عقب ماندگی‌های تاریخی، بی‌توجهی رژیم گذشته، درگیری مستقیم در جنگ هشت ساله و بی توجهی‌های پس از آن، موجب توسعه نیافتن این منطقه شد اگرچه ظرفیت ها و پتانسیل های فراوانی از جمله گردشگری به واسطه طبیعت زیبا و مرز به دلیل داشتن بازارچه‌های مرزی در این منطقه وجود دارد.
استان کرمانشاه با ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک با ۲ بخش کُرد و عرب نشین کشور عراق و داشتن ۶ مرز رسمی و بازارچه فعال، سالانه حدود نیمی از کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشورمان به عراق را به خود اختصاص می‌دهد.
بازارچه‌های «شوشمی» در بخش نوسود شهرستان پاوه و «شیخ صالح» در شهرستان ثلاث باباجانی از بازارچه‌های قدیمی منطقه اورامانات محسوب می شوند که اگرچه مبادلات اقتصادی در این ۲ بازارچه در طول سال‌های اخیر همواره با فراز ونشیب هایی روبرو بوده اما جزو بازارچه های رسمی کشور محسوب می شود و فعالیت های اقتصادی در آن انجام صورت می گیرد.
بازارچه مرزی شوشمی در فاصله ۳۵ کیلومتری شهرستان پاوه و پنج کیلومتری غرب نوسود پاوه و ۱۵۵ کیلومتری کرمانشاه در محوطه ای بلند و پلکانی شکل در حدود ۲ هکتار واقع شده است. این بازارچه از سمت عراق به حوزه حلبچه استان سلیمانیه در شمال عراق متصل و در مجاورت شهر طویله عراق قراردارد. کالاهایی همچون میوه، سیمان،گیوه، نان برنجی و صیفی جات از طریق بازارچه شوشمی به عراق صادر می شود. این بازارچه مرزی موجب ارتقای وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم و رونق تجارت و کسب و کار در شهرستان پاوه شده است.
بازارچه مرزی شیخ صالح نیز در سال ۱۳۷۵ فعالیت خود را آغاز کرد و از بازارچه های رسمی کشور می باشد که در فاصله ۴۵ کیلومتری شهر تازه آباد مرکز شهرستان ثلاث باباجانی و جوار روستایی به همین نام در محوطه پلکانی شکل و در فضایی به مساحت بیش از چهار هکتار قرار دارد. این بازارچه در صورت تعریض و بهبود جاده می تواند از فعالیت قابل توجهی در امر صادرات کالا برخوردار شود.
بازارچه شیخ صالح با توجه به همسایگی با کشور به عنوان مرکزی جهت مراوده اقتصادی در چند سال گذشته نقش مهمی در اقتصاد شهرستان ثلاث داشته است. این مرز تأثیر زیادی در رونق اقتصادی مردم شهرستان گذاشته است.
تردد کامیون های حامل بار در بازارچه شیخ صالح
بازارچه شیخ صالح اکثراً پذیرای کامیون‌های کالاهای ترانزیتی همچون سیمان است و کالاهایی همچون سیمان، چیپس، ظروف آلومنیومی، انواع لوازم پلاستیکی، خاک آهن و.. به عراق صادر می شود.
شهرستان ثلاث باباجانی در خرداد سال ۱۳۸۱ به عنوان شهرستان موجودیت یافت و جمعیتی حدود ۴۰ هزار نفر دارد. این شهرستان از طرف غرب با کشور عراق هم مرز است و ۷۵ کیلومتر مرز مشترک با آن کشور دارد و وسعت آن حدود ۱۹۲۰ کیلو متر مربع می باشد.
اکنون عبور و مرور کامیون و کالا از بازارچه های مرزی شوشمی و شیخ صالح انجام می شود و دولت بنا بر مطالبات مردم منطقه به دنبال باز کردن معبر مسافری در این ۲ بازارچه مرزی است و تاکنون رایزنی های گسترده ای توسط مسوولان استان کرمانشاه و استان حلبچه انجام شده است.
در کنار این ۲ بازارچه مرزی رسمی، مسوولان استان کرمانشاه و حلبچه بر سر بازگشایی بازارچه سومی نیز به توفق رسیده‌اند؛ «سازان» نام منطقه‌ای مرزی در بخش باینگان شهرستان پاوه است که به دلیل فاصله کوتاه با استان حلبچه مسوولان این استان بر سر بازگشایی آن مشتاق هستند.
در صورت بازگشایی این بازارچه شهرستان پاوه دارای ۲ بازارچه رسمی می شود و این موضوع به تقویت و توسعه اقتصاد این منطقه کمک فراوانی خواهد کرد.
«هوشنگ بازوند» استاندار کرمانشاه روز چهارشنبه ۲۱ خرداد به استان حلبچه عراق سفر کرد. او در این سفر با «آزاد توفیق» استاندار این استان دیدار و توسعه فعالیت‌های اقتصادی در مرز مشترک «شیخ صله و پشته» و وضعیت بازارچه‌های مرزی و تشدید راهکارهای خودمراقبتی در ۲ طرف مرز را مورد بررسی قرار دادند.
تردد کامیون در بازارچه مرزی شیح صالح ثلاث باباجانی
تصویب رسمی شدن مرزهای شوشمی و شیخ صالح در هیأت دولت
رسمی شدن مرزهای شوشمی در بخش نوسود شهرستان پاوه و شیخ صالح در شهرستان ثلاث باباجانی از سوی هیات دولت جمهوری اسلامی ایران خبری بود که بازوند استاندار کرمانشاه در سفر هفته گذشته خود به استان حلبچه و در حضور استاندار این استان اعلام کرد و گفت: تصویب رسمی شدن این ۲ مرز امکان تردد مسافران و گسترش ارتباطات در مرزها را فراهم خواهد بود و این توافق با تصویب دولت مرکزی عراق اجرایی می‌شود.
بازارچه شوشمی در فاصله ۳۵ کیلومتری شهرستان پاوه و در بخش نوسود واقع شده که از سمت کشور عراق به استان حلبچه متصل و در مجاورت شهر طویله این کشور قرار دارد و به گفته «پرویز ایده‌پور»، فرماندار پاوه روزانه ۳۰۰ تا ۳۵۰ کامیون کالا از مرز شوشمی به اقلیم کردستان عراق ارسال می شود.
مرز شیخ صالح در شهرستان ثلاث باباجانی واقع شده و تا مرکز استان کرمانشاه ۱۳۶ کیلومتر فاصله دارد و آنطور که «یدالله شکری» فرماندار این شهرستان به ایرنا اعلام کرد روزانه ۲۹۰ تا ۳۰۰ دستگاه کامیون کالا از این مرز به کشور عراق ارسال می شود و اکنون حدود هزار کارگر هم در این مرز به صورت چرخشی مشغول به کار هستند.
سه مرز استان کرمانشاه با اقلیم کردستان عراق فعال است
مرز رسمی پرویزخان و بازارچه های مرزی شوشمی در پاوه شیخ صله در ثلاث باباجانی سه مرز مشترک فعال استان کرمانشاه با اقلیم کردستان عراق است. براساس اعلام مدیرکل گمرکات استان کرمانشاه در ۲ ماه سپری شده از سال جاری، ۳۲۰ میلیون دلار و ۹۵۸ هزار و ۸۴۰ دلار کالا به وزن ۷۹۹ هزارو ۲۹۲ تن از طریق گمرکات استان به خارج از کشور صادر شده که ۱۹۰ میلیون و ۸۳۷ هزار و ۶۵۷ دلار با وزن ۴۸۵ هزار و ۴۶۵ تن از این کالاها در گمرکات کرمانشاه، پرویزخان، خسروی و پاوه اظهار و صادر شده است که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزش ۳۲ درصد و از حیث وزن ۲۳ درصد کاهش داشته است.
عمده کالاهای صادراتی از طریق این گمرکات کولرهای آبی خانه با هوادهی حداکثر هشت هزار فوت مکعب در دقیقه، خربزه، هندوانه تازه، پنیر، رب گوجه فرنگی، بیسکویت هایی که به آنها مواد شیرین کننده افزوده اند، انواع کاشی و سرامیک ، فرآورده های مخصوص تغذیه کودکان شیرخوار، انواع مصنوعات پلاستیکی، شیر و خامه شیر که میزان مواد چرب آن مساوی یک درصد یا کمتر باشد، قرابه بطری تنگ و همانند از مواد پلاستیکی، مویز، ظروف ملامین ، سیب تازه ، جوال و کیسه برای بسته بندی کالا از نوار پلی اتیلن یا پلی پروپیلن یا همانند بوده است.
«خلیل حیدری» مجموع اقلام صادراتی اظهار شده در ۲ ماه سپری شده سال ۱۳۹۹ از گمرکات استان کرمانشاه را ۳۹۶ نوع کالا عنوان کرد و گفت: در این مدت در مجموع از گمرکات استان کرمانشاه به ۱۵ کشور صادرات قطعی انجام شده است.
حضور کارگران در بازارچه مرزی شیح صله ثلاث باباجانی
بازوند؛ استاندار کرمانشاه همچنین در دیدار آزاد توفیق رحیم استاندار حلبچه و مسوُولان نظامی و گمرک اقلیم کردستان عراق به فعال بودن مبادلات تجاری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سه مرز استان کرمانشاه با اقلیم اشاره کرد و گفت: باوجود شیوع کرونا روند مبادلات تجاری با اقلیم کردستان عراق پیوسته و فعال است و با تلاش های صورت گرفته و انجام شیوه نامه‌های بهداشتی روند صادرات در سه مرز با اقلیم فعالانه در حال انجام است.
او خطاب به مسوُولان استان حلبچه به لزوم افزایش مراقبت های بهداشتی و انجام اقدامات پیشگیرانه در مرزها اشاره کرد و افزود: برای افزایش مبادلات فراهم نمودن امکانات لازم به ویژه توسعه و افزایش مساحت فضاهای ارایه خدمات تخلیه، بارگیری و فعالیت های اداری در مرزها ضروری است و انتظار داریم طرف عراقی نیز به تعهدات خود برای تکمیل زیرساخت ها اقدام نماید.
وی به لزوم تسریع در انجام اقدامات برای احداث و تکمیل زیرساخت های مرزها از جانب اقلیم کردستان تأکید کرد و خاطر نشان ساخت: برای تسهیل در انجام امور و تسریع در فرآیندهای ترخیص کامیون ها زیرساخت های لازم و جاده های پشت مرز باید تکمیل شود و بر اساس مصوبه امروز این مهم در دستور کار قرار گرفت.
وی از تلاش های سرکنسول ایران در سلیمانه و آزادتوفیق رحیم استاندار حلبچه در ماه‌های گذشته برای فعالیت و پویایی امور مبادلاتی در مرزها تشکر و قدردانی کرد و گفت: با توجه به اینکه رسمی شدن مرزهای شوشمی و شیخ صله در هیأت دولت تصویب شده باید اقلیم کردستان نیز این موضوع را در ارجحیت قرار دهد و به یقین با تصویب دولت مرکزی امکان افزایش مساحت فعلی نیز در دو طرف مرز فراهم خواهد شد و در تقویت مبادلات بسیار موثر است.
موافق بازگشایی بازارچه مرزی سازان هستیم
استاندار کرمانشاه در ادامه گفت: با کلیات بازگشایی بازارچه مرزی سازان موافق هستیم و برای این کار ما آمادگی کامل داریم، البته شروع فعالیت در این بازارچه منوط به تکمیل زیرساخت ها توسط اقلیم و اخذ موافقت های دولت مرکزی است که در صورت تعیین تاریخی مشخص سایر امور انجام و پیگیری می شود.
بازوند در تشریح یکی از محورهای این جلسه با هدف افزایش تبادلات تجاری در مرز شیخ صالح نیز افزود: ساعات کار گمرک برای انجام فعالیت‌های تجاری از امروز در این مرز افزایش یافته و با توافق صورت گرفته از هشت صبح تا ساعت ۲۰ امکان انجام امور میسر شد.
وی تکمیل و آسفالت مناسب جاده منتهی به مرز شیخ الح از طرف عراقی را راهکاری مطلوب برای افزایش تردد کامیون ها و تسهیل ترددها دانست و بیان داشت: با تکمیل زیرساخت ها می توانیم به سمت بین المللی شدن مرزها حرکت کنیم و سایر استانداردها نیز با توافق مدیران گمرک جهت تعیین استانداردهای صادرات و واردات کالا تدوین خواهد شد.
او به لزوم نظارت بیشتر اقلیم کردستان به منظور جلوگیری از قاچاق کالاهایی که سلامت مردم را به خطر می اندازد، تأکید کرد و گفت: در این راستا نیروهای مرزبانی در بخش اقلیم باید با ساز و کار حفاظتی، نظارتی و مراقبتی قوی موضوع را پیگیری نمایند.
صادرات برق از استان کرمانشاه به استان حلبچه دیگر موضوعی بود که استانداران ۲ استان در نشست مشترک خود بر روی آن بحث و تبادل نظر کردند و در نهایت استاندار کرمانشاه گفت: برای صادرات برق و تکمیل زیرساخت‌های مرتبط به استان حلبچه اقلیم کردستان عراق آمادگی کامل داریم.
در دیدار استاندار کرمانشاه و استاندار حلبپه همچنین ۲ طرف ضمن ابراز علاقه به منظور گسترش مبادلات مرزی تفاهمنامه‌ای را در این زمینه امضا کردند. افزایش ظرفیت صادرات کالا از مرزهای شیخ صالح و شوشمی و فراهم کردن زمینه تردد مسافران در این ۲ پایانه مرزی از جمله موارد مورد بحث در دیدار امروز استانداران کرمانشاه و حلبچه بود. همچنین ۲ طرف در رابطه با بازگشایی پایانه مرزی «سازان» در بخش باینگان از توابع شهرستان پاوه نیز به توافق رسیدند و قرار شد برای فراهم شدن مقدمات این امر دست به اقدام بزنند.
بازوند در حاشیه این دیدار با اشاره به اهمیت امضای این تفاهم نامه گفت: انتظار داریم همانطور که دولت جمهوری اسلامی ایران مرزهای شیخ صالح و شوشمی را به عنوان مرز رسمی اعلام کرده است دولت مرکزی عراق نیز در این راستا اقدام کند.
نشت خبری استانداران حلبچه و کرمانشاه
استاندار حلبچه: کرمانشاه توانمندی های بسیاری دارد
آزاد توفیق رحیم استاندار حلبچه نیز در این دیدار تاکید کرد: استان کرمانشاه توانمندی های بسیاری دارد که این موضوع می‌تواند در بازگشایی مرز سازان بسیار تاثیرگذار باشد.
او گفت: با توجه به تشکیل دولت مرکزی عراق پارلمان این کشور دیگر مشکلی برای ارایه تفاهم‌نامه امروز به دولت ندارد و به نظر می‌رسد کارها به سرعت انجام شود.
باتوجه به آمار بالای بیکاری و قرار گرفتن استان کرمانشاه در رده اول بیکاری کشور، توسعه و تقویت بازارچه های مرزی به عنوان یکی از ظرفیت های خوب استان یکی از راهکارهای ایجاد رونق اقتصادی، درآمدزایی و ایجاد اشتغال پایدار در این استان است.
نرخ بیکاری استان کرمانشاه با ۲ میلیون نفر جمعیت در پایان سال گذشته ۱۵.۷ درصد از سوی مرکز آمار ایران اعلام شده است.
طبق «سند جامع اشتغال استان کرمانشاه» نرخ بیکاری این استان در سال ۹۸ باید سه درصد، در سال ۹۹، ۲ درصد و در سال ۱۴۰۰ یک درصد کاهش پیدا کند تا به میانگین کشوری برسد. کاهش سه درصدی نرخ بیکاری در سال ۹۸ محقق شده اما اکنون باید منتظر ادامه این کاهش در پایان امسال و سال آینده باشیم.
بنابر اعلام اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه، جمعیت فعال استان ۳۹۴ هزار نفر و آمار بیکاران آن ۱۳۲ هزار نفر است. نیمی از افراد جویای کار استان دانش آموخته دانشگاهی هستند.
اکنون هزار و ۲۷ واحد صنعتی با سرمایه گذاری ۳۸ هزار و ۴۹۹ میلیارد ریال در استان وجود دارد که ۳۰ هزار و ۲۸۴ نفر در آنها مشغول به کار هستند.
از طریق توسعه بازارچه های موجود و ایجاد بازارچه های جدید می توان بخش زیادی از آمار بیکاری استان کرمانشاه را کاهش داد و از این رو مردم استان توقع دارند که با برنامه ریزی صحیح و اصولی برای ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی استان به خصوص مناطق کمترتوسعه یافته تر تلاش نمایند.