این کاروانسرا که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بانی آن پسر فتحعلی شاه قاجار است و مجموع عناصری که در آن بکار رفته حکایت از درونگری بانی آن دارد و شامل ساختمانی آجری و مربع شکل و بیشتر مصالحی که در آن به کار رفته از خشت، آجر و گل است.
کاروانسرای علیآباد علاوه بر صفه میانی که در راهرو آن قرار دارد ۱۰ صفه را در خود جای داده و در ضلع جنوبی آن نیز به قرینه ضلع شمالی ، ۱۱ صفه وجود دارد که دیدنش تماشایی است.
در چهار گوشه این بنا، چهار مدخل اصلی دیده میشود که همه آنها به محوطه داخلی راه دارد و در چهار گوشه آن برجهای مدوری به چشم میخورد که در گذشته به عنوان برج دیدهبانی استفاده میشد.
کاروانسرای علی آباد ۴۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و بلندی دیوارهای آن به ۵پنج متر میرسد.
درخواست شهروندان مهریزی برای بازگشایی کارونسرا
جمعی از شهروندان مهریزی در گفت و گو با خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به تعطیلی چند ماهه این بنای تاریخی و فرهنگی منحصر به فرد از مسوولان رسیدگی به مشکل موجود و بازگشایی مجدد آن را خواستار شدند.
این عده به اشاره به اینکه سند توسعه مهریز بر مبنای گردشگری تدوین شده و احیا و استفاده از آثار تاریخی و فرهنگی برای اشتغالزایی و توسعه اقتصادی شهرستان بسیار حیاتی است گفتند: تاکنون برای بازگشایی و استفاده از کاروانسرا مکرر پیگری شده ولی هنوز اقدام عملی دیده نمیشود.
یکی از شهروندان مهریز با انتقاد از بسته بودن این کاروانسرا گفت: این بنا به خاطر قرار گرفتن در کنار جاده اصلی کشور نقش مهمی در جذب گردشگران، رونق صنعت گردشگری و معرفی منطقه دارد.
رضا زارع افزود: مدت زیادی است که این محل به کلی بسته شده و هیچ گردشگری و مسافری نمیتواند از فضای آن که بسیار جذاب و دیدنی است استفاده کند.
وی اظهار کرد: احیای مجدد این بنا جزو مطالبات مردم و مسافران است که در این مسیر به صورت گسترده تردد میکنند و همچنین نقش مهمی در اقتصاد شهر و اشتغال دارد.
این شهروند مهریزی گفت: باید مسوولان بدون فوت وقت جدی نسبت به رسیدگی به موضوع اقدام کنند که تعلل در این قضیه اصلا مناسب نیست و باید از ظرفیت وجود اینگونه بناها بهتر بهره گرفت .
زارع همچنین به اهمیت جلب بخشخصوصی و واگذاری برخی مکانهای تاریخی و فرهنگی در چارجوب مقررات برای فعالسازی و جذب گردشگران به عنوان یک امر ضروری تاکید کرد.
بخشخصوصی مشارکت کند
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با تایید اینکه چندماهی است که کاروانسرای علیآباد تعطیل است گفت: این محل مدتی توسط بخشخصوصی اداره شد که به علت مشکلات اقتصادی از ادامه فعالیت منصرف شد.
مجاهد کرباسی افزود: تعطیلی این بنای تاریخی به خاطر موقعیت مناسبی که در کنار جاده اصلی کشور دارد اصلا پذیرفته نیست و با جدیت به دنبال حل مشکل و احیای مجدد آن هستیم .
وی اظهار کرد: برای موفقیت در برنامههای میراث فرهنگی بدون شک به حضور بخشخصوصی فعال و دلسوز نیاز داریم و از آنها در شهر و روستاها استقبال میشود.
این مسوول ابراز امیدواری کرد به خاطر اهمیت صنعت گردشگری و توسعه آن و پاسخ منطقی به مطالبات مردم و مسافران این مشکل رسیدگی و هرچه زودتر به کلی مشکل حل و فصل شود.
به دنبال حل موضوع هستیم
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یزد قبلا گفته بود: این کاروانسرا به بخش خصوصی واگذار شده بود ولی نتوانست بهرهبرداری کرده و درخواست فسخ کردیم.
سید مصطفی فاطمی ادامه داد: در حالی که درگیر مسائل حقوقی بودیم به کرونا برخورد کردیم و به همین دلیل بسیاری از اماکن گردشگری استان تعطیل شدند.
وی ادامه داد: این مساله فقط به کاروانسراری علی آباد منحصر نمیشود بلکه در آینده نزدیک ممکن است شاهد رهاسازی بسیاری از مجموعههای گردشگری به دلیل شرایط اقتصادی کنونی و عدم درآمدزایی فعالان گردشگری باشیم.
مهریز که بنای اولیه آن را به مهرنگار دختر انوشیروان ساسانی به قبل از اسلام نسبت میدهند ۶۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی دارد که تاکنون ۱۰۰ مورد آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری مهریز در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر یزد قرار دارد.