من به عنوان یک خبرنگار در هفته های اخیر خیلی با خودم کلنجار رفته ام تا به این سوال لانه گزیده در ذهنم پاسخ دهم که چرا بعد از حدود ۲ ماه رعایت پروتکل های بهداشتی و طرح فاصله گذاری اجتماعی از سوی مردم شهرم، این روزها دیگر خیلی ها توجهی به آن نمی کنند؛ عاملی که بدون شک یکی از دلایل اصلی خیز دوباره کرونا در تبریز و دیگر شهرهای آذربایجان شرقی به عنوان تابعی از ایران بزرگ است.
هر چند در توجیه علل یورش امواج کرونایی به جامعه، به مسایلی مانند شکنندگی تحمل پذیری اقتصادی و اجتماعی مردم اشاره می شود، اما سوال اینجاست که آیا مگر برای انسان ها چیزی مهم تر از جان شان وجود دارد؟ آیا مگر نمی شود که با رعایت پروتکل های بهداشتی و اصول طرح فاصله گذاری اجتماعی، زندگی را در روزهای کرونایی از سر گرفت و برای همزیستی مسالمت آمیز با بیماری ای به نام «کرونا» کوشید؟
تجربه زیسته کشورهایی مانند چین، کره جنوبی، ژاپن، نیوزیلند و خیلی از کشورهای دیگر در پنج ماه سپری شده از آغاز کرونا تاکنون، به ما آموخته که می توان با رعایت اصول ابتدایی و ساده ای چون پرهیز از حضور در اجتماعات انسانی، استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی کننده و رعایت فاصله گذاری اجتماعی، حیات در شرایط کرونایی را از سر گرفت؛ اما به نظر می رسد آنچه که امروزه، زندگی بدون خطر با کرونا را برای ما دشوار کرده، فراموشی یا درک نادرست از معنا و مفهوم «نوعدوستی» است.
مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا از مراکز پرتردد و شلوغ کلان شهر تبریز نشان می دهد که هر چند شهروندان تبریزی برای مفهوم «نوعدوستی» احترام فوق العاده ای قایل هستند، اما در عمل با رعایت نکردن اصول توصیه شده برای مقابله با شیوع کرونا، در مسیر نقض این مفهوم انسانی گام بر می دارند؛ مصداق این ادعا را می توان در شلوغی غیرقابل تصور بوستان تاریخی «ائل گولی»، بافت تاریخی تبریز با محوریت بازار مسقف و تفرجگاه عینالی در ارتفاعات شمالی این شهر مشاهده کرد که حضور مردم در آنجاها از نظر تعداد هیچ تفاوتی با روزهای قبل از شیوع کرونا ندارد.
امیر حسینی که با پسر و دخترش در میان انبوه جمعیت در دور استخر بوستان تاریخی «ائل گولی» تبریز در حال پیاده روی است، در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا که آیا از افزایش شمار کرونایی های آذربایجان شرقی مطلع است یا نه، می گوید: بله خبر دارم، اما دیگر نمی توانم از عهده درخواست فرزندانم برای پیاده روی و گردش در این بوستان زیبا که از اتفاق در نزدیکی خانه ماست، بر آیم.
حسینی که به گفته خودش شغل آزاد دارد، در پاسخ به این سوال که پس نوعدوستی به معنای رعایت حال دیگران در این شلوغی و تراکم جمعیت در دور استخر «ائل گولی» چه می شود، توضیح می دهد: حق با شماست. نوعدوستی یعنی اینکه برای حفظ سلامت خودمان و به ویژه دیگران باید در روزهای کرونایی در منزل بمانیم، اما من دیگر نمی توانم طاقت بیاورم و ناگزیرم بیرون بیایم. البته همان طور که می بینید خودم و بچه هایم ماسک زده ایم، اما می پذیرم که قدم زدن در بین این همه جمعیت حتی با ماسک نیز خطرناک است.
البته انباشت و تراکم جمعیت در روزهای کرونایی، محدود به بوستان ها و تفرجگاه ها نیست، بلکه بافت مرکزی تبریز نیز که بازار سنتی و تاریخی مسقف شهر در آن واقع شده است، وضعیت به مراتب بدتری دارد؛ حضور مردم در بافت مرکزی تبریز به ویژه راسته های بازار سنتی، به گونه ای است که انگار نه انگار که ویروس کشنده ای به نام کرونا میهمان ناخوانده و ناخواسته شهر است؛ تعجب از این همه حضور مخصوصاً زمانی بیشتر می شود که می بینی بسیاری از حاضران در این محل سربسته، ماسک نیز ندارند و در گذر از راسته های تنگ بازار ناگزیر از عبور دوشادوش با همدیگر و حتی بعضاً ناچار از تحمل تنه زدن دیگران نیز هستند.
یک گروه سه نفره از جوانانی که به گفته خودشان از تهران برای لذت بردن از هوای مطبوع تبریز و آذربایجان در فصل گرما به اینجا آمده و در برنامه گردشگری درون شهری خود، بازدید از بازار تاریخی و جهانی تبریز را نیز گنجانده اند، در پاسخ به این سوال که به نظرتان حضور در این محل پرتردد و شلوغ آن هم بدون ماسک خطرناک نیستند، در حالی که تبسم بر لب دارند، می گویند: ویروس ضعیف شده و برای جوان ها و آنهایی که بدن قوی دارند، خیلی کارساز نیست.
این عده در پاسخ به این سوال خبرنگار ایرنا که حالا فرض محال ویروس کرونا برای شمار ضرری نداشته باشد، آیا فکر نمی کنید که ممکن است ناقل باشید و با حضورتان در مراکز شلوغ باعث آلودگی شهروندان دیگر و خدای ناکرده مرگ آنان شوید، ابراز امیدواری می کنند که چنین اتفاقی نیافتد.
مشاهدات خبرنگار ایرنا از مراکز و اماکن شلوغ و پر رفت و آمد تبریز حاکی از این واقعیت تلخ است که مردم حساسیت و نگرانی روزهای نخست شیوع کرونا را به کلی فراموش کرده و خود را به دست این ویروس مرگبار سپرده اند.
مشاهده گِعده های چند نفری جوانان در محلات و مقابل مغازه های تبریز نشان می دهد که انگاره ذهنی روزهای نخست شیوع کرونا مبنی بر مرگبار بودن آن به تدریج از اذهان مردم پاک شده و حساسیت و مسوولیت پذیری عمومی در برابر این پدیده به شدت کاهش یافته است.
عادی‌انگاری، مهم‌ترین عامل افزایش مبتلایان به کرونا
استاندار آذربایجان شرقی گفت: عادی‌انگاری شرایط و عدم رعایت توصیه‌های بهداشتی در هفته‌های اخیر، موجب افزایش تعداد مبتلایان و فوتی‌های ناشی از کرونا در استان شده است و بر این اساس، رعایت فاصله‌گذاری و توصیه‌های بهداشتی به صورت جدی مورد تأکید ستاد مقابله با کروناست.
دکتر محمدرضا پورمحمدی، با اشاره به آخرین وضعیت شهرستان‌های استان از نظر شیوع این بیماری، گفت: تنها سه شهرستان بناب، مراغه و چاراویماق در استان وضعیت قرمز دارند و وضعیت کلی استان نیز زرد است.
وی با بیان اینکه افزایش آمار مبتلایان در یک روز، ملاک ارزیابی وضعیت نیست، افزود: طبق معیارهای وزارت بهداشت، درصورتی که یک استان در ۱۴ روز متوالی، به ازای هر یکصدهزار نفر جمعیت، سه نفر بستری داشته باشد وضعیت آن قرمز خواهد بود.
رئیس ستاد استانی مقابله با کرونا، اعمال محدودیت‌های جدید را منوط به هماهنگی با ستاد ملی مقابله با کرونا دانست و گفت: سیاست جدید ستاد ملی، فاصله‌گذاری پویا متناسب با وضعیت هر شهرستان و استان است و در هر حال، ایجاد محدودیت‌های جدید باید به تصویب ستاد ملی برسد.
پورمحمدی با تأکید بر رعایت جدی توصیه‌های بهداشتی توسط آحاد مردم و واحدهای صنفی، گفت: رعایت فاصله‌گذاری و استفاده از ماسک، رعایت بهداشت فردی و عدم حضور در اجتماعات، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا هستند.
وی از صداوسیما و سایر رسانه‌ها خواست تا بیشتر از قبل مردم را نسبت به خطرات بیماری کرونا و راه‌های پیشگیری از آن آگاه کنند.
پورمحمدی با انتقاد از تشکیل دورهمی‌ها و اجتماعات خانوادگی به بهانه مراسم عروسی و عزا، گفت: هیچ مجوزی برای برگزاری این اجتماعات صادر نشده و دستگاه‌های مسئول باید نظارت خود را در این زمینه بیشتر کرده و با تخلفات برخورد کنند.
وی همچنین بر جلوگیری از تشکیل اجتماعات در پارک‌ها، بوستان‌ها و اماکن گردشگری تأکید کرد و گفت: امیدواریم شرایط به نحوی نباشد که دوباره مجبور به تعطیلی پارک‌ها شویم.
استاندار آذربایجان شرقی، افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌های ناشی از کرونا در روزهای اخیر را ناشی از عدم رعایت توصیه‌های بهداشتی عنوان کرد و گفت: البته در هفته‌های اخیر، تعداد تست‌های انجام‌شده نیز افزایش یافته و روند بیماریابی هدفمند شده؛ با این حال آنچه به شیوع بیشتر بیماری دامن زده، عادی‌انگاری شرایط و عدم رعایت توصیه‌های بهداشتی است.
مردم با همان حساسیت روزهای اول، نکات بهداشتی را رعایت کنند
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به کاهش حساسیت عمومی به خطرزا بودن ویروس کرونا تاکید می کند: خواهش می‌کنیم مردم با همان حساسیت روزهای اول، نکات بهداشتی را رعایت کنند.
روزبه رجایی با اشاره به آخرین وضعیت شیوع کرونا در آذربایجان شرقی می گوید: از اوایل اردیبهشت ماه تا نیمه اول خرداد ماه روند بیماری و تعداد بستری‌ها رو به کاهش بود.
وی اضافه می کند: متاسفانه بعد از نیمه خرداد ماه تعداد بستری‌ها روز به روز بیشتر می شود، این به معنای کمبود تخت و امکانات نبوده و فعلا پاسخگوی موارد مراجعه کننده است.
وی خاطرنشان می کند: تخمین می‌زنیم تعداد موارد در روزهای آتی بیشتر شود و آمادگی داریم.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با اشاره به اینکه هم اکنون نزدیک ۶۵۰ نفر به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان‌های آذربایجان شرقی بستری هستند، می گوید: مردم تصور می‌کنند که کرونا تمام شده یا از رعایت نکات بهداشتی خسته شده‌اند.
ابتلای روزانه ۳۵۰ نفر به کرونا در آذربایجان شرقی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم با اعلام اینکه به طور میانگین روزانه ۳۵۰ مورد جدید ابتلا به کرونا در استان شناسایی می‌شود، گفت: در حال حاضر ۳۳ درصد از تست‌های انجام‌شده در استان مثبت است و در دو هفته گذشته، بیشترین تعداد تست‌های مثبت را داشته‌ایم.
محمدحسین صومی افزود: شهرستان‌های اهر، بناب، میانه، هریس، تبریز، شبستر، مراغه و چاراویماق از نظر آمار تجمعی مبتلایان، بالاتر از میانگین استانی قرار دارند و وضعیت سه شهرستان بناب، مراغه و چاراویماق قرمز است.
وی با بیان اینکه در هر منطقه‌ای که توصیه‌های بهداشتی رعایت شده، روند مدیریت بیماری بهتر بوده است، افزود: با وجود شبهاتی که درخصوص مدیریت بیماری در استان مطرح می‌شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در زمان مداخلات اجتماعی نظیر تعطیلی مدارس، تعطیلی مراکز عمومی و قرنطینه بیماران، آمار مبتلایان و فوتی‌ها به شکل محسوسی کاهش یافته است.
صومی با اشاره به تحلیل اپیدمولوژیک بیماری کرونا در استان، گفت: بر اساس این تحلیل، آموزش عمومی، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک، بهترین راه جلوگیری از انتشار ویروس کروناست.