در ادامه این مطلب آمده است: جهان، بدترین بیماری همه‌گیر جهانی ۱۰۰ سال اخیر را تجربه می‌کند.
در یک چنین بحران جهانی، تنها نهاد بین‌المللی که به حکم وظیفه مجهز شده تا پاسخ هماهنگ و جهانی به این بیماری همه‌گیر بدهد، سازمان جهانی بهداشت است؛ اما آمریکا برای خروج از این سازمان آماده می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت (W.H.O _ World Health Organization) ۱۹۴ عضو دارد.
دونالد ترامپ این سازمان را به چند مورد متهم کرده که شامل «دیر اقدام کردن برای اعلام خطر شیوع ویروس کرونا در جهان و هشدار ندادن به موقع از جدی بودن خطر، همدستی با دولت چین در اعلام نکردن به دنیا از انتشار این ویروس پرخطر و سومین مورد، گرایش داشتن و هواداری این سازمان نسبت به چین.
رئیس جمهوری آمریکا در ماه آوریل(فروردین- اردیبهشت) کمک مالی سالیانه آمریکا به این سازمان را قطع کرد و در ماه مه(اردیبهشت-خرداد) ۳۰ روز به رهبران این سازمان مهلت داد تا تغییرات اساسی و زیربنایی در ساختارهای سازمان انجام دهند؛ اما آمار قربانیان کووید-۱۹ در آمریکا سر به فلک کشیده و از مرز ۱۰۰ هزار نفر تجاوز کرده است. ترامپ درنگ نکرد و فوری تصمیم به خروج آمریکا از سازمان گرفت.
مشخص نیست آیا ترامپ می‌تواند بدون مجوز کنگره، آمریکا را از سازمان جهانی بهداشت خارج کند یا نه.
یک مقام دولت به تارنمای «پولیتیکو» گفته که این تصمیم نهایی شده است. با توجه به اینکه پیوستن آمریکا به سازمان جهانی بهداشت در قالب یک پیمان به امضا رسیده، از این نظر فسخ آن نیازمند تصویب کنگره بوده اما این امر مسبوق به سابقه است. رئیسان جمهوری پیشین نیز در مواردی از پیمان‌های آمریکا خارج شده‌اند بدون آنکه تصویب کنگره را داشته باشند.
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان، قطع کمک‌های مالی آمریکا به سازمان جهانی بهداشت را غیرقانونی دانسته و گفته، همانطور که اقدام سال گذشته ترامپ در قطع کمک‌های مالی به اوکراین غیرقانونی بود.
منتقدان ترامپ معتقدند که اتهامات او به سازمان جهانی بهداشت وارد نیست.
از نگاه آنها، اینکه ترامپ می‌گوید مقام‌های این سازمان در مورد شیوع کووید-۱۹ پنهانکاری کرده‌اند. واقعیت ندارد. سازمان نخستین‌بار در چهارم ژانویه(۱۵ دی) به دنیا هشدار داد که یک همه‌گیری مرموز جهانی از چین به دنیا منتشر می‌شود. همچنین سازمان یک روز بعد، گزارش مفصلی در این زمینه منتشر کرد. چند هفته بعد سازمان جهانی بهداشت نمایندگان خود در آسیا را به «ووهان» چین فرستاد و هشدار داد ویروس امکان دارد از انسان به انسان منتقل شده باشد. در روزهای پایانی ژانویه(بهمن ۹۸) سازمان یادشده وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرد که قوی‌ترین اعلان خطر است که این نهاد می‌تواند صادر کند.
در ادامه این سرمقاله تصریح شده، این ترامپ بود که خطر را جدی نگرفت و با بی‌توجهی به زنگ‌های خطر، دیر اقدام کرد.
از نگاه این نوشتار، مساله دومی که سخنان ترامپ را رد می‌کند، آن است که سازمان جهانی بهداشت یک نهاد بین‌المللی بوده و همان اندازه که برای چین احترام قائل است برای آمریکا و دیگر اعضای خود نیز حرمت قائل است. این سازمان یک مرکز تخصصی است؛ نه یک تنظیم‌کننده و مجری جهانی. این نقش و وظیفه را همه اعضا سازمان از جمله آمریکا، به سازمان محوّل کرده‌اند.
«اگر آمریکا از سازمان بهداشت جهانی خارج شود، کووید-۱۹ بلایی بر سر آمریکا و بقیه دنیا خواهد آورد که همه کشورها به سختی خواهند توانست از پس یک چنین ویروس مرموز و خطرناکی بر بیایند.»
سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد. در آن هنگام، تازه جنگ جهانی دوم به پایان رسیده بود و دنیا اهمیت وجود یک همکاری جهانی برای بالا بردن سطح بهداشت حیات انسان روی کره زمین را احساس می‌کرد.
این سازمان در این مدت به موفقیت‌های قابل توجهی رسیده است؛ از جمله ریشه‌کنی آبله و فلج اطفال و بالابردن سطح بهداشت عمومی جامعه در کشورهای کم درآمد. البته پرده‌پوشی نیز نباید کرد و نباید ساده انگار بود.
نیویورک‌تایمز در این نوشتار آورده است: سازمان جهانی بهداشت همواره در مواقع اضطراری که سلامتی دنیا و یا گوشه‌ای از آن به خطر می‌افتد، دست‌وپایش را گم کرده و عموما" بد عمل می‌کند. «در سال ۲۰۱۴ وقتی ویروس ابولا غرب آفریقا را در سلطه خود گرفت و کشتار کرد، سازمان آنقدر دیر وارد عمل شد و دست‌وپا شکسته و ناهماهنگ عمل کرد که ویروس تا توانست تاخت و قربانی گرفت و در مدت دو سال بالای ۱۱ هزار انسان را کشت.»
آن اشتباه نابخشودنی و خطاهای پیشتر، یک تکانی به سازمان داد و این نهاد جهانی در سایه رهبری دکتر «تدروس آدهانوم گبریسوس» برای اصلاح خود و رفع نابسامانی‌ها کار کرد.
در مورد همه‌گیری کرونا، سازمان بهداشت جهانی به طور شایسته به وظیفه خود عمل نکرد و مرتکب اشتباهات بزرگی شد؛ اما آن اندازه که ترامپ آن را بزرگ کرده، نابخشودنی نیست.
هفته گذشته مقام‌های این سازمان به اشتباه اعلام کردند که بسیار به ندرت پیش می‌آید ویروسی بدون نشانه بیماری به بدن انسان منتقل شود. اما این نظریه آنقدر مضحک بود که آنها فوری اصلاح کردند.
آمریکا سالیانه ۴۰۰ میلیون دلار به سازمان بهداشت جهانی کمک می‌کند. بخش زیادی از این رقم را رئیس‌جمهوری بنابر صلاحدید خود انتخاب می‌کند که آن را به هرگونه تلاش و توجهی که در راه ارتقاء وضعیت سلامت و بهداشت جهانی برداشته شود، پرداخت کند.
گفته می‌شود دولت ترامپ در همین راه، پیشنهاد داده یک ابتکار عمل جدید زیرنظر وزارت امور خارجه در این راه ابداع شود با نام «پاسخ رئیس‌جمهوری به همه‌گیری‌ها».
در ادامه این مطلب باتاکید بر اینکه «هیچ سازوکار و برنامه‌ای نباید جایگزین سازمان بهداشت جهانی شود»، آمده است: اکنون نیز پاسخ‌های داده شده به بحران کرونا به‌اندازه‌ای آشفته و ناهماهنگ هست که منطقی نیست با وارد کردن یک سازوکار جدید، به این آشفتگی دامن زد.
فارغ از آن، برخی مسائل وجود دارد که آمریکا به تنهایی نمی‌تواند به آنها ورود کند. به طور نمونه در همین مورد کرونا، دانشمندان آمریکایی فقط با مجوز سازمان جهانی بهداشت توانستند وارد چین شوند و شیوه پاسخگویی پکن به ویروس را از نزدیک مورد مطالعه قرار دهند.
سازمان «توسعه بین‌الملل» آمریکا، عمده کمک‌های مالی خود به کشورها در زمینه درمان کرونا را از طریق سازمان جهانی بهداشت به کشورها می‌دهد.
شکی نیست که این سازمان جهانی ایرادها و نقاط ضعف زیادی دارد که باید برطرف شود. این اشکالات و نقاط ضعف را می‌توان در سه بخش دسته‌بندی کرد.
نخست آنکه بودجه این سازمان که کشورهای عضو به صورت کمک اهدایی تقبل می‌کنند، محدود است اما دامنه وظایفش بسیار گسترده بوده و این کمک‌های مالی نیز به طور عمده برای برنامه‌های خاص پرداخت می‌شود.
اشکال دوم در این است این سازمان دو خط‌مشی متفاوتی را اجرا می‌کند. دانشمندانش شخصیت علمی محض‌اند و هیچگونه گرایش سیاسی ندارند، اما دستور کار سازمان، سیاسی است. همین دو خط مشی متناقض، به موفقیت سازمان لطمه زده است.
اشکال سوم این نهاد بین‌المللی، بوروکراسی (نظام اداری) دست‌و پاگیر آن است که در طول عمر ۷۰ ساله آن، یکی از موانع اصلی پیشرفت کار بوده است.
اکنون با توجه به همه این نارسایی‌ها، اگر آمریکا از این سازمان خارج شود آن هم در شرایط بحران کرونا در جهان، این به مفهوم آن است که باید شاهد بدتر شدن مشکلات زیربنایی نهاد جهانی محافظ بهداشت و سلامت بشر باشیم.
تنها راه برطرف کردن مشکلات عدیده سازمان بهداشت جهانی این است که آمریکا و برزیل که به تازگی تهدید به خروج از این سازمان کرده و دیگر اعضا، لازم است دست به دست هم داده و برای بهتر شدن آن همکاری کنند. قدم نخست در این زمینه، تقویت قواعد و آیین‌نامه‌های بین‌المللی بهداشتی است که راهنمای سازمان جهانی بهداشت برای پاسخگویی به همه‌گیری‌هاست.
البته باید اشاره کرد که این آیین‌نامه‌ها صادر می‌شود اما کشورها به صلاحدید خود و بنابر شرایط‌شان آن را اجرا می‌کنند و یا از انجام آن سر باز می‌زنند. به عنوان نمونه، قانون حکم می‌کند وقتی کشوری گرفتار یک بیماری همه‌گیر درون مرزهایش می‌شود، باید از آن کشور حمایت و مراقبت کرد و اجازه نداد سایر کشورها سفرهایشان به این کشور را قطع کنند. اما بیشتر کشورها بنابر مصالح شخصی، از این قانون پیروی نمی‌کنند و سازمان بهداشت جهانی نیز آنقدر زور و نیرو ندارد که با این کشورها برخورد کند.
اگر این سازمان از اقتدار و تسلط کافی برخوردار بود و مجازات‌هایی برای کشورهای خاطی در نظر می‌گرفت، آنگاه مجبور نبود برای جلب رضایت خاطر بیمار، آن قدر دورویی کند و اجرای قانون را به تاخیر بیاندازد.
هر کشوری که به عملکرد سازمان جهانی بهداشت انتقاد دارد، بهتر است پول بیشتری در این سازمان سرمایه‌گذاری کند، نه کمتر.
در پایان این مطلب آمده است: بودجه دو ساله ۴.۸۵ میلیارد دلاری این سازمان به هیچ وجه کفاف وظایف عمده‌ای که در این دو سال بر دوش آن است را نمی‌دهد؛ آمریکا اکنون حدود ۱۵ درصد این بودجه را تامین می‌کند. ترامپ که نگران اعمال نفوذ چین بر سازمان بهداشت جهانی و بر کل دنیاست، اگر آمریکا را از این نهاد خارج کند، راه را باز کرده تا پکن به آسانی سازمان را در اختیار خود بگیرد.
2023