زنان شگفت‌انگیزی که با دانش و هوشمندی‌شان، تغییر بزرگی ایجاد کرده‌اند، در جهان کم نیستند، اما این روزها، به تولد سه بانوی دانشمند، نزدیک می‌شویم، زنانی که علم بی‌اندازه‌شان در کنار هوشمندی و توانایی‌های دیگر توانسته اتفاقات بزرگی را رقم بزند. این هفته با این بانوان آشنا شویم و آثارشان را بخوانیم.
بانویی از دل تاریخ باستان
بدرالزمان قریب، نویسنده، پژوهشگر، ایرانشناس، زبان‌شناس، پژوهشگر زبان سُغدی، ادیب، شاعر، مترجم و مدرس دانشگاه، متولد ۱۳۰۸ است. فرهنگ سُغدی، به سه زبان (سغدی – فارسی- انگلسی) شاخصترین اثر وی به‌شمار می‌رود. قریب از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
او به دکترای رشته ادبیات دانشگاه تهران راه یافت. کلاس‌هایی که با استادان بنامی چون محمد معین، احسان یارشاطر، پرویز ناتل خانلری و ابراهیم پورداود گذراند، دریچه جدیدی از ادبیات و تاریخ ایران را به روی او گشود و بدرالزمان به زبان‌های باستانی و میانه ایران علاقمند شد. پس از یک سال، بنا به علاقه‌اش به زبان‌های پهلوی و اوستایی و برای شناخت ریشه فرهنگ‌های ایرانی با گرفتن بورس از دانشگاه پنسیلوانیا راهی آمریکا شد.
بدرالزمان قریب در سال ۱۳۷۷ به عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۷۸ سرپرست گروه گویششناسی انتخاب شد و در سال ۱۳۸۳ نیز مدیریت گروه زبان‌های ایرانی را به‌عهده گرفت.
قریب در ۱۳۷۷ از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و در ۱۳۸۱ از طرف سازمان صداوسیما به‌عنوان چهره ماندگار برگزیده شد و به پاس خدمات ارزنده علمی‌اش در دی ماه ۱۳۸۷، هفدهمین قالیچه ابریشمی جایزه ادبی تاریخی بنیاد موقوفات محمود افشار را دریافت کرد.
پژوهش‌های ایرانی باستان و میانه، مجموعه مقالات بدالزمان قریب است، جستارها و مقالات استاد بدرالزمان قریب در حوزه خطوط و زبان‌های باستانی ایران و نیز کیش مانوی که سیزده مقاله فارسی، دو مقاله انگلیسی و نیز گزارش یک سفر علمی (به سن پترزبورگ) را شامل می‌شود.
بخش اول با عنوان فارسی باستان و میانه، بخش دوم با عنوان دستور تاریخی و گویش، بخش سوم تحت عنوان مانویت، بخش چهارم نیز با عنوان به بهانه جشن و سفر نیز دو مقاله را شامل می‌شود: نوروز، جشن بازگشت به زندگی، جشن آفرینش و جشن تجلی عناصر فرهنگ مدنی، سفر علمی به سن پترزبورگ و دو مقاله‌ی انگلیسی این مجموعه نیز به اهمیت اعداد در اسطوره‌شناسی مانوی و یک سنگ‌نوشته تازه‌یافته شده به زبان فارسی باستان اختصاص دارد.
پژوهش‌های ایرانی باستان و میانه، به کوشش محمد شکری فومنی در ۲۵۶ صفحه، توسط انتشارات طهوری به چاپ رسیده است.
مادر کتاب‌های کودک
توران میرهادی، استاد ادبیات کودکان، نویسنده و متخصص آموزش و پرورش و همچنین یکی از شخصیت‌های برجسته فرهنگی ایران محسوب می شود که بیش از ۶۰ سال در گستره آموزش و پرورش و در خدمت فرهنگ و ادبیات کودکان کوشید. در این راه او به همراه همسرش محسن خمارلو مجتمع آموزشی و تجربی فرهاد یا مدرسه فرهاد را در ۱۳۳۴ خورشیدی تاسیس و آن را تا ۱۳۵۹ خورشیدی اداره کرد.
همچنین میرهادی یکی از بنیان‌گذاران شورای کتاب کودک نیز بود و از ۱۳۵۸ خورشیدی تا اواخر عمرش سرپرستی تدوین و تالیف فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را هم برعهده داشت. او پس از یک عمر تلاش و کوشش در زمینه آموزش و پرورش کودکان در ۱۸ آبان ۱۳۹۵ خورشیدی دیده از جهان فروبست.
کتاب گذری در ادبیات کودکان، حاصل پژوهش‌های و تلاش‌های توران میرهادی، لیلی ایمن و مهدخت دولت آبادی است که با مقدمه نوش‌آفرین انصاری به چاپ رسیده است.
این کتاب در ۷ فصل تنظیم شده است که در فصل نخست به ادبیات کودک و اهداف آن می‌پردازد، فصل دوم به تاریخ ادبیات کودک ونوجوان اختصاص دارد، فصل سوم، رابطه کودکان و نوجوانان با کتاب را تحلیل می‌کند.
در فصل چهارم، نویسندگان، انتخاب کتاب برای کودکان و نوجوانان را شرح می‌دهند و در پنجمین فصل از کتاب، انواع ادبیات کودک بررسی می‌شود، فصل ششم ادبیات کودک و نوجوان در وسایل ارتباط جمعی را نقد و در فصل آخر، یعنی فصل هفتم، شیوه‌های علاقه‌مند کردن کودکان و نوجوان به مطالعه را معرفی می‌کند.
کتاب گذری در ادبیات کودکان، در ۲۱۲ صفحه توسط شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است.
دنیایی که سه روز رنگارنگ است
هلن کلر، در ۲۷ ژوئن ۱۸۸۰ در آلاباما «آمریکا» متولد شد. او نویسنده و فعال سوسیالیست آمریکایی است. هلن در ۱۸ ماهگی به مننژیت مبتلا می‌شود و بینایی و شنوایی‌اش را از دست می‌دهد. در شش سالگی پدر و مادرش با مشورت گراهام بل برای او معلمی استخدام می‌کنند که نقش بسیار مهمی در رشد هلن کلر داشته است. خود او معتقد است که زندگی واقعی او با ورود مربی‌اش سالیوان میسی به زندگی‌اش آغاز شده است. هلن کلر اولین فرد نابینا - ناشنوایی است که از دانشگاه فارغ التحصیل شده است. او علاوه بر کتاب زندگی من، کتاب‌ها و مقالات بسیاری درباره نابینایی، ناشنوایی و حقوق اجتماعی زنان نوشته و تالیف کرده است.
کتاب سه روز برای دیدن، داستان سه روز آخری‌ست که هلن کلر بینا بوده و می توانسته ببیند. در این کتاب، ما جهان را از زاویه دید هلن می‌بینیم. او در این کتاب احساساتش را شرح داده و سعی کرده اهمیت حواس را به خواننده منتقل کند. او در طول سه روزی که اجازه داشته تا از این حواس استفاده کند به خوبی برای خواننده شرح می‌دهد که چگونه باید از این حواس استفاده کند.
در این کتاب با افکار هلن در آن روز سه روز و چیزهایی که دیده و نگرش او آشنا می‌شویم.
کتاب سه روز برای دیدن، با ترجمه مرضیه خوبان‌فرد، در ۶۰ صفحه، توسط نشر روانشناسی و هنر منتشر شده است.