غذا و تغذیه یکی از ابعاد اساسی زندگی، سلامت و همچنین رفاه جامعه است. امنیت غذایی از معیارهای توسعه انسانی بوده و دستیابی به آن از اهداف اصلی هر کشور به شمار می‌رود. موجود بودن و عرضه غذای سالم و کیفی، سهولت دسترسی و قدرت خرید از ارکان امنیت غذایی است.
سرعت رو به رشد جمعیت دنیا که از آن به نام انفجار جمعیت یاد می‌شود نشان از ضرورت توجه به موضوع تامین و تولید غذا و در نهایت توجه به فاکتور و شاخصه حیاتی امنیت غذایی دارد که در این میان فرآورده‌ها و محصولات دامی از حساسیت و اهمیت بالایی برخوردارند که دلیل آن نقش این محصولات در تامین و تضمین سلامت انسانها و در نهایت برخورداری کشورها از نیروی کار سالم است.
به گفته کارشناسان و صاحبنظران اگر مصرف فرآورده‌های دامی توسط هر فرد بدون تغییر بماند احتیاجات برای تولیدات دامی طی سالهای آینده دو برابر خواهد شد. نظر به اینکه در حال حاضر در اکثر کشورها مردم با سوء تغذیه مواجه هستند بیشتر این سوء تغذیه به علت کمبود مواد پروتئینی با کیفیت بالا مثل گوشت، شیر و تخم‌مرغ است.
در این میان در کشورهای در حال توسعه که مشکلات تغذیه‌ای بیشتر و نرخ رشد جمعیت بالاتری دارند باید تولیدات دامی نسبت افزایشی بیش از ۴۰۰ درصدی داشته باشد تا مردم بتوانند روزانه به ۲۴۵۰ کالری انرژی و ۲۱ گرم به پروتئین حیوانی دسترسی داشته باشند.
در این میان کشور ایران دارای ظرفیتهای فراوانی از نظر وجود دام و طیور است که خود ظرفیت تولیدی بالایی را در بخش محصولات دام و طیور به ارمغان می‌آورد و استان خراسان رضوی با جمعیت دامی ۱۴.۶ میلیون واحد سالانه بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور تولید می‌کند که از این حیث در کشور برتر و دارنده رتبه‌های متعدد در زیر مجموعه‌های این بخش تولید و تامین غذایی است.
خطه خراسان سرآمد تولیدات دامی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به این که این استان در حوزه تولیدات دامی جزء استانهای سرآمد کشور است اظهار داشت: هم اکنون خراسان رضوی با برخورداری از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولیدات دامی در کشور رتبه نخست کشور را داراست و نقش تعیین‌کننده ای در کشور دارد.
محمدرضا اورانی با اشاره به این که از مجموع ۱۴.۶ میلیون واحد دامی این استان بیش از ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار راس دام سبک است افزود:بیش از ۹۰ هزار نفر در استان فقط در بخش پرورش و تولیدات دام سبک استان اشتغال دارند.
وی ادامه داد: علاوه بر این هم اکنون ۱۲ درصد تولید گوشت قرمز کشور در خراسان رضوی تولید می‌شود که پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح توسعه پرورش و اصلاح نژاد با تغذیه علمی، این میزان تا دو برابر افزایش پیدا کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به توسعه فرهنگ و پرورش دام سبک با تغذیه علمی بدون وابستگی به مراتع گفت: خراسان رضوی به لحاظ تعداد دام و تولید گوشت مقام اول را در کشور دارد ولی خشکسالی‌های این ۱۸ سال اخیر، به دامداری سبک این استان صدمه زده است که امیدواریم با علمی کردن پرورش دام سبک بتوانیم بر مشکلات و آسیب‌های ناشی از خشکسالی غلبه کنیم.
اورانی افزود: بخش کشاورزی سه زیر بخش زراعی، باغی و دامی دارد که زیر بخش دام و طیور در زمینه تولید از مزیت نسبی برخوردار است به طوری که اگر تولیدکنندگان ما در حوزه دام و طیور علم روز و دانش بومی را تلفیق و به کار گیرند به طور قطع هزینه تولیدشان کاهش و درآمد بیشتری نصیب دامدار و مرغدار می‌کنند.
وی ادامه داد: با این کار قیمت تمام شده را کاهش می‌دهند که رضایتمندی مصرف کننده را به دنبال دارد به همین خاطر اولین چیزی که سرلوحه اقدامات ماست آموزش و توانمندسازی ترویج انتقال یافته‌های تحقیقاتی به واحدهای تولیدی و مزارع است.
خیز خراسان رضوی برای صادرات ۹۵ هزار تن محصولات دامی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: با هدف حمایت از تولیدکنندگان در این استان، طی نامه‌ای تقاضای صدور مجوز صادرات ۹۵ هزار تن شیر خشک صنعتی، تخم‌مرغ و مرغ گوشتی مطرح شده است و سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در چارچوب این نامه از وزرات جهاد کشاورزی درخواست کرد تا با صدور مجوز صادرات ۱۵ هزار تن شیر خشک صنعتی،۵۰ هزار تن تخم‌مرغ و ۳۰ هزار تن مرغ گوشتی از این استان موافقت شود.
اورانی افزود: هزار و ۴۰۰ واحد تولید مرغ گوشتی با ظرفیت هر دوره ۲۶ میلیون قطعه در خراسان رضوی فعالیت دارند که بخش زیادی از محصول آنها به دیگر استانهای داخل و همچنین خارج کشور صادر می‌شود.
وی اضافه کرد: این استان در زمینه تولید مرغ گوشتی، مازاد تولید دارد و در صورتی که مجوز صادرات مرغ گوشتی برای این استان صادر نشود با هدف جلوگیری از خسارت سنگین در استان مجبور به کنترل تولید خواهیم بود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی با تولید سالانه یک میلیون تن شیر رتبه سوم کشور و با تولید افزون بر ۳۲۰ هزار راس دام سنگین مولد و غیرمولد سهم فراوانی در تولید این محصول و فراورده‌های شیری دارد.
اورانی افزود: با هدف حمایت از این صنعت، صادرات شیر خشک با ظرفیت ۱۵ هزار تن از استان را نیز خواستار شده‌ایم و با صدور این مجوز بدون شک حتی ظرفیتهای خالی این استان به کارگیری شده و فعال می‌شوند.
وی ادامه داد: سالانه ۱۴۳ هزار تن تخم مرغ در استان خراسان رضوی تولید می‌شود که ۵۰ هزار تن آن مازاد است لذا به استانهای همجوار و یا خارج کشور صادر می‌شود و خراسان رضوی پس از تهران از نظر میزان تولید و تعداد واحدهای مرغ تخم گذار رتبه دوم کشور را دارد.
او تاکید کرد: صادرات تخم‌مرغ از مهمترین درخواستهای سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی است که امیدواریم با آن موافقت شود.
توزیع ۳۳۵ هزار تن نهاده دامی
مدیرتعاون روستایی استان خراسان رضوی نیز با اشاره به این که تامین نهاده مبنا و پایه کار رشد تولید و تقویت فعالیت در حوزه دام و طیور است گفت: پارسال ۳۳۵ هزار تن انواع نهاده‌های دامی توسط شبکه تعاون روستایی استان بین دامداران خراسان رضوی توزیع شد.
ایرج ناصری مقدم با اشاره به این که این میزان توزیع نهاده در بین دامداران طی سال گذشته نسبت به سال قبل از آن رشد داشته است افزود: توزیع نهاده‌های دامی به منظور دسترسی آسان دامداران به خوراک دام و کاهش قیمت نهاده‌ها و به منظور کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها صورت گرفته و به همه اتحادیه‌های تخصصی تاکید شده است از تمام ظرفیتهای موجود برای تامین خوراک دام دامداران مناطق خود استفاده کنند.
عشایر خراسان رضوی تولیدکننده ۶ درصدگوشت کشور
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی هم گفت: سالانه ۱۲ هزار تن گوشت قرمز توسط جمعیت عشایر کوچ‌رو، نیمه کوچ‌رو و رمه‌دار فعال در نقاط مختلف این استان تولید و روانه بازار مصرف مواد پروتئینی می‌شود.
محمد نبوی‌فرد با بیان این که این حجم گوشت قرمز معادل ۶ درصد از کل میزان تولید این ماده پروتئینی در کشور توسط عشایر است افزود: عشایر ایران در سطح کشور سالانه ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز را معادل ۲۵ درصد حجم مصرف کشور تولید و روانه بازار مصرف مواد پروتئینی می‌کنند که ۱۲ هزار تن آن سهم عشایر خراسان رضوی است.
وی ادامه داد: بر این اساس و مطابق آمار منتشره از سوی مرکز آمار ایران هر یک نفر از جمعیت عشایر کشور گوشت مورد نیاز و مصرف ۱۶ نفر از جمعیت ایران را تولید می‌کند.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی گفت: این حجم از فعالیت تولیدی عشایر و خدمت قابل توجه آنها در حوزه تولید گوشت قرمز مورد نیاز کشور در حالی است که عشایر تنها ۱.۵ درصد از کل جمعیت حدود ۸۳ میلیون نفری ایران را تشکیل می‌دهند.
نبوی‌فرد افزود: ۱۲ هزار تن گوشت قرمز تولیدی عشایر در خراسان رضوی از محل پرورش یک میلیون واحد دامی که در اختیار عشایر این استان است تولید می‌شود.
وی جمعیت عشایر خراسان رضوی را نیز معادل دو درصد از کل جمعیت یک میلیون و ۷۳۳ هزار نفری روستاییان این استان ذکر و بیان کرد: خراسان رضوی ۳۵ هزار نفر جمعیت عشایری در قالب هفت هزار خانوار دارد.
مدیرکل امور عشایر خراسان رضوی گفت: عشایر این استان با وجود خدمات چشمگیرشان در حوزه پرورش دام سبک و تولید گوشت تنها ۵۶ صدم درصد از کل جمعیت ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری خراسان رضوی را تشکیل می‌دهند.
نبوی فرد افزود: ۳۵ هزار نفر جمعیت در قالب هفت هزار خانوار عشایری خراسان رضوی و ۳۵ طایفه کوچ‌رو در حال فعالیت و کار هستند اما یک میلیون راس دام آنها معادل ۱۵ درصد از کل دامهای استان است.
وی اضافه کرد: عشایر خراسان رضوی با تولید سالانه ۱۲ هزار تن گوشت قرمز، ۱۷ هزار تن فراورده دامی شامل شیر، روغن، پشم، کرک و کود حیوانی و ۴۱ هزار و ۸۰۰ مترمربع صنایع دستی شامل گلیم، قالیچه، فرش و تابلو فرش نقش به سزایی در اقتصاد خراسان رضوی ایفا می‌کنند.