«پیرمحمد ملازهی» روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به سفر امروز «حنیف اتمر» سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان به ایران گفت: رابطه تهران و کابل در یک تا دو ماه گذشته با نوساناتی همراه بوده و تا حدودی دچار تنش شده است در حالی که ایران در حل بحران سیاسی پس از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نقش فعالی ایفا کرد.
این کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به واکنشهای مقامات افغان به دو موضوع غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در هریرود و آتش گرفتن خودرو حامل تعدادی از مهاجران غیرقانونی افغانستان در یزد، اظهار داشت: این اتفاقات واکنشهای شدیدی در جامعه افغانستان به همراه داشت و رسانه‌های مختلف به ویژه رسانه‌های بین‌المللی سعی کردند این موضوع را بیش از حد بزرگ جلوه دهند.
وی با بیان اینکه حواشی دو اتفاق رخ داده در هریرود و یزد موجب شده تا مقامات دو کشور به دنبال آن باشند که روابط دو کشور تحت تاثیر آنها قرار نگیرد، تصریح کرد: حنیف اتمر از افراد تاثیرگذار در سیاست‌های افغانستان محسوب می‌شود. او قبلا مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری افغانستان بوده و اکنون نیز سرپرستی وزارت امور خارجه این کشور را برعهده دارد. همین مساله موجب شده تا سفر به تهران اهمیت داشته باشد.
هدف سفر اتمر یافتن راه‌حلی برای کاهش تنش است
ملازهی با تاکید بر اینکه حنیف اتمر از وضعیت افغانستان و همچنین شرایط منطقه آگاه است، خاطرنشان کرد: او می‌داند تخریب روابط تهران و کابل، چه صدمات و لطمات جبران‌ناپذیری را می‌تواند برای افغانستان به همراه داشته باشد. هدف سفر سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان به تهران هم یافتن راه حلی برای کاهش تنش و همچنین یافتن راهکاری برای یافتن فهم مشترک و درست از دو ماجرای ذکر شده است.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: برای دست یافتن به فهم مشترک قرار است هیاتی از سوی دو کشور، این دو ماجرا را مورد بررسی قرار دهد تا همه ابعاد آن روشن شود چراکه هر کشور از این دو ماجرا، روایت خودشان را دارند.
ترددهای غیرقانونی اتباع افغانستان اجتناب‌ناپذیر است
ملازهی با اشاره به ترددهای غیرقانونی از سوی مرزهای افغانستان به ایران ابراز داشت: رفت و آمدهای اتباع افغانستانی به شکل غیرقانونی از مرزهای طولانی که در جغرافیای بیابانی هم قرار دارند، اجتناب‌ناپذیر است چراکه وضعیت اقتصادی افغانستان بسیار بد است، جنگ همچنان ادامه دارد و شرایط لازم برای زندگی مهیا نیست پس آنها مابین زندگی در فقر یا رفتن به ایران برای کسب درآمد و ادامه زندگی حتی با وجود احتمال مرگ، ریسک دوم را انتخاب می‌کنند.
این کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه سفر به ایران برای کسب درآمد و زندگی، تنها هدف سفرهای غیرقانونی اتباع افغانستانی به ایران نیست، عنوان کرد: بخشی از ترددهای غیرقانونی برای رفتن به سمت ترکیه و یونان جهت مهاجرت به اروپا است.
به گفته ملازهی در مورد این دسته از افراد می‌توان راهکارهایی نظیر مانند صدور ویزای دو هفته‌ای یا یک ماهه را در نظر گرفت و آنها را با زیر نظر درگرفتن به سمت ترکیه رهنمون کرد.
کنترل مرزها توسط افغانستان تقریبا غیرممکن است
این کارشناس ارشد مسائل شبه قاره اضافه کرد: صدور ویزاهای یکساله یا تسهیلاتی از این دست می‌تواند نقش زیادی در کاهش ترددهای غیرقانونی برای افرادی باشد که می‌خواهند در ایران کار کنند.
ملازهی درباره مقابله افغانستان با ترددهای غیرقانونی از مرزهای این کشور به ایران بیان کرد: اینکه انتظار داشته باشیم افغانستان مرزهای خود را کنترل کند، تقریبا غیرممکن است. مرزها طولانی است و وجود جنگ و تروریسم در داخل این کشور و داشتن مرزهای طولانی آنهم در شرایط بیابانی موجب شده افغانستان توان و انگیزه لازم را برای جلوگیری از ترددهای غیرقانونی نداشته باشد.
ایران و افغانستان مجبور به روابط دوستانه با یکدیگر هستند
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه سفر حنیف اتمر فرصت مناسبی برای یافتن راهکارهای مرضی‌الطرفین جهت حل و فصل مسائل است، گفت: مجموعه حاکمیت و دولت افغانستان نمی‌خواهد روابطش با ایران تخریب شود چراکه آنها به شدت نیازمند ایران هستند. افغانستان کشور محصور در خشکی است و بندر چابهار تنها راه آنها برای خروج از این وضعیت هستند. به همین خاطر نیز با مشارکت هند سرمایه‌گذاری سنگینی در بندر چابهار انجام داده‌اند.
ملازهی، بر داشتن روابط حسنه میان تهران و کابل تاکید کرد و اظهار داشت: ایران و افغانستان جدا از آنکه چه کسی در راس دولت باشد، بنا به حکم جغرافیا، داشتن مرزهای طولانی، تاریخ، فرهنگ، دین و زبان مشترک مجبور به روابط دوستانه با یکدیگر هستند و نباید بگذارند مسائل مقطعی و کوچک بر روابط دو کشور اثرگذار باشد.
وی ادامه داد: تنش‌ها طبیعی است و همه کشورهای همسایه و هم‌مرز، مسائلی از این دست دارند. یادمان باشد شرایط افغانستان نرمال نیست، اقتصاد این کشور فروپاشیده است، امنیت نیست، جنگ همچنان ادامه دارد و نیروی کار این کشور مجبور به مهاجرت برای یافتن کار و کسب درآمد است.