مهارت نیاز هر انسان است و هیچ فردی نمی تواند منکر نیاز به آن باشد، افراد با کسب مهارت می توانند نیازهای خود را برطرف کرده، شغل پیدا کنند و درآمدزایی داشته باشند و علاوه بر آن کارآفرینی کنند و زندگی بهتری را برای خود و سایر افراد جامعه فراهم کنند.
مهارت آموزی در تربیت و پرورش و تامین نیروی کار ماهر و متخصص برای بخش های مختلف اقتصادی نقش کلیدی را بازی می کند که این نقش و رسالت مهم در کشور ما برعهده سازمان آموزش فنی و حرفه ای گذاشته شده است.
تربیت نیروی کار ماهر و متخصص رسالتی است که این دستگاه آن را برعهده دارد که تحقق این مهم با توجه با تغییرات سریع در عرصه فناوری و ایجاد نیازها و مشاغل جدید در جامعه کار سختی است ،با این وجود با برنامه ریزی دولت اتفاقات خوبی در زمینه مهارت آموزی در کشور رخ داده که از جمله آنها می توان به ورود فنی و حرفه ای به آموزش مهارت های نرم اشاره کرد.
با توجه به شرایط امروز جامعه و تحولات و تغییراتی که با سرعت شاهد آن هستیم، رویکرد آموزش های مهارتی نیز تغییر یافته و دیگر دوره های فنی و حرفه ای به چند رشته خاص و سخت خلاصه نمی شود و آموزش های نرم نیز به این حوزه ورود پیدا کرده است.
در استان قزوین این تغییر رویکرد همراه با ارایه آموزش های نرم مهارتی از سال جاری کلید خورده است که مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای در گفت و گو با ایرنا به تشریح آنها پرداخته است.
گفت و گوی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با "محسن مددی" مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای استان قزوین را در زیر می خوانید.
ایرنا : در سال جاری چه میزان تعهد آموزش مهارتی در استان پیش بینی شده و سرانه استان قزوین از این حیث چه میزان است؟
سرانه آموزش مهارتی در قزوین امسال از میانگین کشور بالاتر رفته است/ امسال پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر ساعت آموزش های مهارتی به متقاضیان در استان قزوین ارایه خواهد شد که ۹۰۰ هزار نفر ساعت نسبت به سال گذشته بیشتر است
در ابتدا باید اذعان کرد که ما متاسفانه از فقر مهارتی موجود در جامعه آسیب دیده ایم و باید با استفاده از همه ظرفیت ها و ایجاد عطش مهارتی بین جوانان این فقر را از بین ببریم و به گسترش آموزش های خود بپردازیم.
سرانه آموزش های مهارتی در استان قزوین در سال های قبل از میانگین کشور پایین تر بود به گونه ای که میانگین کشوری ۱۱.۶ ساعت و آمار استان قزوین در این خصوص ۱۰.۴ ساعت بود.
با توجه به این موضوع و با هدف تقویت جایگاه استان قزوین در این خصوص، سرانه آموزش های مهارتی استان قزوین را ۱۳ ساعت هدف گزاری کرده ایم که این مهم با استفاده از ظرفیت و مشارکت بخش خصوصی محقق خواهد شد.
در سال قبل تعهدات آموزش های مهارتی مراکز دولتی و بخش خصوصی استان قزوین در مجموع چهار میلیون و ۴۰۰ هزار نفر ساعت بود که این رقم برای سال جاری به پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر ساعت افزایش یافته است.
از این میزان تعهد آموزشی ۴۰ درصد در مراکز آموزش دولتی که به نام آموزشگاه های ثابت فنی و حرفه ای معروف هستند محقق خواهد شد، ۴۰ درصد نیز در آموزشگاه های بخش خصوصی اجرا و همچنین ۲۰ درصد از این میزان نیز با مشارکت نهادهای عمومی و واحدهای تولیدی محقق می شود.
ایرنا: چند آموزشگاه فنی و حرفه ای در استان قزوین به متقاضیان خدمات آموزشی ارایه می دهند و در مجموع آموزش های مهارتی در مراکز دولتی در قالب چند حرفه و رشته ارایه می شود؟
در حال حاضر ۱۰ مرکز ثابت یا دولتی آموزش فنی و حرفه ای به همراه ۱۶۷ آموزشگاه خصوصی در استان قزوین آموزش های مهارتی ارایه می دهند.
آموزشگاه های ثابت در حال حاضر آموزش های خود را در قالب ۳۰ رشته و ۲۰۰ حرفه به متقاضیان و جامعه هدف ارایه می دهند.
آموزش های مهارتی بخش دولتی کاملا رایگان بوده و به بخش های دوره های مراکز ثابت، جوار دانشگاهی، روستایی، سکونتگاه های غیررسمی، زندان ها و پادگان ها و صنعت تقسیم می شوند.
ایرنا: با توجه به نیاز جامعه روستایی به آموزش های مهارتی و در راستای توسعه عدالت آموزشی، چه برنامه ای برای تقویت آموزش های فنی در این مکان ها پیش بینی شده است؟
با هدف گسترش عدالت آموزشی، اجرای دوره های مهارتی در روستاهای قزوین نسبت به کل آموزش های این حوزه در استان از ۱۲ درصد به ۲۸ درصد افزایش می یابد
آموزش های مهارتی در روستاها بدون شک نیازمند توسعه و تقویت است چرا کهدر گذشته به دلیل کم توجهی به ظرفیت و نیازهای این مناطق، همه امکانات و کارگاه ها و آموزش های فنی و حرفه ای در شهرها متمرکز شده بود.
آموزش های مهارتی در روستاهای استان ۱۲ درصد کل این دسته از آموزش ها را شامل می شد اما با هدف توسعه عدالت آموزشی و با توجه به اینکه حدود ۳۰ درصد جمعیت استان قزوین در این مناطق زندگی می کنند، برنامه ریزی کرده ایم تا ۲۸ درصد آموزش های مهارتی در استان قزوین در این نقاط اجرا و برگزار شود.
برهمین اساس متناسب با امکانات خود و ظرفیت روستاها در این نقاط کارگاه های آموزش رشته های فنی و حرفه ای ایجاد خواهیم کرد.
نباید فراموش کرد که بسیاری از روستاییان با کشاورزی معیشت خود را تامین می کنند که یک کار فصلی است و در نهایت ۴ تا ۵ ماه در آن مشغول هستند و برنامه ریزی ماه برای آن۷-۸ ماهی است که روستاییان بیکار هستند.
با ارایه آموزش های مهارتی مناسب با محیط و ظرفیت های اقتصادی روستا تلاش داریم تا روستاییان با کسب مهارت لازم بتوانند درآمدزایی کنند که این مهم از مهاجرت آنها به شهرها جلوگیری می کند و این اقشار را توانمند تر می کند.
ایرنا: نیازهای جامعه و بازار کار به سرعت تغییر پیدا می کنند و در کنار این موضوع با وجود ظرفیت بالای قزوین در حوزه های کشاورزی و گردشگری هیچ آموزش مهارتی پیش از این در این بخش ها تعریف و پیاده نشده است، آیا به این حوزه و ارایه آموزش های جدید با توجه به تقاضای جامعه و بازار ورود پیدا کرده اید؟
آموزشگاه فنی و حرفه ای ویژه آموزش های مهارتی مرتبط با گردشگری در قزوین راه اندازی می شود
بیشتر مردم فنی و حرفه ای را با رشته های خاص و سخت مانند جوشکاری و تراشکاری می شناسند در حالی که تنوع رشته های مهارتی بسیار بالاست و آموزش های نرم نیز در آن وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
آموزش هایی نظیر حسابداری، بازاریابی، آشنایی با بورس، هتل داری و ... از این دسته آموزش ها (نرم) هستند که جامعه و بازار کار به طور جدی به آنها نیازمند است و اجرای آنها را برنامه ریزی کرده ایم.
امسال برای نخستین بار ارایه آموزش های مهارتی نرم را در قزوین در دستور کار قرار گرفته است.
قزوین از ظرفیت بالایی در حوزه گردشگری و کشاورزی برخوردار است اما متاسفانه قبل از این تقریبا هیچ نوع آموزش مهارتی در این حوزه ها در آموزشگاه های فنی و حرفه ای استان پیش بینی و برگزار نشده بود.
با هدف ارایه آموزش های مرتبط با حوزه کشاورزی امسال چندین کارگاه در این خصوص راه اندازی و تجهیز کرده ایم و برای نخستین بار آموزش کشت زعفران، آبیاری نوین، فرآوری میوه، پرورش قارچ و دامپرروی را در دست اجرا داریم و همچنین در زمینه آموزش های گردشگری از جمله هتل داری ورود پیدا کرده ایم و به زودی قرار است آموزشگاهی خاص و ویژه رشته های مرتبط با گردشگری را راه اندازی کنیم که مسبوق به سابقه نبوده است.
رویکرد مراکز آموزش فنی و حرفه ای تغییر پیدا کرده و این مکان های آموزشی براساس سیاست های تعریف شده در حال پوست اندازی هستند و به تدریج به مراکز آموزش های مهارتی و تربیت کارآفرینی تبدیل می شوند.
در همین راستا هر هنرجو پس از گذراندن دوره های آموزشی در مراکز ، در صنف مربوطه ورود پیدا کرده و یک دوره آشنایی با کسب و کار و کارآفرینی در محیط کار نیز فرا می بیند.
موضوع دیگری که امسال در اولویت خود قرار داده ایم توسعه آموزش های مهارتی در مکان های کارگاهی و تولیدی است و در همین راستا تلاش داریم تا با واحدهای تولیدی مورد نظر تفاهم نامه امضا کنیم، به طور نمونه برای آموزش کاشی کاری با یکی از شرکت های مطرح کشور که در شهر صنعتی البرز فعالیت دارد تفاهم نامه منعقد کرده ایم و هدف گزاری کرده ایم تا از ظرفیت صنایع برای گسترش آموزش های مهارتی مورد نیاز بازار کار به شکل بهتر و بیشتری استفاده کنیم.
ایرنا: برای آموزش های مهارتی در نقاط کم برخوردار و ویژه اقشار آسیب پذیر چه برنامه ای دارید؟
آموزش های فنی و حرفه ای نقش قابل توجهی در کاهش آسیب های اجتماعی به همراه دارند، بنابراین بخشی از ظرفیت های آموزشی در این حوزه برای ارایه در مناطق حاشیه ای و سکونتگاه های غیررسمی و اقشار آسیب پذیری همچون زندانیان، افراد دارای اعتیاد، کودکان کار و زنان سرپرست خانوار اختصاص یافته است.
امسال نیز بخش قابل توجهی از آموزش های خود را به این حوزه اختصاص داده ایم که جزییات آن در طول سال به اطلاع رسانه ها خواهد رسید.
البته بسیاری از افراد از برگزاری دوره های آموزشی از جمله در روستاها و سکونتگاه های غیررسمی بی اطلاع هستند و برای رفع این مشکل تلاش داریم تا با استفاده از ظرفیت رسانه های استان اطلاع رسانی لازم به مردم انجام شود و شهروندان با عناوین دوره های آموزشی ما در سال آشنا شوند.
همچنین در این خصوص تلاش داریم تا از ظرفیت ائمه جمعه و جماعات و فضای مجازی نیز استفاده کنیم.
ایرنا: یکی از مشکلات فنی و حرفه ای از گذشته تاکنون ارایه دوره های فنی بدون توجه به استانداردهای تعیین شده و در واقع موازی کاری بود، برای حل این مشکل در استان قزوین اقدامی شده است؟
با پلیس فتا و اماکن و دستگاه قضائی برای برخورد با افراد حقیقی و حقوقی که بدون رعایت استانداردهای لازم در استان قزوین اقدام به برگزاری دوره های فنی و حرفه ای می کنند، هماهنگ شده است.
براساس قانون متولی ارایه و برگزاری آموزش های مهارتی سازمان آموزش فنی و حرفه ای است، با این وجود در سالیان قبل متاسفانه شاهد موازی کاری هایی در این خصوص بودیم و برخی از دوره های آموزشی بدون توجه به سیاست های این سازمان و بدون رعایت استانداردها و چارچوب های لازم از سوی افراد حقیقی و حقوقی برگزار می شد.
برای جلوگیری از تداوم این رویه هماهنگی هایی با پلیس فتا و پلیس اماکن به منظور شناسایی و برخورد با برگزار کنندگان این دوره ها به عمل آورده ایم و همچنین با مسئولان قضائی استان نیز برای برخورد قانونی با افراد متخلف در این زمینه هماهنگی های لازم انجام شده و شعبه ای ویژه برای رسیدگی به این موضوع شعبه ویژه دادیاری تعیین شده است.
برای جلوگیری از موازی کاری ها همچنین مکاتباتی با دیوان محاسبات استان داشته ایم تا براساس قانون مقررات مالی دولت که تکلیف دستگاه ها در خصوص برگزاری دوره های آموزشی را تعیین کرده است، برگزاری هر گونه دوره مهارتی و مرتبط با فنی و حرفه ای با هماهنگی دستگاه تخصصی این موضوع باشد.
در گام سوم نیز شورای مهارت استان قزوین تشکیل شده و به ساماندهی همه امورات مرتبط با آموزش های مهارتی و فنی و حرفه ای در استان و هم افزایی فعالیت ها در این خصوص خواهد پرداخت.
ایرنا: در خصوص سند توسعه مهارت قزوین و اهداف آن توضیح دهید.
یکی از مباحثی که به عنوان اولویت تعیین کرده و با جدیت انرا پیش می بریم تدوین سند توسعه مهارت استان قزوین است که البته تنها مربوط به اداره کل آموزش فنی و حرفه ای نبوده و یک کار فرادستگاهی و فرابخشی است که خروجی آن کیفی سازی آموزش های این بخش، پیشگیری از موازی کاری ها و متناسب سازی بیشتر دوره های فنی و حرفه ای با نیازهای استان خواهد بود.
ایرنا: چند درصد افرادی که به آموزشگاه های فنی ثابت مراجعه می کنند، پس از کسب مهارت صاحب شغل می شوند؟
بسیاری از هنرجویان فنی و حرفه ای درصدد ارتقای مهارت خود هستند و از مجموع افرادی که به عنوان متقاضی برای دریافت آموزش های مهارتی به ما مراجعه می کنند ۳۰ درصد بیکار و درصدد یافتن شغل هستند که از این بین ۶۰ تا ۷۰ درصد پس از کسب مهارت بدون مشکل چندانی وارد بازار کار می شوند.
آموزشگاه های آزاد بخش خصوصی نیز ظرفیت خوبی برای اشتغالزایی افراد در حوزه خدمات دارند چرا که با توجه به اینکه توان لازم را برای تهیه تجهیزات و دستگاه های سنگین ندارند بیشتر در قالب اجرای دوره های آموزشی در بخش خدمات ورود پیدا کرده اند و بیشتر افرادی که در این مراکز مهارت می بینند نیز صاحب شغل می شوند.
براساس سیاست سازمان آموزش فنی و حرفه ای آموزش های مهارتی در هشت سطح تعریف و پیاده سازی شده که آموزشگاه های آزاد می توانند سه سطح مقدماتی را ارایه دهند.
ایرنا: در گذشته عنوان می شد که فنی و حرفه ای باید نیروی کار مورد نیاز واحدهای تولیدی را پرورش دهد و نبود نیروی کار ماهر و متخصص یکی از گلایه فعالان بخش صنعت بود، در این خصوص توضیح دهید و این که آیا آمادگی برای این کار در این دستگاه وجود دارد؟
این تصور و برداشت اشتباه است که فنی و حرفه ای نیروی کار معرفی و یا تامین می کند بلکه وظیفه این دستگاه تربیت نیروی کار ماهر و متخصص در رشته ها و حرفه های مختلف است.
با این وجود به واحدهای تولیدی پیشنهاد و توصیه می کنیم که اگر خواهان نیروی کار ماهر هستند می توانند با عقد تفاهم نامه برای این کار از ظرفیت های اداره کل آموزش فنی و حرفه ای بهره مند شوند به این شکل افراد مورد نیاز خود که به شکل مشروط استخدام کرده اند را به ما معرفی کرده و همکاران ما کار آموزش به آنها را برعهده می گیرند و افراد به شرط موفقیت در این دوره ها به خدمت واحد تولیدی مربوطه در می آیند.
امروز با آمادگی ایجاد شده در این اداره کل و ظرفیت های ایجاد شده در آموزشگاه های فنی و حرفه ای قزوین این برای ما قابل قبول نیست که یک واحد تولیدی بگوید به دنبال نیروی کار ماهر هستیم اما آنرا پیدا نمی کنیم البته یک ظرفیت قانونی مغفول واقع شده نیز وجود دارد که اگر واحدهای صنعتی برای ارایه آموزش های مهارتی هزینه کنند به شرط تایید اداره کل آموزش فنی و حرفه ای، هزینه های آنها با تمهیدات پیش بینی شده در قانون تهاتر خواهد شد که ورود به این موضوع و استفاده از این ظرفیت را در دستور کار قرار داده ایم.