صحن علنی مجلس شورای اسلامی (امروز، یکشنبه ۲۵ خرداد) میزبان سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ارائه گزارش به نمایندگان یازدهمین دوره مجلس بود. وی با اشاره به فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چند حوزه گفت: در حوزه اول یعنی؛ حوزه فرهنگ نهاد کتابخانه های عمومی به عنوان یکی از نهادهای وابسته به وزارتخانه فعالیت های متعدد و متنوعی داشته است.
عضو کابینه یازدهم با اشاره فعالیت این نهاد اظهار داشت: در سه سال گذشته ۳۶۵ کتابخانه؛ از جمله ۵ کتابخانه مرکزی ساخته همچنین کتابخانه ها به باشگاه های فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده اند، صدها نشست و مسابقات کتابخوانی از جمله مسابقه کتابخوانی رضوی با ۲۱ میلیون شرکت‌کننده برگزار شده است.
وی ادامه داد: نهاد کتابخانه های عمومی اکنون ۳۵ پروژه ناتمام دارد که ۳۳ پروژه بیش از ۳۵ درصد پیشرفت دارند و همت مجلس شورای اسلامی به پایان این طرح ها کمک می کند.
صالحی با اشاره به کارکنان این نهاد گفت: بیش از هفت هزار و ۴۰۰ کارمند در این نهاد کار می کنند که حقوق سالانه آنها بیش از ۴۰۰ میلیارد است، اگر ۵۰ درصد حقوق این کارمندان که به برخی یا بسیاری مجموعه ها پرداخت شده بخواهد پرداخت شود بیش از ۵۰۰ میلیارد بودجه سالانه این نهاد است؛ در حالیکه بودجه کمکی دولتی حدود ۲۰۰ میلیارد و نیم درصد شهرداری ها به زحمت به زیر ۲۰۰ میلیارد می رسد و مجموعه آن تکافوی حقوق کارمندان نهاد را نمی کند.
کمک مجلس برای اطمینان معیشتی به کارمندان نهاد تا با افزایش حقوق سالانه هزینه های آنها تامین شود بسیار مهم است و در این فضا تعامل مجلس و وزارت فرهنگ و دولت می تواند بسیار موثر باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در بخش فرهنگ حوزه گسترش کتابخوانی و اقتصاد نشر مورد توجه معاونت فرهنگی وزارتخانه بوده است، اکنون ۳۰ هزار باشگاه کتابخوانی و ۳۰۰ هزار عضو داریم، حدود ۲۰۰ میلیارد نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه های استانی در اقتصاد نشر موثر هستند البته امسال شرایط کرونایی ضربه ای به اقتصاد نشر زد. حوزه مروجان کتابخوانی و یارانه های فصلی به کتابفروشی ها کمک به اقتصاد نشر و کتابخوانی بوده است.
حج امسال؛ امیدواریم آنچه خیر است پیش روی ما باشد
وی حوزه دوم فعالیت وزارتخانه را حوزه های فعالیت های دینی دانست و گفت: سازمان اوقاف، سازمان حج و زیارت، کانون های فرهنگی و هنری مساجد و معاونت قرآن و عترت در حوزه دین فعال هستند؛ ۵۵ جشنواره ملی و بین المللی قرآنی و ۶۰۰ جشنواره و نمایشگاه استانی را در حوزه معاونت قران و عترت داشتیم و ۲۴۰۰ موسسه قرانی و دبیرخانه ستاد ترویج قرانی در معاونت قرآنی فعال است. کانون فرهنگی و هنری مساجد با بیش از ۲۵ هزار کانون به شکل پیوسته با دو میلیون و ۳۰۰ هزار عضو ثابت و مشخص در کانون‌ها همراهی دارد.
طرح های مختلفی در کانون ها اجرا می شود از جمله طرح فهما که طی آن ایده های برتر توانستند خود را نشان دهند. همچنین اسامی و فعالیت های دو میلیون و ۳۰۰ هزار عضو مسجدی در پورتال مسجد مشخص است.
صالحی به فعالیت های سازمان اوقاف اشاره کرد و گفت: ۸ هزار بقعه را به عنوان بقاع متبرک به عنوان پایگاه فرهنگی و اجتماعی در دوره اخیر مورد توجه سازمان اوقاف قرار گرفته است و به عنوان قرارگاه های فرهنگی و اجتماعی در خدمات فرهنگی و اجتماعی فعال هستند. همچنین سازمان با دانش بنیان ها ارتباط خوبی برای فعالیت در احیا و مصارف موقوفات برقرار کرده است.
فعالیت های سازمان حج و زیارت در برگزاری حج عزت‌مندانه و با سلامت و امنیت در سال های اخیر مکشوف و مشهود است و رئیس این سازمان در دو سال اخیر حج عزتمند و مقتدر و امن را پیگیری کرده اند و امیدواریم آنچه خیر است امسال پیش روی ما باشد. همچنین در موسم اربعین بیش از ۲ میلیون و تا حدود ۳ میلیون ثبت نام در سامانه سما روی داد.
کسب ۲۰۵ جایزه بین‌المللی سینمایی در یک سال
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حوزه سوم فعالیت این وزارتخانه را حوزه هنر برشمرد و گفت: در این بخش معاونت هنری و سازمان سینمایی فعال هستند و در زمینه رویدادها دستاوردهای قابل توجهی از لحاظ کمیت و کیفیت داریم. در شبکه شهرهای خلاق ۲۶۶ شهر ثبت نام کردند تا هر شهری بتواند در یک یا چند رشته جایگاه قابل توجه خود را بیابد و با آن عنوان شناخته شود و شهرهایی که در آن رشته قرار می گیرند از لحاظ زیرساختی حمایت شوند تا جایگاه خود را از لحاظ صبغه و نما و برند هنری خود بیابند.
وی ادامه داد: در حوزه سینمایی نیز شاهد تحولات مختلف از لحاظ اقتصاد سینما و زیرساخت ها و حضورهای بین المللی هستیم، از جمله ۲۰۵ جایزه بین المللی که فیلم های ایرانی در سال گذشته کسب کرده اند. در مناطق محروم هم ساخت و ساز سینمای امید و سینماسیارها به فضای گسترش و دسترسی محصولات هنری کمک می کند.
صالحی گفت: حوزه چهارم فعالیت وزارتخانه، حوزه رسانه و مطبوعات است. در یک سال اخیر در ادامه دستاوردهای پیشین، دستاوردهایی داریم. اکنون ۱۴ کارگروه در معاونت مطبوعاتی به شکل منظم هر هفته جلسات حقیقی و مجازی دارند و نمایه و دستاورد آن را در بحث کرونا می بینیم. دبیرخانه اطلاع رسانی کرونا در معاونت مطبوعاتی از چهار ماه قبل مستقر شد و اصحاب رسانه در ۴ ماه اخیر در کنار خدمات اصحاب سلامت، قرار گرفتند. اینکه شرایط آرام و مناسبی را داریم به زیرساخت هایی برمی گردد که در کارگروه های ۱۴ گانه تهیه شده است.
عضو کابینه یازدهم تاکید کرد: همچنین در افزایش بیمه خبرنگاران در حد ممکن، کاهش زمان انتظار مجوز نشریات، شفاف سازی حمایت ها فعالیت های قابل توجهی شده است.
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به عنوان یک سازمان وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت های متنوعی داشته است؛ از جمله در زیرساخت ها و فناوری و چندرسانه ای تلاش های چندجانبه ای صورت گرفته است و ان شالله با استقرار برادرمان جناب اقای محمدرضا نوروزپور شرایط مناسب تر و جدی تری را در خبرگزاری داریم.
سیدعباس صالحی با اشاره به دستاوردها در فضای مجازی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نخستین وزارتخانه ای بود که برنامه های اقدام خود را به مرکز ملی فضای مجازی داد و ۷۲ اقدام در این مرکز تایید شد، تشکیل مجموعه های مختلف در فضای بخش خصوصی، مجمع کودک و نوجوان، مجمع ناشران اسلامی در فضای مجازی و حوزه های دیگر به عنوان نهادهای مدنی در این فضا به کمک وزارتخانه شکل گرفتند. استارتاپ های فرهنگ و هنر هم در فضای مجازی به شکل جدی حمایت شدند.
وی ادامه داد: حوزه ششم حوزه بین الملل هست و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با ۷۰ یا ۸۰ رایزنی و نمایندگی فعالیت های قابل توجهی کرده است. از جمله ۳۷ برنامه و مبادله فرهنگی امضا شده و ۲۶ سند در حال اقدام است. برنامه هایی که فرصت های ارتباط ما را با جهان منطقه ای و فرامنطقه ای فراهم کردند و می کنند.
ارتباطات بین المللی ما به طور جدی ادامه دارد و در قالب بخشی از این ارتباطات بیش از ۷۰ گفت وگوی دینی و نشست های بین الادیان در ایران و خارج از کشور برگزار شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این اقدامات علاوه بر اعزام مبلغان و قاریان و گروه های هنری که فضای فرهنگ و هنر ایران را به فضاهای جهانی منتقل می کردند. در کنار این ۶ حوزه پژوهش‌های پژوهشگاه فرهنگ و هنر به عنوان پژوهشگاه وابسته به وزارتخانه رصدهای ملی و طرح های ملی انجام می دهد که دستاوردهای این طرح ها می تواند در تعامل بین ما و نمایندگان قابل توجه باشد.
رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت یازدهم
وی با اشاره به سه رویکرد وزارت فرهنگ در این دوره گفت: رویکرد اول توجه به استان هاست؛ ایران فقط تهران نیست. در سال های اخیر با مبنا قرار دادن ۲۰ درصد بودجه به استان ها هر سال رقم را افزایش دادیم و در سال ۹۸ فعالیت های مختلف ۲۴۴ هزار فعالیت فرهنگی و هنری و رسانه ای در شهرستان ها انجام داده ایم. در تفاهم نامه با ۱۸ استاندار در سفرهای استانی یکهزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تا پایان دولت یعنی سال ۱۴۰۰ تنظیم شده است.
صالحی در ادامه به رویکرد دوم اشاره کرد و افزود: رویکرد دوم، شفافیت و بودجه ریزی عملیاتی در سال های اخیر است که اجرا کرده و مرحله به مرحله پیش برده ایم. وزارتخانه با شیشه ای کردن هزینه ها و فعالیت ها توانسته با نگاه پیشگامانه در این مساله پیش برود.
رویکرد سوم در وزارتخانه تعقیب رویکرد هوشمندسازی است؛ در ابتدا بیش از ۱۳۰ مجوز و شبه مجوز به ۳۶ مجوز تقلیل پیدا کرد؛ این مجوزها اکنون تبدیل به سامانه ای شده اند و در حال تکمیل یا تاسیس هستند، تا پایان شهریور ۳۶ خدمت وزارتخانه را در این سامانه‌ها و دولت الکترونیک انجام دهیم و این امکان پدید می‌آید که از مهرماه کل خدمات وزارتخانه را با پنجره واحد و بدون مراجعه مستقیم ارائه دهیم.
وی تصریح کرد: انجام خدمات با دولت الکترونیک و مدیریت داده های هوشمند به روانی و تسریع خدمات و از بین رفتن زمینه های فساد احتمالی و تبعیض و موجب به حداقل رسیدن نارضایتی ها منجر می شود.
بودجه فرهنگ محدود است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بعد از اظهارنظر ۱۰ نماینده مجلس و در پاسخ به آنها و ریاست مجلس گفت: منابع بودجه فرهنگی محدود است در سال ۱۳۹۹ سهم امور فرهنگی، تربیت بدنی و گردشگری از کل بودجه عمومی کمتر از دو درصد بوده و سهم وزارت فرهنگ از این بودجه هشت درصد است.
سهم این وزارتخانه از بودجه عمومی ۰.۲۵ درصد (بیست و پنجم صدم) است این مسائل تاثیرات خود را بر فعالیت‌ها می‌گذارد که نمی‌توان انتظارات مردم را در برخی مناطق برآورده کرد. امیدوارم تعامل همگرایانه بین دولت و مجلس شورای اسلامی و مجموعه‌ها و موسسات فرهنگی شرایط را بهبود بخشید.
وی با اشاره به وضعیت کتابخانه‌ها اظهار داشت: در شش سال گذشته بیش از ۶۰۰ کتابخانه ساخته، تکمیل و تجهیز شده و ده‌ها پروژه فرهنگی افتتاح شده است؛ ولی ما برای ایجاد پروژه‌های فرهنگی به فضا نیاز داریم که این فضا طبق جمعیت ایران ۱۶ میلیون مترمربع است، اما فضای اختصاص داده شده کمتر از ۲ میلیون زیربناست یعنی ما با کمبود فضا مواجه هستیم.
وزیر فرهنگ با بیان اینکه نیروها در وزارت فرهنگ و ساختار ستادی کاهش جدی پیدا کرده است، گفت: با توجه به گسترش فضاهای جمعیتی و شهرنشینی نیاز جدی به ایجاد ساختارهای جدیدی در حوزه فرهنگی داریم.
۲۳ هزار نفر بیمه شده در سال ۱۳۹۳ داشتیم و این تعداد در سال ۱۳۹۸ به ۵۰ هزار نفر بیمه شونده در حوزه هنر و رسانه و فعالان قرآنی رسیده است. با شیوع ویروس کرونا سه ماه بیمه هنرمندان از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت شد، از تسهیلات اختصاص یافته دولت برای بنگاه‌ها ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان به اصحاب هنر اختصاص یافت. بیمه بیکاری هم پرداخت شد. قرار شد هنرمندانی که فاقد کارفرما و بیمه خویش‌فرما هستند هم مورد توجه قرار گیرند.
صالحی با تاکید بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌های مختلف دینی، انقلابی و ارزش‌های بزرگ نظام خود را متعهد دانسته و فعال است، افزود: سازمان اوقاف، معاونت قرآن و عترت، سازمان حج و زیارت، کانون‌های مساجد و تک‌تک معاونت‌ها در فضاهای دینی و انقلابی با مسئولیت‌های جدی پیگیری می‌شوند. تشکل‌های گوناگون همچون بسیج هنرمندان داریم جشنواره‌های مقاومت، عمار، دفاع مقدس و رویدادهای متعددی همچون تئاتر مقاومت هم به طور جدی پیگیری می‌شود. محصولات فاخر با موضوعات انقلاب، دفاع مقدس، مدافعان حرم تولید شده است.
مردمی کردن امور فرهنگی و هنری
وزیر فرهنگ درباره موضوع فضای مجازی هم اظهار داشت: وزارت فرهنگ برنامه تحول در فضای مجازی را در ۷۲ اقدام به مرکز ملی فضای مجازی عرضه کرده و از سال گذشته مقدمات آن شروع شده علاوه بر ۱۸ اقدام قبلی امسال ۲۰ اقدام دیگر افزوده شده و بخش قابل توجهی از بودجه سال ۱۳۹۹ صرف تولید محتوای سالم در فضای مجازی شده است. ما به جریان مردمی هم توجه داریم در برخی مجموعه‌ها مثل کانون‌های مساجد جریان مردمی فعال است البته که باید تقویت شود.
وی درباره انتقادات به نحوه بازگشایی مساجد با شیوع ویروس کرونا گفت: شاید می‌شد با مجموعه ای مقدمات با سرعت مساجد را باز می‌کرد، اما احتیاط‌ها آن را به تعویق انداخت البته که باز هم بازگشایی مساجد و بقای متبرک جزو گام‌های نخست بوده و شاهد حضور مردم در اماکن مقدس مذهبی هستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به مطالبه ریاست مجلس شورای اسلامی در خصوص جریان مردمی کردن امور فرهنگی و هنری، گفت: تا کنون این اقدام با جدیت در دستور کار بوده و همچنان مورد توجه قرار خواهد گرفت. البته مسیرحرکت آغاز شده ولی قابل قبول نیست و نیاز است که به شکل جدی تری مورد توجه قرار گیرد. وی فعالیت گسترده کانون های فرهنگی و هنری مساجد و فعالیت های قرانی و ... را از جمله این فعالیت ها عنوان کرد.
محمدباقر قالیباف در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی و بررسی مسائل حوزه فرهنگی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: عده‌ای از نمایندگان چند تذکر به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی داشتند که کتبی در اختیار من قرار دادند. اولین مورد بحث توجه به تشکل‌های خودجوش مردمی و انقلابی بود که به نظر می‌رسد در این بخش توجه جدی نشده و فرصت لازم فراهم نشده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نکته بعدی بحث طولانی شدن تعطیلی مساجد و اماکن متبرکه در دوران کرونا بود که عده‌ای معتقدند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌شد زودتر از این، این اماکن را بازگشایی کرد و انتظار می‌رفت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی بهتر از این در این حوزه عمل کنند. نکته بعد بحث تعیین و تکلیف محتوای فضای مجازی، جمعیت خانواده و سبک زندگی است.