سعید حسین مردی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این خورشید گرفتگی یک خورشید گرفتگی حلقوی است به این معنا که در زمان بیشترین گرفت، کل خورشید به طور کامل تیره نمی شود و حلقه ای روشن دور آن قابل مشاهده است.
وی افزود: حدود ساعت ۱۰:۲۰ دقیقه صبح فردا به وقت ایران که بیشینه گرفت اتفاق می افتد که می توان حلقۀ گرفت را در مکانی در شمال هند دید اما این خورشید گرفتگی در ایران نیز قابل رصد است و هر چه به جنوب شرقی کشور نزدیک شویم، گرفت بیشتری قابل رصد خواهد بود. یکی از بیشترین گرفت‌ها در ایران در شهر چابهار قابل رصد است.
این کارشناس ارشد فیزیک نظری تصریح کرد: اولین تماس این خورشید گرفتگی در زمان حدود ۰۹:۰۵ صبح به وقت ایران روی می دهد؛ بیشترین گرفت در زمان حدود ۱۰:۲۰ صبح به وقت ایران و آخرین تماس در زمان حدود ۱۱:۳۷ صبح به وقت ایران خواهد بود. مدت زمان بیشترین گرفت حدود ۳۸ ثانیه می باشد.
حسین مردی به این نکته مهم اشاره کرد که در خورشید گرفتگی بر خلاف ماه گرفتگی محل استقرار رصد کننده در زمین بسیار مهم است به این معنا که ممکن است در محل‌های مختلف بر روی زمین به طور همزمان خورشید گرفتگی کلی، جزیی و عدم خورشید گرفتگی رصد شود اما در مورد ماه گرفتگی تمام رصدگرها در صورت مشاهده ماه یک نوع گرفت را رصد می کنند.
خورشیدگرفتگی (یا کسوف) هنگامی رخ می‌دهد که ماه از بین زمین و خورشید بگذرد؛ بدین ترتیب کاملاً یا جزئی تصویر خورشید را برای یک بیننده روی زمین مبهم می‌کند و سایه‌ی ما بر سطح زمین می‌افتد. خورشیدگرفتگی حلقوی هنگامی رخ می‌دهد که قطر ظاهری ماه از خورشید کوچکتر باشد، بدین ترتیب نور بیشتری از خورشید را مسدود می‌کند و باعث می‌شود خورشید مانند یک حلقه به نظر برسد. از منطقه‌ای دیگر از زمین که هزاران کیلومتر دورتر است، خورشیدگرفتگی حلقوی، شبیه به خورشیدگرفتگی جزئی بنظر می‌آید.
طبق نقشه زیر خط سرخ محل بیشترین گرفت خورشید از شروع تا پایان خورشید گرفتگی است.
خورشیدگرفتگی را چگونه ببینیم؟
روش‌های مختلفی برای دیدن خورشیدگرفتگی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
استفاده تلسکوپ‌های خورشیدی:
این روش تقریبا بی‌نظیرترین، بهترین و البته گران‌ترین روش ممکن برای مشاهده یک خورشید گرفتگی است. این تلسکوپ‌ها قادر به نمایش دقیق سطح خورشید، شراره‌های خورشیدی و بسیاری عوارض دیگر هستند.
استفاده از فیلترهای خورشیدی مناسب برای ابزارهای نجومی:
اگر تلسکوپ یا دوچشمی عادی دارید و قصد دارید رصد خورشید گرفتگی را با آن‌ها انجام دهید، دو گزینه در پیش روی شماست. فیلترهای مایلار و فیلترهای شیشه‌ای.
فیلترهای شیشه‌ای بهتر از فیلترهای مایلار هستند، اما طبیعی است که به کیفیت تلسکوپ‌های خورشیدی که در بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم نمی‌رسند. البته برای استفاده از فیلترهای شیشه‌ای، باید فاصله کانونی تلسکوپ‌تان با فیلترها همخوان باشند.
لطفا پیش از استفاده مطمئن شوید که هیچ بخشی از برگه‌های فیلترهای مایلار سوراخ، خراشیده یا پاره نیستند. حتی یک سوراخ ریز یا خراشیدگی روی برگه‌ها نیز می‌تواند دردسر ساز باشد و آن فیلتر مایلار را غیر قابل استفاده کند.
استفاده از عینک‌های مخصوص خورشید گرفتگی:
عینک‌های مخصوص خورشید گرفتگی، بیش از ۹۹٫۹۹۹% نور خورشید را می‌گیرند و تنها بخش کوچکی از نور آن را عبور می‌دهند. این موضوع اگرچه بخش زیادی از جزئیات خورشید را از بین می‌برد، اما باز هم شما اصل ماجرا را از دست نخواهید داد و از دیدن خورشید گرفتگی لذت خواهید برد.
تازه، خوبی عینک‌های خورشیدی این است که می‌توانید آن‌ها را به چشم بزنید، گوشه‌ای لم بدهید و به تماشای خورشید بپردازید!
لطفا پیش از استفاده مطمئن شوید که هیچ بخشی از برگه‌های استفاده شده در عینک‌ها سوراخ، خراشیده یا پاره نیستند. حتی یک سوراخ ریز یا خراشیدگی روی برگه‌ها نیز می‌تواند دردسر ساز باشد و آن عینک را غیر قابل استفاده کند.
تماشای آنلاین خورشیدگرفتگی:
در هنگام هر خورشید گرفتگی، رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای بسیاری (در مناطق تحت پوشش هر خورشید گرفتگی)، این رویداد را تحت پوشش زنده اینترنتی قرار می‌دهند.
برای پیدا کردن این گزینه‌ها، عبارت “Online Solar Eclipse Watch” را در گوگل جستجو کنید.
روش‌های نامناسب تماشای خورشید گرفتگی
در طول سالیان گذشته و خورشید گرفتگی‌هایی که رخ داده‌اند، روش‌های نامناسبی در ایران و جهان برای خورشید گرفتگی پیشنهاد شده‌اند. ضمن اینکه به شما پیشنهاد می‌کنیم در برخورد با یک موضوع علمی تنها به افراد، رسانه‌ها و منابع قابل اعتماد علمی اعتماد کنید، برخی از این روش‌های پیشنهادی نامناسب را برای شما شرح می دهیم:
عینک‌های آفتابی:
باور کنید که حتی بهترین مارک‌های عینک‌های آفتابی نیز نمی‌توانند کار خاصی در مقابل خورشید انجام دهند؛ حال هر چقدر هم قیمت داشته باشند!
سی‌دی:
از سی‌دی‌ها فقط می‌شود برای ذخیره اطلاعات استفاده کرد و نهایتا به درد کارهای هنری مثل ساعت دیواری درست کردن می‌خورند! اما تماشای خورشید گرفتگی با آن‌ها اصلا ایده خوبی نیست.
برگه‌های شکلات:
این یکی دیگر خیلی عجیب است و بیشتر شبیه یک شوخی است! برگه‌های شکلات فقط ظاهرشان شبیه برگه‌های مایلار است، اما به هیچ وجه کارایی آن‌ها را ندارند.
دوچشمی، تک‌چشمی، تلسکوپ یا هرگونه ابزار غیر مسلح:
اگر با یک تلسکوپ یا هر ابزار نجومی به صورت مستقیم و بدون واسطه به خورشید نگاه کردید، احتمالا آخرین باری خواهد بود که با آن چشمتان دنیای اطراف را می‌بینید یا دست کم خوب می‌بینید! این کار یکی از مهلک‌ترین اشتباهات در هنگام استفاده از یک ابزار نجومی است.
نگاتیو عکاسی:
نگاتیوهای عکاسی هم به هیچ عنوان مناسب نیستند.
عینک‌های جوشکاری:
این مساله کمی پیچیده است. اما برای احتیاط، به هیچ عنوان به سمت آن‌ها نروید. مناسب نیستند.