نگاهی به برگه های چسبیده به شیشه بنگاه مسکن می اندازد و سری تکان می دهد و از سر ناامیدی وارد بنگاه می شود. در پاسخ به پرسش صاحب بنگاه که میزان پرداخت ودیعه و اجاره را می خواهد بداند، زبانش بند می آید و با خجالت آن را می گوید.
از نگاه بنگاه دار جوابش را می گیرد و می فهمد با این میزان اندوخته، نه تنها بودجه پرداخت را ندارد بلکه باید محله و منطقه زندگی را هم تغییر دهد بلکه بتواند با متراژی کمتر جایی برای سکنی پیدا کند. تمام این موارد از یکسو، شرمساری جلوی زن و بچه از سویی دیگر دلش را آتش می زند؛ «به آنها چه بگویم که سال گذشته وعده خرید خانه را داده بودم.»
این نه قصه است و نه روایت، بلکه تراژدی واقعی زندگی جمع کثیری از افراد جامعه است که در سایه شیوع کرونا و افزایش ناگهانی مسکن این روزها، رویا و قدرت خرید مسکن را از آنان گرفته شده است. مستاجرانی که به ناچار به شرایط رهن و اجاره تن می دهند و طلا و هر آنچه قابل فروش است را به حراج می گذارند تا بلکه بتوانند یکسال دیگر سرپناه داشته باشند.
اجاره نشین هایی که براساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حدود ۳۰ درصد جمعیت ایران هستند که این نسبت در استان تهران بیش از ۵۱ درصد و در شهر تهران حدود ۴۴ درصد است و در سال‌های اخیر به دلیل جهش‌های چندباره در قیمت مسکن و فقدان هر نوع برنامه حمایتی از مستاجران و کنترل اجاره‌بها، تاثیر هزینه مسکن بر سفره مستاجران تاثیر شگرفی گذاشته است.
شهلا کاظمی پور روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا به تشریح تبعات گرانی مسکن و تاثیر آن بر مستاجران پرداخت و گفت: یکی از پیامدهای روانی - اجتماعی افزایش اجاره بها، افزایش استرس و نگرانی سرپرست خانوار نسبت به جابجایی مدرسه فرزندان و محل کار است که ترافیک و آلودگی زیست محیطی هم به آن اضافه می شود.
وی تصریح کرد: این نگرانی به سایر اعضای خانواده هم منتقل می شود به این معنا که وقتی برنامه ریزی زندگی یکباره با افزایش اجاره بها به هم می ریزد، لاجرم سقف خورد و خوراک و رفاه خانواده کوتاه می شود تا امکان پرداخت اجاره بها فراهم شود.وقتی برنامه ریزی زندگی یکباره با افزایش اجاره بها به هم می ریزد، لاجرم سقف خورد و خوراک و رفاه خانواده کوتاه می شود تا امکان پرداخت اجاره بها کوتاه شدن سقف رفاه خانواده، به کاهش سطح بهداشت، تغذیه، تحصیل فرزندان و موارد رفاهی دیگر منجر می شود و اختلافات زناشویی را دامن می زند که خود افت کیفیت زندگی و ایجاد انواع بیماری ها و استرس ها به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه داد: کمرنگ شدن عدالت اجتماعی، نابرابری توزیع درآمد و افزایش خط فقر ناهنجاری هایی است که متعاقب خود تضعیف وضعیت اقتصادی قشر فقیر جامعه و تقویت قشر بالای جامعه را به همراه دارد. فاصله طبقاتی روز به روز بیشتر می شود علیرغم اینکه همواره برنامه ها بر برابری اجتماعی و تلاش برای کاهش میزان فقر در جامعه چیده شده است.
این جامعه شناس، ابتلا به کرونا در میان افراد جامعه را مثال زد و گفت: در بحث کرونا هم شاهد هستیم افرادی که سطح رفاه بهتری دارند کمتر مبتلا شده و افرادی که نیاز مالی داشته و مجبور به حضور در صحنه های کار و اقتصاد بودند بیشتر گرفتار شده اند.
کاظمی پور در بخشی دیگر از این گفت وگو، با انتقاد از اینکه این افزایش ناگهانی همواره پیش آمده و دیگر نمی توان انگ غافلگیری به آن زد، گفت: افزایش اجاره بها اگر ناگهانی و در کوتاه مدت اتفاق می افتاد، می توان گفت غافلگیر کننده بود اما وقتی در چند سال این تکرار می شود دیگر غافلگیری مطرح نیست و بحث عدم نظارت معنا پیدا می کند.
وی یادآور شد: عواقب این امر ناخوشایند، افزایش مسایل اجتماعی، کاهش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی است که به فقر بیشتر آحاد جامعه دامن می زند زیرا کسی که اجاره نشین است از توده نیمه پایین جامعه است که وسع کمی دارد و خود را به آب و آتش می زند تا سرپناهی داشته باشد. اما وقتی با سونامی قیمت ها مواجه می شود کاخ آمال خود را خراب شده می بیند و دیگر اعتمادی به بهبودی ندارد.
این استاد دانشگاه نسبت به افزایش فاصله طبقاتی و کاهش اعتماد عمومی به مسئولان هشدار داد و یادآور شد: چطور یک کالا قیمت و بها دارد اما مسکن در این سال ها نتوانسته به خود قیمت و روند رو به رشد مشخص ببیند؟ مگر اینکه دست های پشت این ماجرا باشد که فقط به منافع خود می اندیشد و مانع از تصمیم گیری و تصمیم سازی مسولان برای رفع این معضل می شود.
گزارش از: فاطمه دهقان نیری