به گزارش ایرنا، کارخانه «کاوه سودا» به عنوان بزرگ ترین کارخانه تولید کننده کربنات سدیم کشور که به طور مستقیم برای بیش از ۲ هزار نفر اشتغالزایی کرده، با وجود استدلال سازمان های ذیربط مبنی بر نبود آلودگی زیست محیطی در آن، در سال های اخیر به اتهام آلایندگی سوژه رسانه ها شده است.
با اینکه مقام های مسوول در زمینه محیط زیست و امور آب آذربایجان شرقی و کارشناسان رسمی دادگستری استان و کشور گزارشی در مورد آلودگی زیست محیطی این مجتمع ارایه نکرده اند و رصدهای لازم و پایش های زیست محیطی به طور مداوم و متناوب از این مجتمع انجام می شود، اما برخی رسانه ها با تکیه بر اظهارات برخی افراد و همچنین برخی اهالی روستاهای اطراف، مدعی هستند که آلودگی های زیست محیطی کاوه سودا بیش از حد استاندارد بوده و در این زمینه مسئولان محیط زیست استان را به کوتاهی متهم می کنند.
نظیر کارخانه کاوه سودا در کشورهای ترکیه، ایتالیا و آمریکا فعالیت می کنند و طبق اعلام کارشناسان محیط زیست و مدیریت کارخانه «کاوه سودا»، نحوه تصفیه پساب و فیلتراسیون در این واحد مشابه و یا در برخی موارد بهتر از کشورهای خارجی بوده و جای نگرانی نیست.
بنابر نتیجه گزارش تیم بررسی دانشگاه تبریز، هنوز اثرات آلایندگی کارخانه کاوه سودا بالاتر از حد استاندارد است، هر چند که "ای.سی" موجود در محدوده آلوده شده از ۱۳ هزار و ۴۴۱ در یک دهه قبل به سه هزار و ۶۵۰ در سال قبل کاهش یافته است.
فعالیت های کاوه سودا تحت نظارت و کنترل است
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در جلسه «بررسی آلودگی آبخوران در اثر نشت احتمالی پساب کارخانه کاوه سودا» با بیان اینکه فعالیت های کاوه سودا تحت نظارت و کنترل بوده و به طور دوره ای مورد بررسی قرار می گیرد، اظهار کرد: کارشناسان محیط زیست به صورت مداوم پساب، پسماند و فعالیت های این شرکت را کنترل کرده و در صورت نیاز تذکرات لازم را به مسوولان شرکت ارایه می کنند.
حمید قاسمی با بیان اینکه کارخانه کاوه سودا در سال ۷۷ با ظرفیت ۲۰۰۰ تن در سال مجوز احداث دریافت کرده و در سال ۸۲ به بهره برداری رسیده است، افزود: فرآیند تولید آن ساده است ولی پساب آن در لاگون های ترسیبی و تبخیری جمع می شود که باید استاندارد و ایزوله باشد و استانداردسازی می‌شد که در دنیا این گونه عمل می‌شود.
وی با بیان اینکه سازمان محیط زیست در زمان احداث ضوابطی را برای کاهش اثرات منفی اعمال کرد، گفت: در سال ۸۴ ترکیدگی جزئی لاگون ها را شاهد بودیم و در سال ۸۹ با ترکیدگی یکی از لاگون‌ها، سیل پساب موجب از بین رفتن کشاورزی اراضی سیل زده شد و به آب‌های زیر زمینی آسیب زد. در همان ایام شورای تأمین در سال ۸۹ به این نتیجه می‌رسند که در صورت موافقت محیط زیست و آب منطقه‌ای، پساب به دریاچه ارومیه منتقل شود که پس از مطالعه کارشناسان محیط زیسن به این نتیجه رسیدند که به دلیل همخوانی پساب کارخانه با آب دریاچه، پساب به دریاچه ارومیه وارد شود.
وی افزود: نظارت مداوم به صورت دوره ای و ماهانه چهار بار از سوی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی بر فعالیت های این کارخانه انجام می شود و همچنین برداشت های فصلی از چاه های اطراف این کارخانه تا محل انتقال به دریاچه ارومیه از طریق آزمایشگاه های معتمد انجام می شود و نتایج آن به سازمان انتقال می یابد.
مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی در خصوص آلایندگی های کاوه سودا گفت: موارد ابلاغی سازمان حفاظت محیط زیست به این واحد در رابطه با لاگُن ها و مدیریت پسماند طبق برنامه مدیریت زیست محیطی پیش می رود.
وی ادامه داد: لاگن های این واحد از نوع ترسیبی و تبخیری است که هشت لاگن تبخیری و ۱۲ لاگن ترسیبی است که ۶ لاگن ترسیبی پر شده و به وسعت ۱۵ هکتار از مدار خارج شده و ۶ لاگن تبخیری نیز ایزوله شده و در نهایت چاه های پایین دست این واحد به صورت مرتب پایش می شود.
قاسمی با بیان اینکه برای معرفی کردن یک واحد به عنوان آلاینده باید مستندات قانونی داشته باشیم و در رابطه با آلودگی آب های زیرزمینی توسط این واحد مستنداتی احراز نکرده ایم، خاطرنشان کرد: با اعتراض چند خبرگزاری، مطالعه آلایندگی این واحد را به یک مرجع علمی بی طرف واگذار کردیم که موسسه علمی و دانشگاهی آبرو و اعتبار خود را به راحتی حراج نمی کند.
شوری آب‌های منطقه قبل از احداث کارخانه وجود داشت
رییس تیم مطالعه طرح آلایندگی کارخانه کاوه سودا از صرف مدت ۱۰ ماه برای مطالعه این طرح خبر داد و گفت: ابتدا مطالعه زمین شناسی را توسط تیم تخصصی از دانشگاه های تبریز و تهران انجام دادیم و مطالعات نشان داد در بالادست کارخانه شوری آب های زیرزمینی حدود ۳۰۰۰ میکروزیمنس بود.
عبدالرضا واعظی با بیان اینکه طبق مطالعات انجام شده، قبل از احداث کارخانه شوری آب منطقه بین ۲۸۰۰ تا ۳۰۰۰ میکروزیمنس در سی سی بود، افزود: علت ان هم وجود مواد مذاب در اطراف چشمه های موجود سهند است که به لحاظ زمین شناسی آب منطقه را شور می کند.
وی با بیان اینکه در فاز اجرایی ۱۰ حلقه چاه در عمق ۳۰ و ۴۵ متری زمین با استفاده از ژئوفیزیک در منطقه حفر کردیم، خاطرنشان کرد: حد مجاز سولفات برای آب شرب ۴۰۰ و برای کشاورزی ۵۰۰ میلی گرم در هر لیتر است و اگر کارذخانه هم نبود، نمی شد آب منزقه را برای شرب استفاده کرد.
رییس تیم تخصصی مطالعات آلایندگی کاوه سودا با بیان اینکه ۲۶ نوبن نمونه برداری از آب منطقه انجام دادیم، گفت: با قاطعیت می توان گفت عناصر سنگین آلودگی در آنجا وجود ندارد.
واعظی در مورد بررسی اثرات شکست حوضچه ها نیز گفت: شکست لاگن ها حدود ۳۰۰ هکتار آلودگی ایجاد کرده است ما هیچ گونه عناصر آلودگی سنگین از جمله جیوه و آمونیاک وجود نداشت.
وی در مورد نتایج به دست آمده از مطالعات انجام شده در محدوه ۳۰۰هکتار از اراضی پایین دست کارخانه، خاطرنشان کرد: آلودگی ایجاد شده صرفا از نوع افزایش شوری آب زیرزمینی و یون های شورکننده نظیر سدیم و سولفات می باشد و سایر پارامترها نظیر عناصر سنگین و سمی زیر حد استانداردهای زیست محیطی است. همچنین آلودگی ایجاد شده در نتیجه شکست حوضچه ها در سال ۱۳۸۴ کاملا از بین رفته و میزان شوری آب در سال ۱۳۸۶ به حد زمینه بازگشته است
واعظی ادامه داد: بخشی از شوری آبخوان منطقه منشا زمین شناسی داشته و در اثر تخلیه سطحی و زیرسطحی چشمه های هیدروترمال و تراورتن ساز به آبخوان منطقه ایجاد شده است به طوری که در بالادست کارخانه، میزان شوری آب حدود ۲۸۰۰ میکروزیمنس بر سانتی متر می باشد که نشان دهنده سهم زمین شناسی است و سایر موارد ادعایی یا گزارش شده شوری آب چاه های منطقه به خصوص در اراضی شهر بناب به کارخانه کاوه سودا مربوط نبوده و می تواند منشا دیگری داشته باشد.
حساسیت رسانه‌ها به مسایل زیست‌محیطی قابل تقدیر است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه از چند سال پیش موضوع کاوه سودا از طریق رسانه ها مورد بحث قرار گرفت، اظهار کرد: برای اینکه متهم به پنهان کاری نشویم، مطالعه و بررسی صحت و سقم آلایندگی این واحد تولیدی به یک سازمان مستقل صاحب صلاحیت داده شد.
علی جهانگیری در مورد انتخاب دانشگاه تبریز به عنوان نهاد مطالعه کننده آلایندگی کاوه سودا گفت: دانشگاه تبریز به عنوان یکی از دانشگاه های مطرح، هم از نظر علمی و هم استقلال هیات علمی صلاحیت لازم را دارد.
وی با بیان اینکه نهادهای متولی بر تمامی صنایع فعال در استان از جمله کاوه سودای مراغه نظارت دارند، گفت: اظهارات غیرکارشناسی مبنی بر آلودگی این واحد، فضای سرمایه گذاری در استان را به خطر می اندازد.
جهانگیری با بیان اینکه امکان به صفر رساندن آلایندگی زیست محیطی توسط واحدهای تولیدی ممکن نیست، اظهار کرد: حساسیت بیش از حد علاوه بر ایجاد نگرانی در جامعه، مشکلات اقتصادی و معیشتی را نیز به همراه دارد.
وی گفت: بعد از موارد پیش آمده از سوی این واحد در سال ۱۳۸۹، این کارخانه تمامی خسارت های وارده به کشاورزان و روستاهای اطراف را پرداخت کرد و با هماهنگی ها و نظارت های مداوم دستگاه های متولی بعد از اتفاقات سال ۸۹ تاکنون گزارشی مبنی بر آلودگی منطقه در اثر فعالیت «کاوه سودا» دریافت نشده است.
جهانگیری افزود: با این اوصاف اظهارات مطرح شده در برخی رسانه ها در صورت غیرکارشناسی بودن هم نادیده گرفته نشده است و با تشکیل تیم متخصص و کارشناس از دانشگاه های تبریز، آزاد اسلامی تبریز، علوم پزشکی مراغه و پارک تحقیقاتی علمی و فناوری موارد بررسی شد.
وی افزود: تمامی مردم حق اظهار نظر دارند ولی اظهارات غیرکارشناسی و بدون استعلام نه تنها موجب آسیب به کارخانه بلکه موجب آسیب به کل استان در تمامی زمینه ها می شود.
معاون استاندار آذربایجان شرقی شایعه مصرف ۶۰ درصد آب سدعلویان توسط کارخانه کاوه سودا را کذب خواند و گفت: به گفته مسئولان امور آب استان و شهرستان این کارخانه از ۵ درصد آب این سد استفاده می کند، بنابراین اظهارات غیرکارشناسی فضای سرمایه گذاری در استان را به خطر می اندازد، از این رو نیاز است مسایل اجرایی و کارشناسی را به خود کارشناسان و دستگاه های متولی واگذار کنیم.
کارخانه کاوه سودای مراغه در سال ۱۳۸۳ با اشتغالزایی یکهزار نفر آغاز به کار کرد تا فراهم کننده بخشی از مواد اولیه کارخانجات تولیدی شیشه، مواد شوینده و سایر واحدها باشد. در حال حاضر بیش از ۲ هزار و ۴۰ نفر در این کارخانه مشغول فعالیت هستند.
در زمینه حمل و نقل نیز ۸۰۰ کامیون در این مجموعه فعالیت می کنند و روزانه بیش از ۱۰۰ دستگاه کامیون تولیدات کارخانه را حمل کرده و بیش از ۴۰۰ دستگاه کامیون نیز مواد اولیه مورد نیاز را جابجا می کنند.