رویکردهای کاخ سفید به موضوع انرژی اروپا باعث نارضایتی برخی کشورهای قاره سبز از جمله آلمان شده است. به اعتقاد مقام‌های اروپایی، تحریم‌های بیشتر ایالات متحده علیه توافق‌های روسیه و اروپا در حوزه انرژی به ویژه پروژه گازی «نورد استریم ۲» که قرار است از طریق دریای بالتیک گاز را به آلمان و دیگر کشورهای قاره منتقل کند، دخالت در امنیت انرژی اروپا است که با اهداف مختلفی صورت می‌گیرد.
چهره‌های سیاسی در مجالس آمریکا به تازگی تلاش‌های گسترده ای را برای اعمال محدودیت‌های شدید علیه مسکو با هدف جلوگیری از تکمیل خط لوله گازی نورد استریم ۲ در دستور کار خود قرار داده‌اند. شبکه رسانه‌ای «بلومبرگ» گزارش داده مقام‌های آلمانی بر این باورند سیاست‌های تحریمی جدید آمریکا علیه روسیه در این خط گازی که قرار است بین روسیه و آلمان احداث شود، امنیت انرژی اروپا را در معرض خطر قرار می‌دهد و نشان دهنده دخالت آشکار واشنگتن در بحث‌های حاکمیتی اتحادیه اروپا است.
مداخله کاخ سفید در راهبرد انرژی اروپا
پروژه ۱۱ میلیارد دلاری نورد استریم ۲ گاز طبیعی روسیه را از طریق دریای بالتیک بدون هیچ واسطه‌ای به آلمان و دیگر کشورهای اروپایی می‌رساند. این ابر پروژه توافقی میان شرکت «گازپروم» روسیه و پنج شرکت اروپایی «انجی» فرانسه، «او.ام.وی» اتریش، «رویال داچ شل» هلند و «یونیپر» و «وینترشل» آلمان است که در سال ۲۰۱۱ امضا شد. گفته می‌شود این خط لوله با همه تحریم و فشارهای کاخ سفید احتمالا تا پایان سال ۲۰۲۰ یا اوایل سال ۲۰۲۱ به پایان می‌رسد.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا مدعی است این خط لوله زیر دریایی که که بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر طول دارد موجب می‌شود تا میلیاردها دلار پول از آلمان به سوی روسیه سرازیر شود و اروپا بیش از پیش به روسیه وابسته می‌شود. در این مسیر البته برخی کشورهای اروپایی همچون لهستان که روابط نزدیکی را با واشنگتن برقرار کرده است، نیز تحت فشار ترامپ به منتقد پروژه تبدیل شده‌اند.
البته ایالات متحده تاکنون به اقداماتی برای جلوگیری از پیشرفت این پروژه مبادرت و روند آن را دچار اختلال کرده است. حال واشنگتن تلاش دارد در زمینه‌های بیمه‌ای، خدمات حمل و نقل و بندرگاهی، شرکت‌های همکار پروژه را تحت فشار بیشتری قرار دهد.
تحلیلگران بر این باورند که هدف ایالات متحده از این اقدام نخست کاستن از ظرفیت‌های تجاری و مالی روسیه و ایجاد مانع در برابر نفوذ رو به رشد «ولادیمیر پوتین» است. در مرحله بعد کاخ سفید می‌خواهد با کم کردن از وابستگی اروپا به گاز روسیه، توافق‌های تجاری خود با اروپا را در حوزه انرژی گسترش دهد و تولیدات گازی عظیم بدون مشتری خود از حوزه‌های نفتی شیل را برای دوره‌های بلندمدت به اروپا صادر کند. به همین دلایل اقتصادی و سیاسی برخی سناتورهای آمریکایی مدعی شدند نورد استریم ۲ تهدید اساسی علیه امنیت ملی آمریکا است و نباید تکمیل شود. رئیس‌جمهوری آمریکا هم در سال‌های اخیر دولت آلمان را به دلیل امضای این قرارداد با روسیه هدف انتقاد خود قرار داد و عنوان داشت روسیه به طور کامل کنترل برلین را به دست گرفته است.
مقابله سخت ترامپ با نورد استریم۲
تحلیلگران سردی روابط واشنگتن- برلین، خروج نیروهای نظامی آمریکا از آلمان و افزایش فشار بر این کشور در زمینه پرداخت هزینه‌های ناتو را در چارچوب یک راهبرد کلان کاخ سفید مبنی بر ضعیف کردن اروپا و وابسته ساختن آن به چتر حمایتی واشنگتن ارزیابی می‌کنند. با این حال به اعتقاد تحلیلگران اقتصاد انرژی، تعامل گازی با روسیه از نظر هزینه و فایده به نفع اروپا تمام می‌شود.
موسسه پژوهشی «Technology Offshore» در گزارشی نورد استریم ۲ را بحث برانگیزترین پروژه خط لوله انرژی جهان دانست زیرا واسطه‌هایی همچون آذربایجان، ترکیه، اوکراین یا دیگر کشورها را از مسیر انتقال گاز به اروپا کم اثر می‌کند و منابع انرژی به نسبت به صرفه و با ثبات‌تری را برای اتحادیه اروپا فراهم می‌سازد. بسیاری از کشورهای اروپایی همچون آلمان، فرانسه، دانمارک و هلند از این طرح استقبال می‌کنند اما همه موانع به آن دلیل بر سر راه اتمام این پروژه ایجاد می‌شود که ترامپ نگران افزایش نفوذ روسیه در منطقه است.
طبق این تحلیل، سران آلمان اعتقاد دارند ایجاد منابع امن عرضه انرژی منافع و وابستگی دو طرفه‌ای را ایجاد می‌کند نورد استریم ۲ یکی از راهبردی ترین پروژه‌های فراساحلی در دوره معاصر است که می‌تواند روسیه را با همسایگان اروپایی در یک خط قرار دهد. نگرانی ترامپ البته اکنون از آن جهت است که اطلاع دارد روسیه حدود ۴۰ درصد گاز اروپا را تامین می‌کند و خط لوله نورد استریم باعث می‌شود سهم ایالات متحده از بازار انرژی اتحادیه اروپا به مراتب کمتر شود.
در سال ۲۰۱۷ موسسه مطالعاتی انرژی اکسفورد (Oxford Institute for Energy Studies) در گزارشی عنوان داشت که پس از تکمیل خط لوله مهم نورد استریم ۲ حجم عظیمی از گاز روسیه به اروپا صادر می‌شود. این امر باعث شد در چند سال گذشته رئیس جمهوری آمریکا بر اروپا فشار بیاورد تا بر میزان خرید از محموله‌های گاز مایع (LNG) آمریکا بیافزاید تا انحصار روسیه در حوزه انرژی اروپا را تضعیف کند.
با این حال مقام‌ها و تحلیلگران در اروپا تاکید دارند بهای گاز این پروژه بسیار ارزانتر از گاز مایع آمریکا است و ترامپ با این استراتژی امنیت و استقلال انرژی اروپا را تهدید می‌کند. به اعتقاد کارشناسان، آمریکا توان رقابت قیمتی با گاز نورد استریم را ندارد زیرا هزینه مایع سازی گاز در آمریکا و انتقال آن به اروپا قیمت را برای شرکت‌های آمریکایی دوبرابر می‌کند. اگر آن‌ها بخواهند با یک قیمت رقابتی در برابر روسیه، گاز را به اروپا بفروشند ضرر می‌کنند و در صورت اتکای اروپا به آمریکا، پس از مدت کوتاهی قیمت آن را بالا خواهند برد.
ترامپ سال گذشته آشکارا به همین موضوع اعتراف کرد و گفت در حالی که مقادیر عظیم گازی در ایالات متحده موجود و قابل انتقال به متحدان اروپایی آن است، دلیلی وجود ندارد کشورهای اروپایی به تامین کننده‌هایی که دوست غرب نیستند محتاج شوند.
البته کاخ سفید برای مقابله با افزایش نفوذ و منافع روسیه طرح‌های دیگری را هم مطرح کرده است. اندیشکده «شورای آتلانتیک» در گزارشی نوشت زمان آن برای ایالات متحده فرا رسیده است که برای ساخت خط لوله ترانس کاسپین اقدام کند.
طبق این تحلیل اکنون برخی کشورهای حوزه دریای خزر همچون آذربایجان همراستا با منافع واشنگتن حرکت می‌کنند و از ساخت خط لوله انتقال از این کشورها به اروپا استقبال می‌کنند. در این پروژه گاز ترکمنستان از طریق دریای خزر به آذربایجان و دیگر کشورها به اروپا انتقال داده می‌شود. در این فرایند آمریکا نیز حمایت سیاسی قدرتمندی را از باکو به عمل خواهد آورد تا مقامات آذربایجان قادر به مقاومت در برابر فشارهای مسکو باشند.
این اتاق فکر آمریکایی آورده است پروژه ترانس کاسپین برای ایالات متحده، اروپا و کشورهای حوزه جنوب قفقاز نقشی راهبردی را ایفا خواهد کرد و می‌تواند با نفوذ روسیه و چین در منطقه خزر و اروپا مقابله کند. از طرف دیگر گاز ترکمنستان برای اروپا ارزان تمام خواهد شد و می‌تواند محرک خوبی را برای کشورهای قاره سبز ایجاد کند.