پذیرایی دوستانه جامعه ایرانی از مهاجر افغان که به هر دلیل حال جنگ و خونریزی داخلی و یا تهاجم بیگانه تن به هجرت و جلای وطن کرده اند ،زبانزد خاص و عام بوده و جمعیت میلیونی (طبق آمار رسمی حدود ۲و نیم میلون تن) و غیر رسمی حدود چهار میلیون مهاجر که به همزبانان خود پناه آورده اند از هر نظر قابل بررسی است.
هرچند در این چند دهه میزبانی که مهمان بیرونی برای آمدن به خانه میزبان اگر رسمی اقدام کرده از در و اگر خواسته نوع دیگری وارد شود از دیوار و پنجره به این سامان آمده و اگر دچار حادثه خودساخته شده هزینه برای میزبان آفریده و هیاهوی بدخواهان رابطه دو همسایه همزبان را نشانه رفته ، ایران با اغماض به موضوع نگریسته و دیپلماسی دوستی را سرلوحه حل و فصل سوتفاهمهای پدید آمده قرار داده است.
ایجاد حادثه برای مهاجران غیرقانونی افغان خواهان به ورود به ایران در ماههای گذشته و القای سناریوی هدف قرار گرفتن آنان از سوی مرزبانی ایران و غرق شدن جمعی از مهاجران در هریر رود از سوی جمع اندک مخالف روابط دوستی تهران - کابل و ایجاد هیاهوی در رسانه های مغرض و معاند و تهییج عده ای در افغانستان به قصد فشار بر دولتمردان افغان برای واکنش به رویداد یادشده و اعتراض به میزبان مهمانواز که حتی میهمان ناخوانده(مهاجران غیرقانونی) را پذیرفته ،تداوم روابط سنتی و دوستانه دو کشور را بیش از پیش مقابل دولتمردان ایران و افغانستان قرار داده است.
هر چند اصرار به ورود غیرقانونی عده ای از اتباع افغانستان به ایران از هر شیوه ممکن نیز به تازگی قصه غم انگیز دیگری در قالب سانحه برای خودروی حامل مهاجران غیرقانونی در یکی از استان های کشور رقم زد و بر لزوم رسیدگی طرفین مسئول به این نوع رفت و آمد اتباع افغان به ایران و سوانح خود ساخته از سوی آنان را تاکید و رفع سوتفاهم ها را ضروری می کند.
به عقیده کارشناسان حضور هیات دیپلماتیک افغانستان در تهران به قصد کاهش تنش و رفع سو تفاهم ها در این میان راهگشا بوده و ضرورت همگرایی منطقه ای تهران و کابل را مضاعف می کند.
**تاکید سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان برمیزبانی سخاوتمندانه ایران
تاکید سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان که جمهوری اسلامی ایران را با گذشت ۴ دهه، همچنان میزبانی سخاوتمند برای پناهجویان افغان می داند. گواهی بر مقدمه نوشتار بالا است.
بابار بلوچ این پاسخ را در پاسخ به این پرسش مطرح کرد که ارزیابی این نهاد بین‌المللی از عملکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال پناهجویان افغان چگونه است.
وی یادآور شد: بیش از یک میلیون پناهجوی افغان بطور قانونی همچنان در ایران زندگی می‌کنند.
سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان درباره نقش این کمیساریا در بهبود وضعیت پناهجویان افغان هم اظهار کرد: کمیساریای عالی پناهندگان از دولت جمهوری اسلامی ایران در تداوم سیاست‌های فراگیر و مترقی در مورد پناهندگان و تسهیل راه حل‌ها از جمله بازگشت داوطلبانه پشتیبانی می‌کند.
بلوچ تاکید کرد: کمیساریای عالی پناهندگان همچنان به حمایت از همبستگی بین‌المللی و پشتیبانی از ایران، افغانستان و پاکستان در این زمینه ادامه می‌دهد.
وی یادآور شد: با گذشت ۴۰ سال، حدود ۲.۷ میلیون افغان به عنوان پناهنده در خارج از کشور خود زندگی می‌کنند که اکثریت آنها در پاکستان و ایران هستند. سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان تصریح کرد: در حالی که در داخل افغانستان، زندگی با ده‌ها سال درگیری، بلایای مکرر طبیعی، رکود اقتصادی و سرمایه گذاری کم در زیرساخت‌های مهم و منابع انسانی از بین رفته است؛ تخمین زده می‌شود که حدود ۱۴ میلیون افغان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.
بلوچ پیش از این هم گفته بود پاکستان و ایران که میزبان حدود ۹۰ درصد ۲.۷ میلیون پناهنده افغان هستند، فشارهای گسترده‌ای را در سیستم‌های اقتصادی و تجاری خود تجربه می‌کنند.
وی با اشاره به همه‌گیری کرونا و تعطیلی بخش‌های مختلف اقتصادی منطقه به ویژه ایران افزود که این کشورهای میزبان اکنون خود با تهدیدهای اقتصادی برای بقای خود روبرو هستند با این حال، هر سه دولت تلاش‌های هماهنگ و ستودنی را انجام می‌دهند تا پناهجویان را در برنامه‌ها و پاسخ های ملی قرار دهند اما به شدت به حمایت بین‌المللی احتیاج دارند.
سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان همچنین از تصمیم جمهوری اسلامی ایران برای انجام رایگان آزمایش کرونا از پناهندگان، یادآور شد: علاوه بر این، بیمه بهداشت همگانی ایران به طور خودکار برای اطمینان از دسترسی بی وقفه به مراقبت های بهداشتی برای همه پناهندگان همچون اتباع ایرانی تمدید شده است.
بلوچ به همکاری این کمیساریا در ارسال داروهای ضروری و تجهیزات پزشکی گفت: کمیساریای عالی پناهندگان برای هفت هزار و ۵۰۰ خانوار پناهنده ساکن در شهرک‌های پناهندگی در سراسر کشور توزیع کرده است که شرایط آنها به دلیل نزدیک هم بودن در شرایط کرونا آسیب‌پذیر شده است.
وی یادآور شد: تقاضای کمیساریای عالی پناهندگان (UNHCR) برای اوضاع افغانستان، مبلغی معادل ۳۱۵ میلیون دلار است که تنها ۱۷ درصد بودجه آن تامین شده است.
**روحانی: ایران همواره در کنار دولت و ملت افغانستان است
از سوی دیگر رییس جمهوری سیاست ایران را توسعه روابط و همکاری‌های برادرانه و دوستانه با همه همسایگان از جمله افغانستان دانست و گفت: ایران برای توسعه صلح، ثبات و امنیت در افغانستان همواره در کنار دولت و ملت این کشور است.
حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی درتماس تلفنی «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری افغانستان با وی، با تبریک دوره جدید ریاست جمهوری وی در افغانستان و ابراز خرسندی از توافق بوجود آمده میان گروه‌های سیاسی در این کشور، ابراز امیدواری کرد با تلاش همه ارکان دولت و شورای عالی مصالحه، شاهد صلح، ثبات و امنیت بیشتر در افغانستان باشیم.
روحانی با بیان اینکه سیاست جمهوری اسلامی ایران، توسعه روابط و همکاری‌های برادرانه و دوستانه با همه همسایگان بویژه افغانستان است، گفت: گسترش ثبات و امنیت در افغانستان را در راستای توسعه ثبات و امنیت خود می‌دانیم .
**ضرورت همگرایی
اکنون حضور هیات دیپلماتیک افغانستان در تهران فرصتی کارشناسانه برای بررسی حوادث چند ماه اخیر بوده و ضرورت التیام زخم ناسور حضور مهاجران غیرقانونی در ایران و برقراری نظم و امنیت در مرز کشور دوست و همسایه افغانستان با ایران بیش از پیش احساس می شود.
پس از سپری شدن تحولات اخیر سفر حنیف اتمر به ایران فرصت مناسبی برای یافتن راهکارهای مرضی‌الطرفین جهت حل و فصل مسائل است چرا که دو کشور افغانستان نمی‌خواهند روابطشان تخریب شود.
داشتن روابط حسنه میان تهران و کابل بنا به حکم جغرافیا، داشتن مرزهای طولانی، تاریخ، فرهنگ، دین و زبان مشترک مجبور به روابط دوستانه با یکدیگر هستند و منطقی نیست مسائل مقطعی و کوچک بر روابط دو کشور اثرگذار باشد.