پرورش ماهی در قفس در دریا با توجه به ساحل ۳۸۸ کیلومتری دریای خزر در حوزه استحفاظی مازندران یکی از ظرفیت ها مهم در تولید انواع گونه های ماهی مانند قزل آلا ، سفید ، آزاد ،فیل ماهی ، کفال و خاویاری در عمق پنج کیلومتری ساحل دریا به شمار می رود.
هرچند سابقه اجرای طرح های پرورش ماهی در قفس به بیش از ۲ دهه پیش باز می گردد ، ولی در دوره های گذشته بنا به دلایلی از جمله بی برنامگی و کم توجهی مسئولان دستگاه های اجرایی وقت در بهره گیری از ظرفیت های این دریا در حوزه اقتصادی استان و نیز نا آگاهی سرمایه گذاران از مزیت های چنین طرحی کمتر مورد توجه قرار گرفت.
در حال حاضر تولید سالانه پرورش ماهی در قفس های دریایی ساحل مازندران سالانه ۶۴۰ تن است و بر اساس آمار منابع رسمی به ازای تولید هر ۱۰ تن ماهی برای یک نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد می شود.
کارشناسان شیلات طرح پرورش ماهی در قفس را یکی از روش ها سودآور و با صرفه بویژه در آب های ساحلی مازندران می دانند که علاوه بر تامین امنیت سرمایه ، می تواند به توسعه و ایجاد اشتغال پایدار شغلی برای سرمایه گذاران منجر شود و در صورتی که این طرح ها با روش های نوین و به صورت علمی اجرایی شود در ادامه راه دچار مشکلات در زمینه تولید انواع ماهیان و دیگر آبزیان نخواهند شد.
این کارشناسان همچنین معتقدند با توجه به موقعیت گردشگری مازندران و حضور میلیون ها مسافر و گردشگر در منطقه ، طرح های پرورش ماهی در قفس می تواند با تعبیه مکان هایی برای عرضه مستقیم ماهیان دریایی به گردشگران و رستوران ها ، سود اضافه تری را نصیب ببرد.
نگاه حمایتی به این صنعت باید افزایش یابد
یکی از کارشناسان آبزی پروری در گفت و گو با ایرنا گفت : پرورش ماهی در قفس در دریای خزر با وجود حمایت شیلات ، ولی به دلیل تاخیر در ارائه مجوزهای زیست محیطی، دامپزشکی و دریایی و نبود زیر ساخت های لازم همچون اسکله، شناور و مراکز صنایع تبدیلی برای فرآوری محصولات و بسته بندی دچار مشکل است.
مازیار اکبرآبادی افزود : پرورش دهندگان ماهی در قفس دریایی به خاطر مواجهه با مسایلی همچون محدودیت زمانی در تولید ماهیان سردآبی در قفس به دلیل تغییر دمای آب و نیاز به نصب قفس های استاندارد با توجه به میانگین پنج متری ارتفاع امواج دریای خزر نیازمند حمایت جدی تری هستند.
وی تسریع در دادن مجوزهای لازم، تخصیص تسهیلات ارزان قیمت ، کاهش هزینه گمرکی، برقراری خط ویژه هوایی برای صادرات محصولات و فراهم کردن امکانات زیرساختی را در جذب سرمایه گذار در این حوزه موثر دانست.
تسهیل برای صادرات ماهی
یک فعال عرصه پرورش ماهی در قفس هم گفت : با اینکه پرورش و تولید ماهی در قفس های دریایی دارای نتایج مثبت است و از نظر کیفیت هم در سطح بالایی قرار دارد ، ولی مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که با رفع آن میزان تولیدات بیش از پیش افزایش می یابد.
احمد سمامی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود : با توجه به بازار خوب این نوع ماهی در کشورهای اروپایی ، در صورت حمایت همه جانبه از طرح پرورش ماهی در قفس و جذب سرمایه و گسترش آن در مازندران می توان علاوه بر کاهش بیکاری ، شاهد افزایش قابل ملاحظه درآمد و به تبع آن شکوفایی اقتصادی استان بود.
این تولید کننده دریافت وام از بانک ها را از مشکلات عمده این کسب و کار بیان کرد و گفت : در راستای توسعه و افزایش قفس های این مرکز از چهار ماه گذشته تاکنون برای دریافت وام پنج میلیاردی تومانی اقدامات لازم را انجام داده ام ولی تاکنون علی رغم حمایت مسئولان استانی و مصوبات استانی و حتی پرداخت ۲۰ میلیون تومان حق کارشناسی به بانک و دادن وثیقه موفق به دریافت وام نشده ام.
سمامی با اشاره به صادرات ۲۰ تن ماهی در سال گذشته از این مرکز به روسیه ، افزود : در حال حاضر ماهی سالمون و قزل آلا در این مرکز تولید می شود که با توجه به برنامه ریزی صورت گرفته برای سال آینده به دنبال تولید ماهی خاویاری و ارتقای ظرفیت تولید مرکز به ۵۰۰ تن در سال هستیم.
فعالیت ۱۲ قفس پرورش ماهی
رییس اداره شیلات نوشهر، چالوس و کلاردشت هم با اشاره به افزایش تعداد متقاضی برای ایجاد پرورش ماهی در قفس در دریا گفت: در حال حاضر ۱۲ قفس با کسب مجوزهای لازم همچون محیط زیست، بندر و دامپزشکی در این منطقه فعال است .
مصطفی رضوانی ادامه داد: تحقق جهش تولید نیازمند پرداخت تسهیلات لازم به سرمایه گذاران در این بخش برای بهره گیری از ظرفیت کامل است و می طلبد که بانک کشاورزی استان تعامل بیشتری با پرورش دهندگان ماهی در قفس دریایی داشته باشد.
وی طرح های پرورش ماهی در قفس را اقتصادی و از سودآورترین طرح های پرورش ماهی دانست و افزود : متاسفانه سه بهره بردار شیوه نوین پرورش ماهی متقاضی در خواست وام از این منطقه علی رغم معرفی وثیقه به بانک موفق به دریافت تسهیلات لازم نشدند.
رییس اداره شیلات نوشهر، چالوس و کلاردشت با اشاره به برنامه ریزی شیلات مازندران برای توسعه طرح های پرورش ماهی در قفس خواستار حمایت بیشتر منابع طبیعی شد و خاطر نشان کرد: در راستای تامین زیر ساخت های این حوزه در جهت استفاده از شناورهای بزرگ و تسهیل در کارها پی گیر اخذ مجوزهای لازم برای ایجاد اسکله از سوی بخش خصوصی می باشیم.
وی افزود : طرح های پرورش و تولید انواع گونه های ماهی مانند قزل آلا ، سفید ، آزاد ،فیل ماهی ، کفال و خاویاری در قفس علی رغم هزینه های بالای اولیه می تواند فرصتی مناسب برای بهبود فضای کسب و کار و شکوفایی اقتصادی استان باشد.
رضوانی به غیر فعال شدن یکی از بزرگترین مراکز تولید و پرورش ماهی قزل‌آلا در قفس دریای خزر در شهرستان نوشهر اشاره کرد و گفت : این مرکز قبل از دریافت مجوز های لازم اقدام به فعالیت کرد و بعد از آن نیز علی رغم پی گیرهای مستمر موفق به دریافت آن مجوزها نشد و در نهایت از ادامه فعالیت این طرح جلوگیری شد.
مرکز تولیدی منطقه ساحلی "شریعت آباد " نوشهر با سرمایه‌گذاری حدود ۱۰ میلیارد تومان، استقرار ۱۶ قفس دریایی و پیش‌بینی ظرفیت تولیدی سالانه مقدار ۸۰۰ تن در اسفند ماه سال ۱۳۹۳ با حضور معاون پارلمانی رئیس جمهوری، جمعی از مسئولان کشوری، استاندار وقت مازندران ، مدیران کل منابع طبیعی و آبخیزداری و محیط زیست و تنی چند از مدیران شهرستانی افتتاح شده بود.
مازندران ۳۳۸ کیلومتر از سواحل دریای خزر را در اختیار دارد که سالانه ۵۵ شرکت تعاونی صیادی پره بیش از هشت هزار تن انواع ماهی استخوانی کفال، سفید و کپور را از این دریا استحصال می کنند.
اجرای طرح پرورش ماهی در قفس در مازندران از سال ۱۳۸۹ آغاز شد ولی از سال ۹۲ با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و طرح مباحث مربوط به اقتصاد مقاومتی شتاب گرفت و اکنون تمامی ۴۰ قفس های پرورش ماهی در سواحل توسط بخش خصوصی اما با نظارت شیلات فعال است.دریای خزر طبق تحقیقات کارشناسان خارجی و شیلات کشور، ظرفیت تولید مقدار ۳۷۰ هزار تن ماهی به شیوه استقرار قفس های دریایی را دارد که سهم مازندران از این میزان ۲۰۰ هزار تن ارزیابی شده است.