ مرتبه و هر دفعه ۲۰ ثانیه به میزان چهار لیتر آب فقط برای شستن دست‌های خود مصرف کند ۱۴۰ میلیون لیتر به میزان مصرف شبانه‌روز استان افزوده می‌شود که این عدد به طور خودکار ۳۰ درصد مصرف آب استان را بالا می‌برد.
وی ادامه داد: در این شرایط باید مصارف غیر ضرور را کنار گذاشت تا در تابستان با شرایط حاد کم‌آبی مواجه نباشیم.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: شهروندان در مصرف صحیح آب باید همکاری لازم را داشته باشند و در صورت عدم توجه به اصل تاثیرگذار مدیریت مصرف، مشترکان با قطع آب و یا حداقل کاهش فشار آب مواجه خواهند شد.
علوی افزود: تمام ظرفیت آبی استان خراسان رضوی بدون وقفه در حال تزریق آب به ۳۷ هزار کیلومتر خط انتقال و شبکه توزیع و تحویل به سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۷۶ شهر و دو هزار و ۴۰۰ روستا در استان پهناور خراسان رضوی است.
کمبود هزار و ۵۰۰ لیتر آب در ثانیه در مشهد
فرماندار مشهد نیز با اشاره به کمبود منابع آبی در شهرستان مشهد گفت: میزان مصرف آب در شهر مشهد ۱۳ هزار و ۲۷۰ لیتر در ثانیه است و این در حالی است که هم اکنون تنها ۱۱ هزار لیتر آب تولیدی داریم و با حدود هزار و ۵۰۰ لیتر کمبود در تولید آب مواجه هستیم لذا باید طرح‌های مدیریت مصرف و بازچرخانی آب مورد توجه باشد.
محمد رضا هاشمی افزود:طی هفته گذشته تفاهم سه جانبه بازچرخانی آب بین شهرداری مشهد، سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی و شرکت آب و فاضلاب مشهد در زمینه مدیریت مصرف آب و جداسازی آب شرب از آب خاکستری و بازچرخانی آن با رویکرد کمک به شرایط محیط زیست شهر و منابع آب به امضا رسید.
وی ادامه داد: اجرای این گونه طرح‌ها و جایگزینی پساب به جای آب شرب برای آبیاری فضای سبز نقش مهمی در کاهش مصرف آب خواهد داشت از این رو اجرای این طرح می‌تواند یکی از راه‌های خوب برای تامین آب باشد.
نگرانی از روند صعودی مصرف آب
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به افزایش مصرف آب توسط شهروندان مشهدی در آستانه فصل تابستان اشاره و بیان کرد: روند صعودی افزایش مصرف آب در این کلانشهر نگران‌کننده و قابل اعلام هشدار عمومی برای تاکید بر لزوم ایجاد تعادل در مصرف این مایع حیاتی است.
حسین اسماعیلیان افزود: گرچه امسال میزان بارندگیها و نزولات جوی در خراسان رضوی مناسب بوده و شرایط ذخیره آب پشت سدهای خراسان رضوی به نسبت خوب است اما این وضعیت به معنای فراموشی لزوم صرفه‌جویی در مصرف آب نیست، آن هم در اقلیمی خشک که ظرف دو دهه اخیر مواجه با پدیده خشکسالی بود و همچنان درگیر آن است.
وی ادامه داد: مصرف آب در کلانشهر مشهد از ابتدای اسفند ماه پارسال با وجود تعطیلی بسیاری از مراکز تجاری، رستورانها و مراکز اقامتی به میزان هفت درصد نسبت به مدت مشابه پارسال بیشتر شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: قرائت حضوری اعداد نشانگر میزان مصرف بر روی کنتور آب مشترکان در این کلانشهر توسط ممیزان شرکت آب و فاضلاب از ابتدای امسال تاکنون به خاطر رعایت موازین بهداشتی برای پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا متوقف شده و انجام نمی‌شود.
اسماعیلیان افزود: با این وجود بر اساس قرائت کنتورهای آب ۱۲ هزار مشترک مشهدی، حجم مصرف آب در این جامعه آماری ظرف امسال تاکنون ۱۵ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: شهروندان در این شرایط باید بهداشت فردی را رعایت کنند اما از مصارف غیرضروری مانند شست و شوی ماشین، حیاط خانه، مقابل در منزل و موارد مشابه که اتلاف غیرقابل جبران این مایع حیاتی را در پی دارد هم به طور جدی خودداری کنند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: با توجه به در پیش بودن فصل تابستان و روند افزایشی گرمای هوا، گرچه ممکن است با روند افزایش حجم مصرف آب شهروندان مشهدی در تامین آب مشکلی ایجاد نشود اما به هر حال شبکه آب‌رسانی در سطح این کلانشهر به لحاظ فشار و سرعت انتقال آب در مسیر لوله‌ها دچار افت می شود که نتیجه آن ضعف قدرت شبکه در توزیع آب است.
اسماعیلیان افزود: کاهش فشار و سرعت انتقال آب در مسیر لوله‌های شبکه آب‌رسانی مشهد موجب کم شدن توان پاسخگویی و افت فشار آب در مناطقی از این کلانشهر خواهد شد.
وی با بیان این که متوسط مصرف آب شرب خانگی در مشهد ۱۱.۵ متر مکعب در ماه است ادامه داد: از ابتدای اردیبهشت، افزایش هفت درصدی تعرفه آب مصرفی در بخش خانگی اعمال شده است اما بر اساس بخشنامه ارسالی وزارت نیرو، افزایش تعرفه آب مشترکان پر مصرف از اول خرداد امسال ۱۶ درصد حساب می‌شود و طبق این بخشنامه به مشترکانی که کمتر از الگوی مصرف، آب مصرف کنند تشویقی تعلق می‌گیرد.
کم‌آبی در روستاهای مشهد و نیاز به اعتبار ۳۳۰ میلیاردی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: از ابتدای سال جاری به منظور تامین آب شرب روستاهای شهرستان مشهد و همچنین پایداری خدمات، با یکپارچه‌سازی شرکت‌های آبفای روستایی و شهری، ۲۲۲ روستا به همراه سه شهر با جمعیتی حدود ۲۵۰ هزار نفر تحویل شرکت آبفای مشهد شده است.
اسماعیلیان افزود: از ۲۲۲ روستا، ۱۴۰ روستا با مشکل تامین آب مواجه هستنـد که برای رفـع مشکل آن بیش از ۳۳۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی ادامه داد: در حال حاضر برای رفع مشکل آبی این روستاها اقدامات اضطراری در دستور کار قرار دارد که حفاری چاه های جدید، اجرای عملیات اصلاح شبکه، احداث ایستگاه های پمپاژ آب، احداث مخازن جدید و همچنین تعویض و تعمیرات الکتروپمپ‌ها از آن جمله است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: امید است که با رعایت مدیریت مصرف و همچنین شناسایی انشعابات غیرمجاز شرایط خوبی برای روستائیان فراهم شود.
اسماعیلیان تاکید کرد: باید با مدیریت تولید، مدیریت مصرف و مدیریت توزیع آب ضمن جلوگیری از هدررفت آن، از اسراف و مصرف اضافی نیز خودداری کرد تا بتوان شرایط پایداری را برای سقایی زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی ایجاد کرد.